Чөлни бостан қиливатқан - һашаға ишләватқан деһқанниң қан тәри

Баһар пәсли көкәртиш мәзгили, йәни уйғур елидиму җай җайларда коллектип шәхсий көчәт тикип орман бина қилиш паалийәтлири елип берилмақта. Сәйшәнбә күни шинхуа агентлиқи ақсуда йеза кәнттики деһқанларниң шәһәргә кирип бәстә - бәстә көчәт сетивелип маканини көкәртишкә атланғанлиқидәк бир хәвәрни елан қилди.

Мухбиримиз гүлчеһрә
2009-03-25

Уйғур дийариниң намәлум йезисидики уйғур деһқанлириниң һашар үстидики көрүнүши.

RFA File

u0325-pmg

Мәзкур учурға асасән ақсуниң йезилириға телефон улиғинимизда, әслидә деһқанларниң көчәт тикишкә мәҗбурлиниватқанлиқи шуниңдәк һашарниң давамлишиватқанлиқидәк әмәлий әһваллар ашкарланди.

Уйғур елидики бир қанчә хитай хәвәр торлирида бериливатқан хәвәрләргә қариғанда уйғур елиниң һәммә җайлирида дегүдәк көчәт тикип орман бина қилиш паалийәтлири елип берилмақта. Орман бина қилиш инсанларниң яшаш муһити, тәбиәт үчүн интайин әһмийәтлик болған бир паалийәт әлвәттә. Гәрчә инсанлар үчүн һаятида көчәт тикип тәбиәткә, һаятлиққа аз болсиму әмәлий төһпә қошуш бир инсаний мәҗбурийәт болсиму у әлвәттә ихтияри елип берилидиған бир әмгәк.

Шинхуа тори қатарлиқ бир қанчә хитайчә учур торлириға қарисақ ақсуда нөвәттә деһқанларму йеза - йезилардин шәһәргә келип көчәт сетивеливатқанлиқидәк сүрәтлик бир хәвәр берилди, хәвәрдә ейтилишичә,ақсу шәһри 2008 - йилида хитай бойичә ғәрбий шимал районидики тунҗи "орман шәһәр" баһаланған шәһәр һесаблинидикән.

Мәлум болғандәк ақсуниң көплигән йезилири та - һазирға қәдәр намратлиқтин қутулғини йоқ, болупму һазирқидәк пәсил деһқанларниң ашлиқ - түгүллири ахирлишип,язлиқ терилғу тәйярлиқи үчүн уруқ вә оғутларни сетивалидиған, ғоригүл мәзгили мундақ пәйттә уларниң бәстә - бәстә көчәт сетивелишиниң җиддий һаҗити барму ?

Бу һәқтә бизниң ақсуниң қумбаш йезисиға қаратқан телефон зияритимиздин, тәлимакан қумлуқиниң шималидики бу шәһәрниң йәнила деһқанларниң қан тәри билән орманлиққа айлиниватқанлиқи, деһқанларниң һөкүмәтниң көкәртиш пиланини ишқа ашуруш үчүн, аран ешинған пуллириғиму көчәт елип, һашарға ишләп бу маканни көкәртиватқанлиқи ашкарланди. Бу һәқтә исмини ашкарлашни халимиған бир уйғур деһқанниң ейтқанлири юқурқиларни испатлап турупту.

Уйғур йезилиридин игиләп келиватқан мәлуматлиримиздин ашкарики гәрчә хитай даирилири мәҗбури һәқсиз әмгәк болған һашани 2005 ‏ - йилиниң ахирғичә пүтүнләй ахирлаштуридиғанлиқини елан қилған болсиму, йәр шарида пәқәт вә пәқәт уйғур елидә мана мушуниңға охшаш "кәлкүнниң алдини елиш қурулуши", "қумни тизгинләш", "йолларни тәрәққий қилдуруш", "су қурулуши" һәтта "көчәт тикип орман бина қилиш" дегәндәк намлар билән нами өзгәртилип давамлашмақта.