Ата - аниниң улуғлуқи

 Ундақта биз үчүн ашундақ сөйүнүшкә, ашундақ әсләп турушқа әң лайиқ кишиләр ким? шүбһисизки, бизни йоқлуқтин бар қилип, дуня турмушимиздики тоғра - хата йолларни көрситип, тоғрисини бизгә ата қилған пәрвәрдигаримиз аллаһ тааладин қалисла, бизләргә әң көп әҗир сиңдүргән, дәрдимизни тартқан, бизгә яхшилиқлар тилигән бизниң ата - анимиз болуп, дуняда бизләр үчүн улардәк җапа чәккән, ғемимизни йегән кишиләр йоқ.

Сәуди әрәбистаниниң мәккә мукәррәмә шәһиридә турушлуқ яш алим абдулкәрим һаҗим бу һәқтики сөһбитимизни қобул қилған иди.

Абдулкәрим һаҗим билән сөһбәт

Абдулкәрим һаҗим аниниң балилири үстидики һәқлири һәққидә тохтилип мундақ деди:" ата - аниға яхшилиқ қилиш улуғ иш. Чүнки у ибадәт һәм мәҗбурийәт. Ата - анилар бизни беқип, тәрбийиләп мушу һалға кәлтүрүш йолида нурғунлиған җапа - мушәққәтләрни чәккән кишилиримиздур. Биз кичик бир балиниң әһвалиға нәзәр селип, униң туғулуп чоң болғичә болған арилиқтики омумий һалитини тәсәввур қилип баққинимизда, шу һаман қуран кәримдики:" әй пәрвәрдигарим! сән ата - анам иккисигә мени кичикимдә тәрбийилигинидәк рәһмәт қилғин" дегән дуани оқуғимиз келиду. Қени ойлап беқиң! сизниң аниңиз күнсири аҗизлап туридиған тоққуз ай ичидә сизни миң җапа билән қорсиқида көтүрди. Йәнә шу аҗизлиқ һалитидә сизни туғди, сизниң қорсақ ичидики күнсайин чоңийишиңиз, еғирлишиңиз атиңизға күнсайин еғирлиқ - аҗизлиқларни елип кәлди. У һәтта сизни туғуш алдида башқа бир дуняға берип қайтқандәк, дуняниң һәммисини қараңғулуқ бесип кәткәндәк, худди өлүмни өз көзи билән көргәндәк болди. Лекин сиз туғулғандин кейин сизниң меһри иссиқ аниңиз көзини ечип сизниң йенида ятқанлиқиңизни көргән һаман барлиқ дәрд - әләмләрни, дуняни зилзилигә кәлтүргән толғақ ағриқларни пүтүнләй унтуп кетиду, барлиқ үмид йоллирини сизгә бағлайду, сиздә гүзәл турмушниң хушаллиқлирини, бәхт - саадәтлирини көриду. Шуниң билән у кечә - күндүзләп сиз үчүн ишләйду, сизгә хизмәт қилиду, сизниң күндилик узуқиңиз униң қиммәтлик ақ сүти болиду, сизниң туридиған өйиңиз униң униң иссиқ бағри болиду, сизниң олтуридиған, минидиған нәрсиңиз униң икки қоли - дүмбиси болиду, у пүтүн вуҗуди билән сизниң һалиңиздин хәвәр алиду, у сизни тойғузуш бәдилигә өзи ач қалиду, сизни арам алдуруш, ухлитиш үчүн өзи түнәйду, ана сизниң дуч кәлгән, қорқунч һес қилған ишлириңизда сизни қойниға ташлап йиғлайдиған, дәрд ейтидиған, дәрдиңизгә йетидиған, бешиңизни силайдиған бирдин ‏ - бир шәпқәтчиңиз. Чүнки сиз ашу чағларда аниңизниң қучиқини өзиңизниң панаһ җайидәк, униң иссиқ бағрини өзиңизниң арзу - истәклириңиз билән толған кәң бир дунядәк һессиятларда болисиз. Һәмдә өзиңизни униң қучиқиға ташлиған һаман барлиқ қорқунчлардин халий болимән дәп қарайсиз."

Атиниң әҗриму аниниңкидин қелишмайду

Абдулкәрим һаҗим атиниң балилири үстидики әҗри вә һәқлири үстидә тохтилип мундақ деди: " әмди атиңизға келәйли, атиңиз кечә ‏ - күндүзләп сизни ойлайду, сиз үчүн җан көйдүрүп ишләйду, йол йүриду, сәпәр қилиду, тағ - даванларни кесиду, сизниң кийим - кечәк, йемәк - ичмикиңизни қолға кәлтүрүш үчүн нурғун дәрд - әләм, җапа - мушәққәтни тартиду, көплигән хәтәрләргә йолуқиду, у мушундақ сәргүзәштиләрни, турмуш җәрянлирини, хилму ‏ - хил кәчүрмишләрни баштин өткүзүп сизни тәрбийиләйду, сизниң һалиңиздин хәвәр алиду, сиз атиңизниң йениға кирсиңиз сиздин хошаллиниду, көңли ечилиду, һәм сиздин пәхирлиниду, у сизгә нурғунлиған үмид нәзәрлири билән қарайду. яхши өсүп йетилип кәлгүсидә ярамлиқ адәм болишиңизни аллаһтин тиләйду. Атиңиз сиртқа чиқиш үчүн сиздин айрилишқа тәмшәлгинидә, сиз уни қучақливалисиз, униң пешигә есиливалисиз, у худди иккинчи қайтип кәлмәйдиғандәк бар авазиңиз билән яш төкүп йиғлиғиниңизда меһри - шәпқәтлик қоллири билән баш - көзиңизни силап сизгә тәсәлли бериду. Атиңиз қайтип кәлгәндә, хошаллиқиңиздин өзиңизни униң бағриға ташлайсиз, яйрап кетисиз. Әнә ашу икки киши сизниң ата - аниңиздур. Әнә ашу вақитлар сизниң гөдәк, өсмүр чағлириңиз. Уларни бу яхшилиқлирини қайтуруш сизниң бурчиңиздур."

Хуласә қилип ейтқанда, ата - аниниң һәқлири бәкму көп, уларниң балилар үчүн қилған яхшилиқлири төләп болғусиз. Шундақтиму биз көз алдимиздики бәзи мәҗбурийәтләрни иқтидаримизниң йетишичә орундап турушимиз лазим. Мәсилән: уларни әң камалий еһтирам билән һөрмәтләш, қәдирләш, хизмәтлирини қилиш, һәр хил васитиләр билән уларға иллиқлиқ йәткүзүш қатарлиқ ишлар билән уларниң разилиқини вә дуасини елиш, уларниң арзу - истәклирини әмәлгә ашуруш йолида һеч нәрсимизни айимаслиқимиз лазим. Пәйғәмбәр әләйһиссалам атам мениң пул - мелимни сораватиду, дәп кәлгән бир адәмгә:" сән вә сениң мал - дунялириң атаңға тәвә," дәп җаваб бәргән. Бу һәдис бала вә балиниң қолидики барлиқ нәрсә - керәк, пул - мал атиға тәвә икәнликини, ата у нәрсиләрни халиғанчә ишлитишкә һоқуқлуқ икәнликини ипадиләйду.