Б д т дики 63 дөләт бирликтә виҗдан мәһбуслири баяннамиси елан қилди

 Баяннамидә хәлқара инсан һәқлири хитабнамиси елан қилинғиниға 60 йил болғанлиқи, мәзкур хитабнамида әң әқәллий һәқ дәп бәлгиләнгән пикир әркинликиниң бәзи дөләтләрдә техичила чәклимигә учраватқанлиқи әскәртилгән.

Бу аталғу, Peter Benenson тәрипидин 1960 - йили тунҗи қетим қоллинилған

Виҗдан мәһбуслири дегән бу аталғу, хәлқара кәчүрүм тәшкилатиниң қурғучиси Peter Benenson тәрипидин 1960 - йили тунҗи қетим қоллинилған. Бу аталғу шуниңдин бери охшимиған сиясий көз қарашлирини сөзләш, йезиш вә йиғилиш шәкиллиридә ипадилигән вә бу һәрикәтлири сәвәблик қолға елинип җазаланған сиясий мәһбуслар үчүн қоллинилип кәлмәктә.

Мәзкур баяннамида мундақ дейилиду: "бүгүн бәзи дөләтләрдә һөкүмәткә қарши пикирлирини ағзаки баян қилғанлар, мақалә елан қилғанлар, наразилиқлирини ипадиләш үчүн намайишқа қатнашқанлар, җәмийәт мәсилилирини түзүтүш үчүн тәшкилатқа уюшқанлар җинайәтчи санилип түрмиләрдә йетиватиду . Мәқситимиз мана буларни әркинликкә ериштүрүш."

Б д т дики 63 дөләт баяннамигә имза қойған

Баяннамидә баяннамигә имза қойған дөләтләрниң, виҗдан мәһбуслирини түрмидин қоюветишни алди билән өз дөләтлиридә йолға қойидиғанлиқи, андин башқа дөләтләрни сиясий мәһбусларни қоюветишкә һәйдәкчилик қилидиғанлиқи билдүрүлгән.

Виҗдан мәһбуслири баяннамиси мушу айниң 3 ‏ - күни америка, австралийә, украинийә қатарлиқ 6 дөләт тәрипидин б д т баш катипиға сунулған. Баш катип бу баяннамини түнүгүн йәни 17 ‏ - июн күни б д т омуми кеңишиниң инсан һәқлири музакирә йиғинида оттуриға қойған. Музакиридин кейин б д т дики 63 дөләт баяннамигә имза қойған. Буларниң ичидә 27 си явропа иттипақиға әза дөләтләрдүр.

Имза қойған дөләтләр арисида хитай йоқ

Баяннамидә йәнә, бүгүн б д т ға әза дөләтләрни башқурған вә башқуруватқан дөләт башлиқлириниң бирмунчисиниң бурунқи виҗдан мәһбуслири икәнлики, уларниң бүгүн өз миллити вә инсанийәт үчүн зор хизмәт көрситиватқанлиқи әскәртилгән.
 
Көзәткүчиләрниң қаришичә, виҗдан мәһбуслири баяннамисиниң елан қилиниши, америка башчилиқидики ғәрб дөләтлириниң инсан һәқлирини қоғдаш вә диктатор дөләтләрни бу җәһәттин қисташта техиму актип болидиғанлиқини көрситиду.

Мәзкур баяннамигә имза қойған дөләтләр арисида хитай йоқ. Әмма, хитай б д т ниң сиясий вә иҗтимаий һәқләр келишимигә имза қойған. Виҗдан мәһбуслири баяннамиисда тәкитләнгән һәқ ‏ - һоқуқлар мәзкур келишимдиму қобул қилинған. Виҗдан мәһбуслири баяннамисида, интернеттин учур игилләш вә учур тарқитишниң пикир әркинликиниң бир парчиси икәнлики тәкитләнгән. Нөвәттә хитай, пуқралириниң бу һоқуқини дөләт мәхпийәтликини ашкарилаш дәп җазалап кәлмәктә.