Uyghur jem'iyitining buxelchem rusulgha maddiy we meniwi yardimi dawam qilmaqta

Xitay hökümiti yillardin béri Uyghur rayonida ixtisas igilirini yöleydighanliqi we uninggha tégishlik imkanlarni yaritip béridighanliqi heqqide köpligen sho'ar we chaqiriqlarni tekrarlap kelmekte. Emeliyette buning peqetla rayondiki xitay köchmenlirigila qaritilghanliqi, Uyghur ixtisas igilirining bolsa döletning cheklimisige uchrawatqanliqi, bularning peqet a'ile we jem'iyetning yardimige tayinipla ish élip bériwatqanliqi minglarche misallar bilen ispatlanmaqta. Mana bu misallardin biri aqsu shehiridiki sabiq karxanichi buxelchem rusulning kechürmishliridur.

Buxelchem rusul 1996-yili öz küchige tayinip, aqsu shehiride bir kespiy téxnika mektipi achqanda, aldi bilen sheherdiki Uyghurlarning qizghin alqishigha érishken. Jem'iyettin üzülmey kéliwatqan medhiye xetliri, alqish téléfonliri 25 yashliq karxanichi buxelchem rusulning rohigha küch qatqan. Uning mektipidiki oqughuchilar sani tézla yüksilishke bashlighanda, sheherlik hökümet uning bilen hemkarlishish teklipini sun'ghan. Hökümet uninggha, mektepni kéngeytip qurushni, kesip türlirini köpeytishni tewsiye qilghan we bu tür boyiche buxelchemge 500 ming yüen ösümsiz qerz béridighanliqini bildürüp höjjetmu chüshürgen. Buxelchem bu teklipni qobul qilip, mektepning namini hökümetning teklipi boyiche “Méyip yashlar kespiy téxnika mektipi” ge özgertken. Buxelchem hökümet bilen tüzgen kélishimige bina'en sheher yaqisidin 3 mo yer sétiwalghan. Lékin, sheherlik yéza igilik bankisining xitay bashliqi hökümet wede qilghan 500 ming yüen qerzni bermigen. Buxelchemning ishlirining aqsap qéliwatqanliqini, hökümetning yardem qilishtin yéniwalghanliqini uqqan sheherdiki Uyghur sodigerler, buxelchemni qollashni dawamlashturghan؛ ular her biri buxelchemge 10ming yüendin 50 ming yüen'ge qeder ösümsiz qerz bérip, uni mektep qurulushini dawamlashturushqa righbetlendürgen. Buxelchem jem'iyetning yardimi bilen 21 éghiz öyi bolghan mektep qurulushini tamamlighan. Mekteptiki eslidiki tikküchilik kespige, ashpezlik we éléktr saymanliri rémontchiliq kespiy qétilghan. Mektepning oqughuchilar sani 200 ge yetken.

Aqsu shehiride bir Uyghur ayal karxanichining bash kötürüshi, bolupmu uni sheher ahalilirining qollap-quwetlishi aqsudiki xitay da'irilirini bi'aram qilghan. Da'iriler buxelchemning ishliridin putaq tépishqa, uninggha tosqunluq qilishqa bashlighan. 2000-Yiligha kelgende, sheherlik hökümet, mezkur mektepning ornigha sayahet rayoni berpa qilidighanliqini bildürüp, mektepni taqashni buyrughan. Buxelchem, bu mektepni sélish üchün jem'iyettin qerz alghanliqini, bu qerzni qayturmay turup mektepni taqimaydighanliqini éytqan. Eger taqash hökümetke choqum zörür bolsa, mektepning pütün chiqimini tölep bérishni telep qilghan. Xitay da'iriliri zorawanliqini dawamlashturup tölem töleshnimu ret qilghan we aldi bilen mektepning qoruq tamlirini arqidin mektepning sinip, yataq, tejribixana, a'ililik öyinimu chéqip tashlighan.

Aqiwette yash karxanichi buxelchem, ish-tijaritidin we öy-makanidin mehrum qalghan, buning bilen teng zor miqdardiki qerz buxelchemning boynigha yüklen'gen. Buxelchem yiqilghanda, uni yöligen we medet bergüchiler yenila Uyghurlar bolghan. Burun uninggha qerz bérip turghanlarning héchbiri uningdin qerzini süylimigen؛ u qiyinchiliqqa duch kelgende uni yene maddiy we meniwi jehettin yölep turghan. Uning mektipide telim élip jem'iyette yol tapqan oqughuchilarmu, uning nöwettiki qiyinchiliqlirini yéngishige yardem bergen.

Xitayning sotsiyalistik ma'arip we atalmish qosh tilliq ma'arip siyasiti boyiche, Uyghurlar milliy ma'ariptin, diniy terbiyidin uzaq tutulmaqta. Uyghur közetküchilerning qarishiche, xitayning bu qilmishidiki meqset peqetla bir, u bolsimu, Uyghurlarni milliy rohtin, öz-ara qérindashliq méhridin, öz-ara köyünüshtin we öz -ara hemkarliqtin mehrum qaldurush, buning netijiside Uyghur élidiki hakimiyitini mustehkemleshtur. Buxelchem rusulning béshigha kün chüshkende, üz qowmining méhri-shepqitige érishkenliki we shu méhri-muhebbet bilen hayatini dawamlashturuwatqanliqi, xitayning yuqiriqi meqsetlirige yitelmigenlikige ispat we yételmeydighanliqigha isharet dep qaralmaqta.