Xitay hökümiti washin'gtondiki téléwiziye qanili arqiliq xelq'ara axbaratlargha “Riqabet” élan qilmaqchi

Xitay hökümiti bu qanalni qurup chiqish üchün milyonlarche dollar meblegh salghan bolup, ular bu qanalning chet'ellerdiki dangliq xewer qanalliri bilen riqabetlishidighanliqini ilgiri sürgen. Közetküchiler nöwette xitayning gherbtiki obrazini yaxshilash üchün qurghan bu qanilining chet'el axbarat organliri bilen qandaq riqabetlishidighanliqigha qiziqmaqta. Metbu'at erkinlikige ige bolmighan bir dölet qanilining mezmun we téxnika qatarliq jehetlerdin bashqa döletler bilen riqabetlisheleydighanliqigha guman bilen qarawatqan közetküchiler xitayning obrazini yaxshilash üchün teshwiqatni ishqa sélishning ornigha téximu ehmiyetlik bashqa ishlarni qilishi kéreklikini bildürmekte.

Xitay hökümiti amérikining yaytexti washin'gton alahide rayonida “CCTV-DC” qanilini tesis qilghan. Qanal aldimizdiki ayda ishqa kirishtürülidighan bolup, nöwette qanalning qurulush xizmetliri jiddiy élip bérilmaqta. Qanalning bir qanche qewettin terkib tapqan binasi washin'gtonning merkizi kochiliridin biri bolghan nyu-york kochisigha sélin'ghan bolup, xitay hökümiti bu qurulushqa bir qanche milyon dollar meblegh salghan. Gerche bu qanalning diktorlirining kimler ikenliki téxi élan qilinmighan bolsimu, emma uninggha amérikidiki n b s qanili, foks xewerler qanili we shuninggha oxshash bashqa gherb döletlirining axbarat organlirida xizmet qilghan 60 zhurnalistning ishqa qobul qilin'ghanliqi melum. Da'iriler bu qanalning CCTV ning xelq'ara xewerlerni yighish merkizige aylandurulup, dangliq téléwiziye qanalliri bolghan CNN, BBC we eljezire qatarliq téléwiziye qanalliri bilen riqabetlishidighanliqini ilgiri sürgen. Xitay hökümitining néme üchün bunche köp meblegh sélip, amérikining paytexti washin'gtonda téléwiziye qanili qurmaqchi bolup qalghanliqi közetküchilerning qiziqishini qozghimaqta.

Amérikida chiqidighan washin'gton pochtisi géziti bu heqte chong mulahize élan qilghan bolup, mulahizige “Xitay xelq'aradiki obrazini yaxshilash üchün washin'gtonda xewer merkizi qurmaqchi” dep mawzu qoyulghan. Maqalida xitay hökümitining washin'gton'gha milyonlarche dollar meblegh sélip, amérika arqiliq gherbiy yérim shardiki körgüchilerning diqqitini tartish, eng muhimi körgüchilerning qelbini utushni niyet qiliwatqanliqini bildürgen. Uningda mundaq déyilgen:

-Közetküchilerning qarishiche, xitay hökümitining meqsiti, xewer programmiliri we medeniyet programmilirigha oxshash “Yumshaq küch” lerni ishqa sélish arqiliq, döletning medeniy tesirini iqtisadiy tesiri bilen mas qedemde élip bérishni ishqa ashurushtin ibaret.

Amérika Uyghur birleshmisining re'isi alim séyitof ependimu bu xil köz qarashqa ortaqlashquchilarning biri bolup, u xitay hökümitining bu arqiliq özining kishilik hoquq xatirisini pedazlashqa urunuwatqanliqini bildürdi.

Xitay hökümiti yéqinqi yillardin buyan chet'ellerge qaratqan teshwiqat xizmetlirini kücheytip, bu sahege nurghun meblegh séliwatqan idi. Téxi yéqindila xitayning merkizi téléwiziye istansisi CCTV afriqa ellirige tarqitish qilidighan “CCTV Afriqa” qanilini kéniyining paytexti nayrobida qurup, ishqa kirishtürgen. Közetküchiler bolsa xitay hökümitige oxshash axbarat erkinlikini kontrol qilip kelgen bir hökümetning qanili bolghan “CCTV-DC” qanilining gherblik körgüchilerning ishenchi we hörmitini qazinalaydighanliqigha, s n n we eljezire qatarliq dangliq axbarat organliri bilen qandaq riqabetleshmekchi boluwatqanliqigha qiziqmaqta. Chünki, nöwette bu qanal qobul qilghan muxbirlarning hemmisi ilgiri chong qanallarda ishligen, tejribilik zhurnalistlar bolup, ular elwette hökümetning teshwiqati bilen xewerni perq qilalaydighan tejribige ige. Eger bundaq bolghan teqdirde bu kishilerning xizmet qilish prinsipi xitay hökümitining mahiyiti bilen zitliship qalmamdu? undaqta xitay hökümiti bu mesilini qandaq hel qilishi mumkin?

Washin'gton pochtisi géziti bu heqtiki mulahiziside bir qi'ism közetküchilerning qarishigha yer bergen bolup, ular xitaydiki rehberlik qatlimi ichide xitayning chet'elge qaratqan axbaratchiliqigha köprek erkinlik bérish heqqide talash-tartishlarning boluwatqanliqini, xitayning sirtqa qaratqan programmiliridimu xitayning dölet tüzümige oxshash “Bir dölette ikki xil tüzüm” qollinish éhtimalining yuqiriliqini bildürgen.

Emma bir qisim közetküchiler yene, CCTV ning 2004-yilidin bashlap yolgha qoyulghan in'glizche qanilining asasen dégüdek kommunist partiyining körsetmisi boyiche tarqitish qilip kelgenlikini, “Eger bir dölette ikki xil tüzüm” siyasiti boyiche ish körgen teqdirdimu buning ishqa éshishigha waqit kétidighanliqini éytqan.

Londondiki wéstministir uniwérsitétining “Xitay axbaratchiliqi” merkizining tetqiqatchisi shin shin bolsa, xitay hökümitining washin'gtonda qurghan qanilining bashqa téléwiziye qanallirigha oxshash nurghun körürmenlerge érishelmeslik éhtimalining toghriliqini, emma xitay hökümitining eslidila bundaq jiq körürmen'ge érishish niyitining yoqluqini éytqan. Uning qarishiche, xitay hökümitining téléwiziye qanilini qurush üchün amérika paytexti washin'gtonni tallishi, uning amérikidiki siyasetchilerning könglini utushni nishan qilghanliqini körsitip béridiken.

Amérika Uyghur birleshmisining re'isi alim séyitof ependi bolsa xitay hökümitining öz obrazini yaxshilash üchün teshwiqatqa bundaq jiq meblegh salghanning ornigha, emeliy ish qilghan bolsa buning ehmiyitining téximu yuqiri bolidighanliqini bildürdi.

Washin'gton pochtisi mulahiziside,CCTV qanilining meyli mezmun, meyli obiktipliq we meyli téxnika jehettin bolsun, xelq'ara axbaratchiliq sewiyisidin téxi nahayiti keynidilikini, shunga washin'gtondiki qanilining her jehettin bashqa qanallar bilen riqabetlishishidin, uning erkin axbaratchiliq prinsiplirigha emel qilip, muxbirlarning heqiqetni sözlishige yol qoyushining hazirche mumkin emeslikini bildürdi.