Diktatorning olimpiki
Muxbirimiz kamil tursun xewiri
2008.07.30
2008.07.30
Undin bashqa yene, dem élishqa chiqqanlar, oqughuchilar we ahalilerdin teshkillen'gen, 600 ming kishilik "xalisane bixeterlik xizmetchiliri" wezipe atquridu.
Pétér go'odspé'éd maqaliside, xitay da'irilirining asasliq musabiqe ötküzilidighan tenterbiye zallirigha, yerdin hawagha qoyup bérilidighan bashqurulidighan bombilarni orunlashturghanliqini, uchquchisiz ayropilanlarning hawada olimpikning bixeterlikini qoghdaydighanliqini, xitay da'irilirining musabiqe meydanigha kirgüchilerni intayin qattiq bixeterlik tekshürüshliridin ötküzidighanliqini eskertidu.
Maqalide amérikining wérjiniye shitatigha jaylashqan, bixeterlik sana'iti ornining, xitay da'irilirining olimpikning harpisida, nazuk közitish we nazaret qilish eswabliri üchünla 6 milyard 500 milyon dollar pul xejligenlikini texmin qilghanliqini tilgha alidu we iraq urushining kölenggüsi we 11 - séntebir térrorluq hujumidin kéyin ötküzülgen, 2004 - yilliq afina olimpik musabiqisining bixeterliki üchünmu, bir milyard 300 milyon dollar xejlen'genlikini alahide eskertidu. Maqalide yene, xitay da'irilirining xitay medeniyiti we özlirining muweppeqiyetlirini köz - köz qilish üchün nechche milyard dollarni buzup - chachqanliqini tekitleydu.
Aptor maqalisida, olimpik harpisida, tip - ténch béyjing dégen lozunka - shu'arlar astida, saqchilarning köchmen ishchilarni, yaymichilarni we diwanilarni tazilawatqanliqini,kishilik hoquq pa'aliyetchiliri,oxshimighan siyasiy köz qarashtiki zatlarni qolgha éliwatqanliqini, tutqun qiliwatqanliqini we ulargha tehditlerning yéghiwatqanliqini qisqisi, qorqunuchluq térror muhitning yaritilghanliqini bayan qilidu.
Pétér go'odspé'éd maqaliside, xitay da'irilirining olimpik munasiwiti bilen dunyaning közi xitaygha merkezleshkenlikidin paydilinip, dunyagha Uyghurlarni térrorchi qilip körsitishke hedep urunuwatqanliqi, téxi aldinqi heptidila, xitay köchmenlirige qarshi jihat qilmaqchi bolghan, déyilgen 5 neper Uyghurni étip tashlighanliqi qatarliqlarni alahide eskertip ötidu.
Aptor maqaliside, xitay hökümitining olimpik harpisida élip barghan, heddidin artuq qattiq bixeterlik tedbirliri bilen, dunyadiki eng mustebit dölet dégen tesiratni kishilerning kallisigha singdürgenlikini shundaqla bu xil bixeterlik tedbirlirini bundin kéyinki yillarda, xitayning hemme yérige omumlashturushi mumkinchilikini bayan qilidu we bu heqtiki endishilirini otturigha qoyidu.
Pétér go'odspé'éd maqaliside, xitay da'irilirining asasliq musabiqe ötküzilidighan tenterbiye zallirigha, yerdin hawagha qoyup bérilidighan bashqurulidighan bombilarni orunlashturghanliqini, uchquchisiz ayropilanlarning hawada olimpikning bixeterlikini qoghdaydighanliqini, xitay da'irilirining musabiqe meydanigha kirgüchilerni intayin qattiq bixeterlik tekshürüshliridin ötküzidighanliqini eskertidu.
Béyjing olimpiki pul eng kop xejlen'gen musabiqe
Maqale aptori yuqiri kompyutér téxnikisining bu qétimqi olimpik musabiqiside keng qollinilghanliqini, köpligen orunlargha közge körünmes, mikrofon iqtidari bolghan, tingshighuch apparatlirining orunlashturulghanliqini, bu xil apparatlarning 10 nechche xil tildiki sözni xatirileydighanliqini, uningdin bashqa, 300 mingdin oshuq yoshurun kamiraning, her qandaq ademning herikitini közitidighanliqini yazidu.Maqalide amérikining wérjiniye shitatigha jaylashqan, bixeterlik sana'iti ornining, xitay da'irilirining olimpikning harpisida, nazuk közitish we nazaret qilish eswabliri üchünla 6 milyard 500 milyon dollar pul xejligenlikini texmin qilghanliqini tilgha alidu we iraq urushining kölenggüsi we 11 - séntebir térrorluq hujumidin kéyin ötküzülgen, 2004 - yilliq afina olimpik musabiqisining bixeterliki üchünmu, bir milyard 300 milyon dollar xejlen'genlikini alahide eskertidu. Maqalide yene, xitay da'irilirining xitay medeniyiti we özlirining muweppeqiyetlirini köz - köz qilish üchün nechche milyard dollarni buzup - chachqanliqini tekitleydu.
Gherb döletlirige özini körsitish
Maqalide xongkongluq yazghuchi, zhurnalist frank chingning xitayning özining qaytidin bash kötürgenliki, dunyaning sehnisidiki muhimliqi we rolini namayen qilishqa hedep urunuwatqanliqi, olimpik musabiqisining xitayning qoligha ötishi bilen, esli menisini yoqitip, olimpikning tashqi jehette, bashqa döletler bilen üzengge soqushturush we ichki jehette, öktichi küchlerni basturushqa yol achqanliqi heqqidiki sözlirini neqil alidu.Olimpik kishilik hoquqning téximu nacharlishishigha yol achti
Kanada "dölet pochtisi" gézitning ston yazghuchisi pétér go'odspé'éd maqaliside,olimpik musabiqisining xitay üchün kishilik hoquqni depsende qilishqa bahane bolghanliqini bayan qilip: "xitay da'iriliri béyjing olimpik musabiqisini ötküzüsh hoquqini iltimas qilghanda, puqralarning kishilik hoquqini yaxshilaydighanliqi, téximu sirtqa échiwétilgen jem'iyet berpa qilidighanliqi, chet'el muxbirlirining erkin xewerchilik bilen shughullinishigha yol qoyidighanliqi qatarliqlarni wede qilghan bolsimu, bular axir quruq nerse boldi we bu témilar chet'el metbu'atlirining mesxire témisigha aylandi. Kishilik hoquq teshkilatliri, xitayning özgirishi üchün katalizatorluq rol oynishini arzu qilghan olimpik musabiqisi, bügün'ge kelgende, xitaydiki kishilik hoquqning arqigha chékinishige we erkinlik yollirining téximu tosulushigha yol achti," dep yazidu.Aptor maqalisida, olimpik harpisida, tip - ténch béyjing dégen lozunka - shu'arlar astida, saqchilarning köchmen ishchilarni, yaymichilarni we diwanilarni tazilawatqanliqini,kishilik hoquq pa'aliyetchiliri,oxshimighan siyasiy köz qarashtiki zatlarni qolgha éliwatqanliqini, tutqun qiliwatqanliqini we ulargha tehditlerning yéghiwatqanliqini qisqisi, qorqunuchluq térror muhitning yaritilghanliqini bayan qilidu.
Uyghurlarni térrorchi qilip körsitish olimpikning "muhim" mezmunliridin biri
Aptor maqaliside, xitay hökümitining Uyghurlar bilen tibetliklerni olimpikning bixeterlikige tehdit, dep qarawatqanliqini,chet'ellerdiki Uyghur siyasiy pa'aliyetchiliri bilen tibetning sürgündiki dahisi dalay lamani, béyjing olimpik musabiqisining bixeterlikige buzghunchiliq salmaqchi, dep eyiblewatqanliqini we bulardin qara tizimlik turghuzghanliqini bayan qilidu.Pétér go'odspé'éd maqaliside, xitay da'irilirining olimpik munasiwiti bilen dunyaning közi xitaygha merkezleshkenlikidin paydilinip, dunyagha Uyghurlarni térrorchi qilip körsitishke hedep urunuwatqanliqi, téxi aldinqi heptidila, xitay köchmenlirige qarshi jihat qilmaqchi bolghan, déyilgen 5 neper Uyghurni étip tashlighanliqi qatarliqlarni alahide eskertip ötidu.
Aptor maqaliside, xitay hökümitining olimpik harpisida élip barghan, heddidin artuq qattiq bixeterlik tedbirliri bilen, dunyadiki eng mustebit dölet dégen tesiratni kishilerning kallisigha singdürgenlikini shundaqla bu xil bixeterlik tedbirlirini bundin kéyinki yillarda, xitayning hemme yérige omumlashturushi mumkinchilikini bayan qilidu we bu heqtiki endishilirini otturigha qoyidu.