Ghuljida yüz bergen 6 bal yer tewresh heqqide ilidiki Uyghurlarning inkasliri
2011.11.02
Xitay yer tewreshni tekshürüsh idarisining 11-ayning 1-künidiki xewiride, shu jayning waqti etigen sa'et 6 din 21 minut ötkende, éli oblastining ghulja nahiyisi we toqquztara nahiyisi tutashqan jayda 6.0 Bal yer tewrigenliki xewer qilindi. Xewerde bu qétimqi yer tewresh ornining shimaliy kenglik 43.6°,sherqiy uzunluq 82.4° Ke toghra kélidighanliqi we bu jayning toqquz tara nahiyisi bilen bolghan ariliqi 20 kilométir, éli oblastining merkizi ghulja shehiri bilen bolghan ariliqi 94 kilométir ikenliki, apettin kéyin ghuljida témpératurining töwenligenliki xewer qilindi.
Xewerde yene bu qétimqi yer tewreshte, tagh gümürülüsh hadisisi yüz bérip, künes nahiyisidiki 218-dölet tashyolining tosulup qalghanliqi, ghulja teweside apetke uchrighan kishilerning 28 minggha yetkenliki, dez ketken öyning 824 éghiz ikenliki, 3800 din artuq ademning tarqaqlashturulup orunlashturulghanliqi, iqtisadiy ziyanning 66.91 Milyon yüen'ge yetkenliki xewer qilindi. Emma xitay xewerliride rayondiki adem ölüsh-yarilinish ehwali heqqide hazirghiche bashqa doklat bérilmidi.
Yer tewresh merkezliridin biri bolghan ghulja nahiyisidin radi'omiz ziyaritini qobul qilghan Uyghurlar yer tewreshning ehwali heqqide bayan qilip, bu qétimqi yer tewreshning xudiyar yüzi, képekyüzi, onyar, qash, turpanyüzi yézisi qatarliq yézilardiki soqma tam qilip sélin'ghan kona öylerning örülüp kétishini we bir qisim öylerning dez kétishini keltürüp chiqarghanliqini bildürdi.
Yer tewrigen waqit seher waqtigha toghra kelgini üchün, bamdat namizi üchün teyyarlan'ghan Uyghurlarning yer tewrigen waqitta oyghaq halette ikenlikini, shunga nurghunlighan kishilerning talagha chiqip kétish imkaniyitige ige bolghanliqini bayan qilghan bir déhqan, yer tewrigende öylerning qattiq silkin'genlikini bildürdi.
Radi'omiz ziyaritini qobul qilghan bu Uyghur, ghuljidiki téléwizor xewerliride bu qétimqi yer tewreshning konkrét ehwali heqqide hazirghiche anche éniq melumat bérilmigen bolsimu, emma kishilerning téléfon hem bashqa uchur menbeliri arqiliq bu qétimqi yer tewreshte hökümet xewerliridin jiq öyning örülüp chüshkenlikini, künesning qara bughra yézisida yer tewresh sewebidin yarilinishning xéli éghir ikenlikidin xewer tapqanliqini bildürdi.
Ili oblastining xewiride, yer tewresh merkezliridin biri bolghan künes nahiyisining qarabughra yézisida 50 nechche öyning örülüp chüshkenliki, 500 nechche éghiz öyge chak ketkenliki, heqqide melumat bérildi.
Biz yer tewresh nisbeten éghir bolghan künes nahiyisining qara bughra yézisigha téléfon qilip, ehwal igileshke tirishqan bolsaqmu, emma téléfon ulanmighini üchün bu yézidiki yer tewreshning emili ehwali heqqide bashqa uchurlargha ige bolalmiduq.
Xudiyaryüzi yézisidiki bir neper yéza kadiri radi'omiz ziyaritini qobul qilip, bu qétimqi yer tewreshte künes nahiyisining qara bughra yézisida apetning birqeder éghir bolghanliqini, emma konkrét ehwalning radi'o, téléwizorlarda xewer qilinmighanliqini bildürdi.
Bu yéza kadiri yene yer tewresh merkezlirining biri bolghan xudiyaryüzi yézisida 400 éghiz öyge dez ketkenlikini, yéza kadirlirining 1-noyabir yer tewrigendin buyan öymu-öy kirip ehwal igileshke orunlashturulghanliqini, bu yézidiki apetke uchrighan déhqanlargha yardem tedbirlirining téxi bashlanmighanliqini bildürdi.
Xitayning hökümet xewerliride ili rayonidiki yer tewreshtin kéyin, oblastliq hökümetning apettin qutquzush tedbirliri élip bérip, apet rayonigha 200 chédir tikip, apetke uchrighanlargha 1000 dane yotqan, kiyim -kichek hem ayaq qatarliq buyumlarning yetküzüp bérilgenliki xewer qilin'ghan bolsimu, emma apettin kéyinki qutquzush ishlirining qandaq élip bérilghanliqi heqqide hazirghiche konkrét melumat bérilmidi.