"Qarajüldiki jeng" namliq eser neshirge bérildi (1)

• Ixtiyari muxbirimiz ekremning bu heqtiki melumati
• Download story audio

"Sherqiy türkistan xelq inqilabi partiyisi" ning hayat qalghan ezaliridin biri bolghan shwétsiyidiki Uyghur ziyalisi abduréshit haji kérimining "qarajüldiki jeng" namliq esiri neshirdin chiqip, basmigha bérildi.

"Qarajüldiki jeng" din ibaret bu tarixi zor weqening kitap sheklide resmiy élan qilinishi tunji qétimliq ish bolup, aptor abduréshit haji kérimi Uyghur xelqining 60 - yillarda xitay kommunistlirigha qarshi élip barghan küreshlirini emeliy pakit we tarixi ispatlar bilen tepsili yorutup bergen.

Abduréshit haji kérimi weten sirtidiki Uyghurlar arisida, bu weqening ishtirakchisi we hayat qalghan birdin bir shahidi hésaplinidiken. U uzun yilliq térishchanliqlar netijiside, mezkur weqe heqqidiki eslimilerni toplap we weten ichidin kéreklik matériyallarni igilep, "qarajüldiki jeng" namliq esirini muweppeqiyetlik tamamlighan. Mezkur eserde, "qarajüldiki jeng" ning jeryanidin bashqa, muhim tarixi shexislerning hayat kechmishlirimu eks ettürülgen.

Abduréshit haji kérimi 1969 - yili 8 - ayda yüz bergen "qarajüldiki jeng" axirlishishtin ilgiri, yeni 1969 - yili 8 - ayning 25 - küni wezipe ijra qiliwatqan waqtida, xitay armiyisige esirge chüshüp qélip, 15 yilliq qamaq jazasigha mehkum qilin'ghan. Uning sepdashlirining mutleq köp qismi jeng meydanida shéhid bolghan. Hayat qalghanliri bolsa xitay hökümiti teripidin étip öltürülgen.

Abduréshit haji kérimi 1984 - yili türmidin chiqqandin kéyin, xitay hökümitining izchil halda éghir bésimlirigha uchrap köp eziyet tartqan. Xitay hökümiti teripidin qaytidin qolgha élinish xewpini hés qilghandin kéyin, 1995 - yili wetenni terk étishke mejbur bolghan. Uning a'ile - tawabi'atliri hazirghiche xitay hökümet da'irilirining bésimigha uchrap kelmekte.

Abduréshit haji kérimi ependining éytishiche, uning türkiyide oqup qaytqan bir oghli 1997 -yili "milliy bölgünchi" dégen jinayet bilen eyiblinip, 9 yilliq qamaq jazasigha uchrighan we hazirghiche qamaqta iken. Ayali, bala chaqiliri we uruq - tughqanliri bilen hetta téléfonda sözlishishtinmu éhtiyat qilidiken. Abduréshit haji kérimining a'ilisi "térroristlar a'ilisi" dégen tizimlikke kirgüzülgen we perzentlirining mektepte oqush heqqi, chet`ellerge chiqish heqqi men`iy qilin'ghan. 64 Yashliq bu péshqedem inqilabchi hazir shwétsiyide yalghuz yashawatqan bolup, hayatini Uyghurlarning musteqilliq kürishi üchün xizmet qilishqa we tarixi témilardiki yéziqchiliq ishlirigha béghishlighan.

U özi bilen qoshqanda, "sherqiy türkistan xelq inqilabi partiyisi" ning chet`ellerde hayat qalghan ezaliridin exmet igemberdi we ablikim baqi iltebirdin ibaret üchla kishi barliqini, "qarajüldiki jeng" namliq eser heqqide ularning pikrini alghanliqini eskertti. Shuning bilen birge, meshhur yazghuchi sidiq haji rozi ependining we proffésor sultan mehmud qeshqiri ependilerning testiqini alghanliqini semimizge saldi.