Iman bilen ijtima'iy emeliyetning birliki

Exlaq éngi kemler, wedige wapa qilmighanlar, heqqaniy niyette bolmighanlarda imanmu bolmaydu. Shunga musulmanliq insanlarning edep - exlaqi bilen meniwi medeniylikining idiyiwi asasigha aylinidu. Shuning üchün musulmanlar exlaqliq bolushi shert.

Ana wetennning oxshash bolmighan bilimgahlirida oqushini püttürgendin kéyin, mekke mukerreme shehiride ilmiy xizmetler bilen shughulliniwatqan abdulla hajim iman we uning jem'iyettiki roli heqqidiki söhbitimizni qobul qilghan idi.

Abdulla hajim bilen söhbet

Abdulla hajim mundaq dédi:" islam idiyisining qarishiche, möminler yamanliqtin yiraq bolushi, özining emeliy ish - herikiti arqiliq kishilerning mal - mülki we nam ‏ - shöhritige kapalet béridighan bolushi lazim. Musulmanlar özining sözi, küch - quwwiti arqiliq kishilerni aman turmushqa ige qilidighanlardin bolushi telep qilinidu. Manabu, musulmanlardin murekkeb ijtima'iy emeliyet dawamida üzlüksiz tiriship, özining exlaqiy terbiyilinishini mukemmelleshtürüshini, chin imanini aldinqi shert qilish asasida ijtima'iy emeliyet bilen aktip shughullinishni telep qilidu. Chünki musulmanlar üchün bashqilarni yaxshi ishlargha teshebbus qilish we yaman ishlardin agahlandurush perz bolup, musulmanlar bu perzni sözi bilenla emes, belki emeliy herikiti bilen ada qilidu".

Musulmanlarning imani ijtima'iyliq qimmetke ige

Abdulla hajim yene mundaq dédi:" musulmanlarning imani jem'iyet üchün xizmet qilish nishanigha we aldinqi shertige ige. Buni ochuqraq qilip éytqanda, musulmanlar jem'iyetke chökidu we jem'iyetke töhpe qoshushni aldinqi pilanda qoyidu. Eger imanla bolup, ijtima'iy emeliyet bolmisa, mundaq iman quruq iman bolup qélip, özining tüp qimmitini yoqitidu. Eger emeliyetla bolup, éniq iman bolmisa, u qarighuchilarche emeliyet bolup, jem'iyet üchün heqiqiy türde xizmet qilalmaydu. Musulmanlar iman bilen ijtima'iy emeliyetni birlikke keltürgen jem'iyet qurghuchilardin bolushi, imani chin, iqtidarliq, istili toghra ,meniwi medeniylik ülgiliridin bolushi kérek. Qur'an kerimde:" iman éytqan, yaxshi emellerni qilghan, bir - birige heqni tewsiye qilishqan, bir - birige sewrni tewsiye qilishqan kishilerdin bashqa hemme adem choqum ziyan ichididur " déyilgen.

Exlaqning küchi qanunningkidin zor

Démek,jem'iyet amanliqini, kishilerning huzurini we xatirjemlikini saqlash üchün qanunlar yéterlik emes. Qanun jem'iyet ezalirining yürikidin we wijdanidin chiqishi lazim.

Qanun körmeydighan nurghun ishlar bar bolup, ularni heqiqiy menidiki musulmanlarning wijdani köridu, qanun jem'iyette yerleshtürelmigen ishlarni exlaq yerleshtüreleydu, qanun tosalmighan yaman ishlardin exlaq tosalaydu.