Istanbuldiki “Seyir” namliq radi'oda Uyghurlarning nöwettiki weziyiti anglitildi

2011 - Yili 11 - ayning 30 - küni türkiye waqti sa'et 16:00 de merkizi istanbuldiki seyir éf ém radi'osining “Dunyadiki weziyetliri” namliq programmisida Uyghurlarning nöwettiki weziyiti anglitildi.
Ixtiyari muxbirimiz arslan
2011.12.02
turkey-seyr-305.png Seyr radiyosinida hidayetullah oghuzhan neq meydan tarqitashqa qatniship söz qiliwatqan körünüsh.
Photo: RFA

Dunya weziyiti namliq programmigha seyr radi'osining xadimliridin fatih ömer bilen jihan'gir ishbilir ependiler riyasetchilik qildi, programmigha sherqiy türksitan ma'arip we hemkarliq jem'iyitining re'isi hidayetullah oghuzxan tekilip bilen qatnashti. Hidayetullah oghuzxan, Uyghurlarning nöwettiki weziyetliri, xitayning assimliyatsiye qilish siyasetliri shundaqla ürümchi weqesidin kéyin Uyghurlar düch kéliwatqan qiyinchiliqlar toghrisida riyasetchining so'allirigha jawab berdi.

Bu programma seyir radi'osida neq meydandin tarqitildi. Bu programmida hidayetullah oghuzxan yene, xitay bilen islam dunyasi'i munasiwetliri, xitay - türkiye munasiwetliri we Uyghurlarning hazirqi weziyiti toghrisida toxtaldi.

Seyr radi'osining riyasetchisi jihan'gir ishbilir ependi oxshash waqitta islam dunyasi ijtima'i teshkilatlar birlikining idare hey'et rehberliridin biri bolup, biz Uyghurlar heqqide jihan'gir ishbilir ependining pikir qarashlirini alduq. Jihan'gir ishbilir ependi Uyghur weziyiti toghrisida némilerni oylawatisiz? qandaq qilghanda Uyghur mesilisini dunya küntertipke keltürgili bolidu dégen so'alimiz jawab bérip mundaq dédi:

- Biz islam dunyasi ammiwiy teshkilatlar birliki bolush süptimiz bilen, xitayning kishilik hoquqni depsende qiliwatqanliqini dawamliq eyiblep kéliwatimiz. Bügün seyir radi'osining programmisida sherqiy türksitan mesilisini küntertipke keltürduq. Sherqiy türkistanliq qérindashlirimizning her sahede tereqqi qilishi we kishilik hoquq depsendichiliki we bésim astida qalmasliqi üchün xelq'araning qollishigha érishish üchün xizmet qiliwatimiz. Biz sherqiy türksitan mesilisini islam dunyasining küntertipige keltürimiz. Buning üchün her qétim échilghan yighinlarda küntertipke keltürüwatimiz. Sherqiy türkistan mesilsini untup kétishke, köz yümup ötüp kétishke yol qoymaymiz. Méning qarishimche, islam dunyasi ammiwiy teshkilatlar birlikining yighinlirigha oxshash xelq'araliq chong yighinlarda, akadémiklarning yighinlirida, téximu jiddiy bir shekilde sherqiy türkistan mesilsi otturigha qoyulushi kérek. Téximu köp küntertipke keltürülüshi üchün ortaq ish - pilanlar tüzishimiz kérek. Sherqiy türkistan mesilisige oxshash bashqa islam dunyasining mesililirining hel bolushi islam dunyasining ittipaqlishishigha baghliq. Yalghuz türkiyining, yalghuz se'udiy - erebistanning yaki pars qoltuqi döletlerning küchlük bolushigha emes, belki pütkül islam dunyasining ittipaqliship ortaq heriket qilishigha baghliq. Ittipaqliship birlikte heriket qilmighuche, xitaygha qarshi küchimiz yetmeydu, yalghuz türkiyining yaki se'udiy erebistanning küchi kupaye qilmaydu. Hemmimiz birlikte heriket qilishimiz kérek, undaq bolmaydiken, bu mesililerni hel qilish mumkin emes.

Biz bu heqte téximu köp melumatqa érishish üchün programmigha qatnashqan sherqiy türkistan ma'arip we hemkarliq jem'iyitining re'isi hidayetullah oghuzxan bilen söhbet élip barduq.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.