Xitay 14 ‏- mart lxasa weqesidiki tutqunlar üstidin höküm élan qildi

Hökümname heqqidiki so'allirimizgha jawab bergen xelq'ara tibet herikiti teshkilati, xitay hökümitini" tibetliklerge muqimliqni qoral arqiliq téngiwatidu" dep eyiblidi.

Hökümnamide mehkumlar, ot qoyush, bulangchiliq qilish, urup-chéqish, dölet apparatlirigha topliship hujum qilish we dölet xadimlirini zexmilendürüsh qatarliq jinayetler bilen eyiblen'gen. Mehkumlardin pasang, sonan tiséring qatarliq 3 neper rahibqa muddetsiz qamaq jazasi, losang bado, karma dawa qatarliq 7 kishige 15 yilliqtin yuqiri qamaq jazasi bérilgen. Dorji daryal qatarliq qalghan 20 mehkumgha 3 yil bilen 14 yil arisida perqliq qamaq jazasi bérilgen.

" Xitay muqimliqni zorluq yoli bilen shekillendürmekchi"

Xelq'ara tibet herikiti teshkilatining bayanatchisi, mezkur höküm heqqide teshkilatning qarashlirini mundaq bayan qildi: "sotning jeryani we hökümi xelq'ara qanuniy ölchemlerge yéqin kelmeydu. Xitayning qanun séstimisi ezeldin toghra ishlimeywatidu. Bu yalghuz tibettila yüz bériwatqan ehwalmu emes. Bu qétimqi sottimu xelq'ara qanun ölchemliri heqqide éghiz achqili bolmaydu. Uning üstige xitayda qiyin-qistaq arqiliq jinayet iqrar qaldurush uzundin béri xelq'ara jama'etni endishige sélip kéliwatqan bir métod."

 Biz bu höküm, tibetning nöwettiki yaki bundin kéyinki weziyitige qandaq tesir körsitishi mumkin dep sorighinimizda, u mundaq jawab berdi:" xitay muqimliqni qoral küchige tayinip shekillendürmekchi boluwatidu, tibet xelqighe oz iradisini téngiwatidu. Bu xitayning izchil qollinip kéliwatqan muqimliq istiratégiyisi. Tarix we ré'alliq ispatlidiki, zorawanliq zorawanliqni keltürüp chiqiridu, ténchliq adaletning üstige qurulidu." Bayanatchi yene , bu xil hökümlerning tibet herikitining küresh istratégiyisige tesir körsitish mumkinchilikini eskertti.

" Xitayning xuyi özgermidi"

Biz yene nyuyorktiki tibet oqughuchilar teshkilatning hökümnamige qarita inkasini igiliduq. Hökümnamini ashkara bir siyasiy höküm dep eyibligen bu teshkilat, lxasa weqesini bügün'ge qeder terepsiz tekshürgüchiler éniqlap baqmighanliqi, sot meydanigha muxbirlarning qobul qilinmighanliqi, hökümdiki zorawanliqning derijisini körsitip béreleydu" dep eyiblidi.

Biz bayanatchidin tibet teshkilatliri, qolgha élin'ghan tibet namayishchilirining qandaq bir terep qilinishini kütken yaki texmin qilghan idi dep sorighinimizda , u mundaq jawab berdi: " elwette ümid qilghinimiz, olimpikte bergen wedisi buyiche, xelq'ara bésimning netijiside, erkin pikir qilish hoquqini qollan'ghan bu kishilerning qoyup bérilishini ümid qilghan iduq. Emma, texminimiz ularning éghir jazalinidighanliqi idi. Arisida ölüm jazasi bérilgenler bolushi we bu yoshuruluwatqan bolushimu mumkin. Emma, xitay bu hökümi arqiliq özining xuyini özgertmigenlikini ashkarilidi."

 Wang lishyong: " urup-chéqishning mes'uliyiti hökümette"

Biz uningdin muddetsiz qamaq jazasigha yoluqqan rahib pasangning kimliki, uning xelq ichidiki tesirining qandaqliqini soriduq, u, pasang ismining tibetlerde köp qollinidighan bir isimlikini, uchur-alaqe cheklimisi tüpeyli bu heqte héchqandaq melumatqa ige emeslikini. Biz uningda tibettiki namayishning asasliq yétekchisining ismini soriduq, u bu heqtimu melumatqa érishelmey kelgenlikini bildürdi.

Shinxu'aning xewiridin melum bolushiche, xitay bu qétimqi hökümide, döletni parchilashqa urunush we dölet hakimiyitini aghdurushqa heriket qilish dégendek eyiblimilerni qollanmighan. Heriketlerge asasen, ijtima'iy jinayet xaraktérini köprek yükligen. Xitay lxasa weqesi bilen oxshash shekilde bashlinip oxshash axirlashqan , Uyghurlarning 5 ‏-féwral weqesini térrorluq herikiti dep eyibligen, 5 ‏-féwralning gholluq yétekchilirige we qatnashquchilirigha ölüm jazasi bergen idi.

Xitay yazghuchisi wang lishyung, zulum astidiki jem'iyetlerde xelq isyanlirida körülidighan urup-chéqish weqelirini saqlan'ghili bolmaydighan bir ehwal dep bayan qilghan we buning hésabini diktator hakimiyet bérishi kérek dep körsetken idi.