Шәрқий түркистан маарип җәмийити истратегийә дәрси орунлаштурди

Бу мунасивәт билән программа бойичә 2010 ‏- йили 12 ‏- айниң 29 ‏- күни шәрқий түркистан маарип вә һәмкарлиқ җәмийитиниң мәркизидә истратегийә дәрси өтүлди. Бу қетимқи истратегийә дәрскә, лексийә бериш үчүн инсан вә мәдәнийәт һәрикити тәшкилатниң мәсуллиридин мәһмәт гүнәй әпәнди тәклип қилинған болуп, мәһмәт гүнәй әпәнди қандақ қилғанда миллий кимликини сақлап қалғили болиду. Чәтәллик әҗнәбийләрниң мәдәнийәт вә идеологийисиниң тәсиридин қандақ сақлиниш керәк дегән темида лексийә бәрди.

Бу қетимқи дәрскә охшимиған мәктәпләрдә пәнни  вә дини саһәдә илим тәһсил қилған уйғур яшлардин 40 тин артуқ киши қатнашти. 2 Саәт давам қилған йиғин ахирида мәһмәт гүнәй әпәнди дәрскә қатнашқучиларниң шәрқий түркистан мәсилиси һәққидә сориған соаллириға тәпсилий вә қанаәтлинәрлик җаваб бәрди.

Мәһмәт гүнәй әпәнди,  бир кишиниң, чәтәлләрдә яшаватқан уйғурлар, шәрқий түркистанда зулумға учраватқан уйғур қериндашлар үчүн қандақ хизмәт қилалаймиз? қачан вәтинимизгә қайталаймиз? дегән соалға җаваб берип мундақ деди:

"Бүгүнки күндә шәрқий түркистанлиқ қериндашлиримиз түркистанға баралмайду. Чүнки улар барса еғир бәдәл өтәйду. Пәләстинлик қериндашларму пәләстингә қайталмайду. Әмма бир күни шәрқий түркистанға кетишкә тоғра кәлсә, бу пурсәт силәрниң күрәш - муҗадилә қилишиңларниң нәтиҗисидә болиду. Бүгүнки күндә һеч ким кетәлмәйду, әмма бир йил, 5 йил яки 10 йилдин кейин беришниң йолини ечиш силәргә бағлиқ. Силәрниң чиң туруп хизмәт ишлишиңлар нәтиҗисидә у йәрдики инсанлар, у җуғрапийә у тарих йеңидин азадлиққа еришиду . Мәнму силәргә қошулимән. Бу йәрдә бирликтә яхши бир хизмәтни һәммимиз бирликтә башлисақ, бу хизмәт шәрқий түркистанни азадлиққа ечиштуруштин ибарәт нәтиҗә билән ахирлишиду, дәп ойлаймән. Чүнки тарих бойичә зулум қилған дөләтләргә қарайдиған болсақ, бигунаһ инсанларни бир йил яки нәччә йил зулум - искәнҗә қилған, түрмиләргә қамиған , чәтәлләргә сүргән қилған. Әмма у залимларниң һаяти ахирлишип өлгәндин кейин зулумға учриған, сүргән қилинған кишиләр өз вәтинигә қайтип кәлгәнликини тарихларда көримиз. "

Мәһмәт гүнәй әпәнди сөзиниң давамида йәнә уйғурларниң вәтинигә қайтип кетиш үчүн йол ечишниң усуллирини оттуриға қоюп мундақ деди:

"Силәрни шәрқий түркистанға қайтуруп елип баридиған амил техиму көп пул тепиш әмәс,  чиң туруп шәрқий түркистан үчүн хизмәт қилиш. Әгәр силәр өз муддиайиңларни, миллий салаһийитиңларни  йоқитип қоймиған тәқдирдә, бир күни чоқум вәтиниңларға қайтисиләр вә у йәр силәрниң чиң туруп хизмәт қилишиңлар билән азад болиду.  Өйүңларниң темиға чоң хәт билән " шәрқий түркистан чоқум азад болиду, мән бир күни чоқум шәрқий түркистанға қайтимән дәп хәт йезиңлар. Ирадини чиң туруш керәк. У хәт һәр күни силәргә үмид берип ирадәңларни күчәйтиду, вәтәнгә қайтишни әслитиду.  Бүгүнки күндә хитай һәқиқәтән маддий җәһәттин бәк күчлүк, әмма буниңдин 15 йил илгири русийиму бәк күчлүк дөләт иди, алланиң ирадиси билән парчилинип йеңи мустәқил дөләтләр оттуриға чиқти. , әң бүйүк күч аллаһдур. Мәнму яшлиқ баһаримда дини җәһәттә түркийә қануниға хилаплиқ қилинди дәп чәтәлгә кетишкә мәҗбур болған идим. 12 Йил чәтәлләрдә сәргәрдан болуп яшидим. Әмма юртумға қайтиштин бир күнму үмидсизләнмидим, һәр күни ичимдә, мән туғулған өз юртумға қайтимән дәп ойлайттим. Аллаһ маңа 12 йилдин кейин өз юртумға аман - исән қайтишни несип қилди. Мениңдәк аҗиз бир бәндигә өз вәтинигә қайтишқа несип қалған аллаһ силәрдәк шәрқий түркистан йолваслириға немә үчүн несип қилмисун? әлвәттә несип қилиду. "

Биз бу истратегийә дәрсини уюштурушниң әһмийити вә мәқсәтлири һәққидә шәрқий түркистан маарип вә һәмкарлиқ җәмийитиниң рәиси һидайәтулла оғузхан әпәнди билән сөһбәт елип бардуқ.