Nursultan nazarbayéw ömürlük prézidént bolushi mumkin

Süret, qazaqistan prézidénti nursultan nazarbayéwning aldinqi qétimliq saylamda qayta prézidént bolup saylanghandin kéyinki melum paaliyettiki körünüshi.

Qazaqistan merkiziy asiyadiki yer meydani eng chong, iqtisadiy tereqqiyati téz ösüwatqan dölet. Buninggha egiship mezkur döletning prézidénti nursultan nazarbayéwning abroyiningmu ösüwatqanliqi we qazaqistan puqraliri arisida ishench hem hörmet qozghawatqanliqi bildürülmekte.

Bu arida qazaqistandiki hakimiyet béshidiki jümlidin qazaqistan parlaméntida eng köp orunni igiligen "nur weten" partiyisi birdinla "dölet rehbiri" qanuni layihisini otturigha qoyup, uni testiqtin ötküzüsh arqiliq nursultan nazarbayéwni menggülük prézidént qilip békitish idiyisini otturigha chiqardi.
 
Ferghane agéntliqining qazaqistan menbeliridin neqil keltürüshiche, 14 - séntebir küni "nur weten" partiyisining mu'awin re'isi darxan kalétayéw bayanat élan qilip, nazarbayéwning qazaqistan'gha qoshqan xususiy töhpisi üchün uni bu döletning menggülük prézidénti qilip békitishni ilgiri sürgen. U, nazarbayéwni "peqetla prézidénti bolup qalmastin belki, memliketning étirap qilghan dahiysi" dep körsitish bilen "dölitimizning hazirqi qanunlargha özgertilishi kirgüzüp, rehbirimizning öz ornida dawamliq qélishini temin étish kérek," dégen.
 
Merkiziy asiya döletliri ichide qazaqistan özining mol énérgiye zapisi we iqtisadiy jehettiki nisbeten téz tereqqiyati bilen yéqinqi yillardin buyan xelq'ara jemiyetning diqqitini jelp qilmaqta. Yawro - asiyadiki yer meydani chong döletlerning biri hésablan'ghan qazaqistanning yéqinqi yillardin buyan qolgha keltürgen netijiliri we gherb döletliri bilen bolghan köp tereplimilik hemkarliqlirigha egiship bu döletning échiwétilgen bir jemiyetke ayliniwatqanliqi mu'eyyenleshtürülmekte.

2000 - Yili qazaqistan parli'amént "döletning birinchi prézidénti" dep atalghan bir qanun chiqirip, nursultan nazarbayéwning musteqil qazaqistan dölitini qurghan töhpisige yuqiri baha bergen hemde uninggha shu namda ordén teqdim qilghan idi.

Qazaqistan analizchilirining yézishiche, nazarbayéw "nur weten partiyisi" ning ezasi bolup, adette mezkur partiye prézidént partiyisi depmu atilip kelmekte. Uninggha prézidéntning jemeti we yéqinlirining rehberlik qiliwatqanliqi qazaqistan tenqidchiliri teripidin da'im tilgha élinidu. Mezkur partiye nazarbayéwning qazaq döletchilikige qoshqan töhpisini yuqiri bahalaydu.

Qazaqistan asasiy qanuni boyiche nursultan nazarbayéwning prézidéntlik möhliti 2012 - yili toshidu. Biraq, 2007 - yilidiki yéngi qanun boyiche prézidént yene ikki nöwet wezipe ötesh mümkinkinchilikige ige bolup, shundaq bolghanda, nazarbayéwning 2012 - yili yene qayta saylinip wezipe ötüshining éhtimalliqimu mewjut iken.

Merkiziy asiya jumhuriyetlirining prézidéntlirining möhliti mesilisi qiziqarliq témilarning biridur. Sabiq sowét ittipaqi dewride wezipe ötügen mezkur sabiq kompartiye sékritarliri öz xelqliri musteqil bolghandin buyan dawamliq prézidéntliq wezipilirini atqurup kelmekte. Bularning ichide islam kerimow, nursultan nazarbayéw izchil wezipe ötewatqan shexslerdur. Qirghizistan prézidénti qurmanbék baqiyéw we tajikistan prézidénti emam eli raxmanmu ikkinchi qétimliq prézidéntliq wezipilirige olturghan idi. Türkmenistanda bolsa, menggülük prézidéntliq salahiyitige érishken seper murat niyazof peqet wapat bolghandin kéyinla, wezipisidin ayrilip, yéngi prézidént qurban'gül berdi muhemmedow textke chiqqan idi.

Nursultan nazarbayéwni ömürlük prézidént qilip békitish teshebbusliri buningdin igilirimu meydan'gha chiqqan bolup, perghane agéntliqining yézishiche, 10 - séntebir küni nazarbayéf özi qatnashqan aqtübe oblastidiki bir ammiwi murasimda sözge chiqqan xelq wekili pütün oblast xelqi namidin kelgüsidiki prézidént saylimini emeldin qaldurup, nursultan nazarbayéwni qazaqistanning ömürlük prézidénti qilishni telep qilghan idi.

Qazaqistan 2010 - yili yawropa bixeterliki we hemkarliqi teshkilatining re'isilik wezipisini tapshuruwélish aldida turidu. Bu qazaqistanning xelq'araliq abroyining öskenlikidin dérek bergenliki üchün prézidént nursultan nazarbayéw qazaqistan we merkiziy asiyaning démokratik tereqqiyatni igliri sürüsh we kücheytishke hesse qoshush heqqide wediler berdi.