Yaponiyining rusiye bilenmu aral majirasi qozghaldi
Muxbirimiz weli
2010.11.01
2010.11.01

AFP Photo
Rusiye prézidénti démitri médwédéf 11 - ayning 1 - küni etigende, xanoydin rusiyining saxaliniski shehirige, bu sheherdin yene kéchik ayropilan bilen kuril arallirigha kélip, rusiye özining 'jenubiy kuril aralliri' dep atawatqan, emma yaponiye 'shimaliy térritoriyimizdiki töt aral' dep kéliwatqan jaylarni ziyaret qilghan. Bu, sabiq sowét ittipaqining we rusiye rehberlirining bu talash - tartishtiki arallargha tunji qétim qedem bésishi bolup hésablinidu.
Médwédif kuril arallirini ziyaret qilghandin kéyin, rusiye bilen yaponiye otturisida aral majirasi qozghaldi
Birleshme agéntliqining tokyodin bayan qilishiche, rusiye prézidénti médwédif kuril arallirini ziyaret qilghandin kéyin, rusiye bilen yaponiye otturisida aral majirasi qozghaldi. Hazir xitay bilen yaponiye otturisidiki aral majirasi téxiche bésiqmay turuwatatti.Yaponlar rusiyining yaponiyide turushluq bash elchixanisining aldida namayish qildi
Médwédif kuril arallirigha kelgendin kéyinla, yaponiye tashqi ishlar wezirliki bayanat élan qilip, rusiyige naraziliq bildürdi. Yaponiye bash weziri na'otokan bu heqte inkas qayturup 'médwédéfning rusiye qanunsiz igilep turuwatqan yapon arallirigha qedem basqanliqigha epsuslinimen' dédi. Rusiyining yaponiyide turushluq bash elchixanisining aldida, yaponlar rusiye prézidéntigha naraziliq bildürüp namayish qildi.Rusiye tashqi ishlar ministiri yaponiyining inkasini 'qobul qilishqa bolmaydighan heriket' dep eyiblidi
Rusiye tashqi ishlar ministiri sérgéy lawruw tokyoning inkasigha jawab qayturup uni 'qobul qilishqa bolmaydighan heriket' dep eyiblidi we kuril arallirigha da'ir ishlarning hemmisi rusiyining ichki ishi dep jakarlidi.Shinxu'a agéntliqi 'yaponiyining küni tes boldi' dédi
Shinxu'a agéntliqi bügün bu heqte xewer élan qilip, rusiye prézidénti médwédif jenubtiki ming aralgha kélip (xitay bu xewerde 'junggoning kuyé aralliri' dep kéliwatqan bu arallarni ming aral dep atidi) rusiyining zémin hoquqini jakarlidi, yaponiyining bu arallarni özining térritoriyisi dep kéliwatqanliqigha pisent qilmidi, hazir yaponiyining küni tes boldi, dep bayan qildi.Kuril aralliri mesilisining tarixiy arqa körünüshi
Fransiye agéntliqi bügün kuril arallirigha da'ir uchurlarni élan qildi. Uningda bayan qilinishiche, ikkinchi dunya urushida, amérika 1945 - yili 6 - awghust küni yaponiyige atom bomba atqandin kéyin, sowét ittipaqi 8 - awghust küni, yeni yapon mélitarizimi teslim bolghanliqini jakarlashqa teyyarliniwatqanda, yaponiyining shimalidiki töt arilini, kuril arallirini bésiwalghan. Bu arallarning eyni waqittiki yaponche nami hazirgha qeder ruschida saqlinip kelmekte. Mesilen yaponche 'kunashizi' arili ruschida kunashir, yaponiyidiki 'xabomay' arili ruschidimu xabomay, yaponiyidiki 'shikotan'arili ruschidimu shikotan, yaponiyidiki 'étorofu' arili ruschida ilturup dep atilip kelmekte.Altun, kümüsh we minéral bayliqliri mol bolghan kuril arallirini rusiye bésiwélishtin burun, bu arallarda 19 ming yapon bar idi. Sowét ittipaqi 1946 - yilidila ulardin 17 mingni qazaqistan, üzbékstanlargha köchürüwetken. Kéyin, 1956 - yili yaponiye bilen sowét ittipaqi otturisida bu arallar mesilisi buyiche mexsus söhbet ötküzülgende, nikta xéroshéf ikki aralni, yeni shikotan, xabomay arallirini yaponiyige qayturup bérishke qoshulghan. Emma 1991 - yili sowét ittipaqi gumran bolghuche gépige emel qilmighan.
Yaponiye yillardin buyan kuril arallirini rusiye qanunsiz igilep turuwatqan yapon zémini dep jakarlap, rusiye bilen tinchliq kélishimi tüzüshni ret qilip kelmekte. Rusiye bolsa, bu, ikkinchi dunya urushining netijisi, uni inkar qilishqa bolmaydu dep jakarlap kelmekte.
Yaponiye wéytnam bilen yadro istansisi we sirek tapa kélishimi imzalighandin kéyinki weziyet 'yaponiyining küni tes bolup qéliwatqan' weziyet emes
Roytrs agéntliqining bayan qilishiche, rusiye prézidénti médwédéfning bügün yaponiyining xokkaydo aralliridin 10 kilométir yiraqliqtiki eslidiki yaponiyining zémini bolghan kuril arallirigha bérip, emdi bu arallarni tereqqi qildurushqa bashlaydighanliqi we xelqning turmush sewiyisini ottura rusiye sewiyisige yetküzüshke wede bergenliki, xuddi yaponiye bash weziri na'otokan éytqandek 'yapon xelqning diligha qattiq azar bergenlik' boldi.Xewerde bayan qilinishiche yene, médwédéfning bügün kuril arallirigha barghan waqti, xanuyda échilghan asiya - tinch okyan iqtisadiy hemkarliq teshkilatining aliy derijilik uchrishishida, wéytnam yaponiyini özige iqtisadiy shérik talliwélip, yadro éléktir istansisi we sirek topa kélishimi imzalap emeliy hemkarliq bashlap yéngi tarix yaratqan, rusiye özining qedinas sepdéshidin ayrilip qéliwatqan؛ asiya - tinch okyan döletlirining rehberliri yene 10 nechche kündin kéyin yaponiyide uchriship, xitay bilen yaponiye otturisidiki aral majirasini öz ichige alghan rayon xaraktérlik bixeterlik mesililirini muzakire qilish aldida turuwatqan؛ xelq'arada muhim rol oynawatqan en'gliye bilen fransiyidin ibaret ikki dölet, xelq'araliq mesililerde téximu chong rol oynash üchün, bügün dölet mudapi'esi jehette hemkarliq ornatqanliqini jakarlighan bir waqitqa toghra keldi.
Tehlilchilerning qarishiche, hazirqi weziyet, xuddi xitay dégendek 'yaponiyining küni tes bolup qéliwatqan' weziyet emes.
Yuqiridiki awaz ulinishidin, bu heqtiki melumatimizning tepsilatini anglaysiler.