Medinidiki meschit nebewini kéngeytish qurulushi bashlandi

Dunyadiki meschitlerning ichidin mekkidiki meschit herem, medinidiki meschit nebewi we pelestindiki meschit eqsa qatarliq üch meschit musulmanlarning qelbide eng zor orni bolghan ibadetgahliri hésablinidu.
Ixtiyariy muxbirimiz ömerjan
2012.09.26
Seudi-padishahi-abdulla-305.jpg Se'udi erebistan padishahi abdulla meschit nebewining kéngeytilish qurulushigha ul salmaqta. 2012-Yili 25-séntebir.
RFA/Omerjan

Qatnash wasitilirining tereqqiy qilishi bilen heremge bérip hej qilidighanlarning sani yildin-yilgha köpiyip barghanliqtin, mekke we medinidiki meschit herem bilen meschit nebewige adem sighmaydighan ehwallar körülmekte. Bu sewebtin bu ikki meschitni kéngeytish zörüriyiti tughulmaqta.

2012-Yili25-séntebir küni etigende, se'udi erebistan padishahi abdullaning medine munewwere shehiridiki meschit nebewini kéngeytish qurulushi üchün ul sélish pa'aliyitige ishtirak qilghanliqi heqqidiki xewer se'udi erebistanida chiqidighan barliq gézitlerde we radi'o-téléwiziyilerde tarqitilghan bolup, nöwettiki kéngeytish meschit nebewi tarixidiki eng chong qurulush hésablinidiken.

Meschit nebewige2milyon800ming adem sighidighan bolmaqchi

Meschit nebewining nöwettiki kéngeytish qurulushi heqqidiki xewerlerde éytilishiche, meschit nebewide birla waqitta 2 milyon800 ming adem namaz oquyalaydighan bolidiken. Meschit nebewini sherq we gherb her ikki teripidiki kéngeytish üchün bu ikki tereptiki jaylarni igiliridin sétip élishqa toghra kélidiken. Melumki, se'udi erebistanida hökümet qurulushi üchün chéqilidighan öyler üchün adettikidin nechche hesse artuq pul tölep yer igilirini razi qilidighan qa'ide bar. Shunga hemme adem öyining hökümet qurulushigha yaki yolgha kétishini arzu qilidu.

Xewerlerge köre, meschit nebewining sherq we gherb ikki teripidin chéqilidighan öy-imaret we dukanlarning igilirige ötesh üchün ajritilghan meblegh miqdari 25 milyon riyal yeni texminen 6 milyon 700 ming dollar iken.

Meschit nebewining tarixi

Miladiyining 622-yili muhemmed eleyhissalamning medine munewwere shehirige barghandin kéyinki tunji ishi meschit sélish bolghan. Bu waqitta mekkidin kelgen muhajirlar we medinilik ensarilar hemme bir qol bolup, medine munewwere shehirige meschit sélishqa kirishken. Netijide, azghine waqit ichide bu meschit pütüp chiqqan. Meschitning qiblisi pelestindiki meschit eqsagha qaraytti, uning üsti xorma derixining shaxliri bilen yépilghan, tüwrükliri xorma yaghachliridin, tégi tash bilen qopurulghan, tamliri xam qishlar bilen turghuzulghan. Shu waqittiki meschit nebewining kengliki 30 métir, uzunluqi 35 métir bolup chiqqan. Üch tereptin derwazisi bar idi. Meschit nebewi muhemmed eleyhissalamning zamanidin bashlap hemishe kéngeytilip kelgen. Awwalqi 4 xelipe, emewiyler, abbasiylar, osmaniylar we hazirqi se'udi erebistani padishahliqi teripidin kéngeytip kélin'gen.

Meschit nebewining kéngeytilishi

Miladiye 1985-yilidin 1993-yilning axirighiche dawam qilghan kéngeytishte meschit nebewining omumiy yer meydani 165ming kwadrat métirgha yetken. Burun uning her biri 72 métir égizlikte 4 munari bar idi. Uninggha yene her birining égizliki 104 métirdin kélidighan6 munare qoshulup, hazir jem'iy 10 munare qed kötürüp turmaqta. Shu kün'ge kelgüchilik meschit nebewining 16 derwazisi bar idi. Padishah fehidning nöwettiki kéngeytishide 65 derwaza yéngidin békitilip, jem'iy 81 derwaza bolghan. Meschit nebewining astigha aptomobil toxtitish orunliri yasalghan bolup, uning 8 tereptin kirish éghizi bar. Meschit nebewining sirtidiki keng sahege aptomatik échilidighan künlükler yasalghan. Meschit nebewining shimal, jenub we sherq teripige yasalghan meydanning omumiy yer meydani 135 ming kwadrat métir kélidu. Meschit nebewige 4000 din köprek chiragh békitilgen. Meschit nebewining astinqi qewitige yasalghan taharetxanilirimu intayin mukemmel hem zamaniwi shekilde yasalghan bolup, meschiti heremning taharetxaniliridin nechche hesse ésil hem qulay qilip yasalghan. Meschit nebewining astinqi qewitige yasalghan aptomobil toxtitish ornigha éléktronluq liftler bilen chüshüp chiqilidu. Meschiti nebewining etrapida 560 dane su ichish turubisi bar.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.