Parlamént ezasi jélal erbay: `türkiye 20 Uyghurning aqiwitini sürüshte qilidu`

Süret, 12 - ayning 25 - küni türkiye parlamént ezasi proféssor doktor jélal erbay d u q muawin bashliqi séyit tümtürk bashchiliqidiki heyetni parlamént binasidiki ishxanisida qobul qiliwatghan körünüsh.

12 - Ayning 25 - küni türkiye parlamént ezasi proféssor doktor jélal erbay d u q mu'awin bashliqi séyit tümtürk bashchiliqidiki hey'etni parlamént binasidiki ishxanisida qobul qildi.

Bu uchrishish muxbirlargha ochuq élip bérilghan bolup, türkiye dölet téléwiziyisi muxbirlirimu qatnashti. Aldi bilen séyit tümtürk ependi téléwiziyige 5 - iyul weqesidin kéyinki weziyet we 20 Uyghur heqqide melumat bergendin kéyin, jélal erbay ependi söz qildi.

Parlamént ezasi jélal erbay ependi 20 Uyghurning xitaygha qayturup bérilishige bolghan köz qarishi heqqide toxtilip mundaq dédi: "men bu ehwalni xitayning yürikimizni zidileydighan, Uyghur diyarida qan éqishni righbetlendüridighan, xitayning shiddetke tayan'ghan bir pozitsiyining dawami dep qaraymen. Yeni 5 iyul ürümchi qetli'amidin kéyin 27 kishi chet'elge qéchip chiqqan. Insanlar üchün eng muqeddes bolghan nerse yashash heqqi. Bular hayatini qutquzup qélish üchün chet'elge qéchip chiqip u yerdiki birleshken döletler teshkilati orginidin panahliq tiligen tursa, kambodzha hökümiti birleshken döletler teshkilatining nizamnamisige ri'aye qilmastin iqtisadiy menpe'eti üchün ularni xitaygha qayturup bergen. Bu hem insaniy hemde qanuniy jehettin toghra emes. Xitay hökümitining qiliwatqanliri bolsa dünya döletliri néme dése ‏ -  désun, men qilidighinimni qilimen dep zomigerlik qiliwatqanliqtin bashqa ish emes."

Türkiye parlaménti ezasi jélal erbay ependi bayanatida buningdin kéyin bu 20 Uyghur heqqide türkiye qilishqa tégishlik ishlar toghrisida toxtilip mundaq dédi: "türkiye jumhuriyiti döliti birleshken döletler teshkilati ezasi, b d t xewpsizlik komitétining waqitliq ezasi bolush süpiti bilen, xelq'ara insan heqliri xitapnamisining rohigha we xelq'araliq qanun'gha asaslan'ghan halda , bu 20 kishining aqiwitini sürüshte qilidu. Türkiye tashqi ishlar ministirliqining bayanatida bayan qilin'ghinidek, türkiye bularning aqiwitige köngül bölmekte. Biz parlamént ezasi bolush süpitimiz bilen bu kishilerni diplomatik yollar bilen sürüshte qilimiz."

Jélal erbay ependi sözini mundaq axirlashturdi: "biz üchün insanlar qimmetlik. Insanning hayati qimmetlik. Insanlar muqeddes. Pütün ish insanliq alimi üchün. Biz insanlarning tiligha, dinige we yurtigha qarap turup mu'amile qilmaymiz. Biz üchün bir fransuzning hayati qanchilik qimmetke ige bolsa, bir Uyghurning jénimu shunchilik qimmetke ige bolushi kérek. Biz hich kimning zulum chékishini xalimaymiz, özimiz üchün néme telep qilsaq, bashqilar üchünmu shuni telep qilimiz."

Yuqiridiki awaz ulinishidin, bu heqtiki melumatimizning tepsilatini anglighaysiler.