Milletchi heriket partiyisi mu'awin bashliqi rishat doghru ependi qeshqer weqesi munasiwiti bilen bayanat élan qilip, béyjing da'irilirini eyiblidi
2011.08.05

Bulardin biri türkiye parlaméntidiki ikki chong öktichi partiyidin biri bolghan milletchi heriket partiyisining mu'awin bashliqi, parlamént ezasi doktor rishat doghru ependi 8-ayning 4-küni qeshqer weqesi munasiwiti bilen bayanat élan qilip, béyjing da'irilirini eyiblidi. Türkiye hökümitini Uyghur qérindashlirigha ige chiqishqa chaqirdi. U bayanatida mundaq dep yazghan:
“Biz igiligen melumatlargha asaslan'ghanda, sherqiy türkistanning qeshqer shehiride meydan'gha kelgen weqede eng az 21 kishi ölgen, minglarche Uyghur türmige tashlan'ghan. 2 Yérim milyon armiyisi bar bolghan xitay dölitining, qolida qoral yoq Uyghurlarni térrorchi dep eyiblishi bekla külkilik bir ish. Kommunist xitay hökümiti xelq'ara qanun'gha, birleshken döletler teshkilati insan heqliri bayannamisige hörmet qilmighachqa, Uyghurlar qozghilishqa mejbur qéliwatidu. Eger xitay kommunist hökümiti insan heqliri we démokratiyini depsende qiliwéridighan bolsa, Uyghurlarning bu xil qozghilingi dawamlishidu, ölgenlerning sanimu köpiyidu.”
Milletchi heriket partiyisi mu'awin bashliqi, parlamént ezasi doktor rishat doghru ependi bayanatida türkiyining peqetla pelestin mesilisigila emes, Uyghur mesilisigimu köngül bölüshi kéreklikini tekitlep mundaq dep yazghan:
“Türkiye jumhuriyiti döliti, pütün yawropa döletliri, amérika we dunyadiki ammiwi teshkilatlar Uyghurlargha yéterlik derijide köngül bölmeywatidu we xitay hökümitige bésim ishletmeywatidu. 2009-Yilidiki weqede 200 etrapida kishi öltürüldi. Uningdin kéyin sherqiy türkistan hazirghiche héch tinchimidi. Xitay sherqiy türkistandiki qérindashlirimizgha esirge chüshken kishilerge mu'amile qilghandek mu'amile qilmaqta. Kishiler öyliridin xalighanche kochigha chiqalmaywatidu, insanlar gumanliq dep étip öltürülüwatidu, qeshqerde öyliri chéqiliwatidu. Uyghur qérindashlirimiz mushundaq zulumgha uchrawatqan bügünki künde, türkiye jumhuriyiti döliti buninggha qarap turmaqta. Türkiye peqetla pelestin mesilisige köngül bölüpla qalmay, Uyghur mesilisigimu köngül bölüshi kérek. Türkiye hökümiti Uyghur mesilini birleshken döletler teshkilatining kün tertipige élip chiqishi, xitay hökümiti bilen bu mesile heqqide mexsus muzakire élip bérishi kérek. Xitay hakimiyiti astidiki Uyghurlarning baldurraq insaniy heq we hoquqigha ige bolushi üchün türkiye baldurraq heriketke ötüshi kérek.”
Türkiye parlaménti 9-ayning axirighiche tetilde, parlamént échilghanda milletchi heriket partiyisi Uyghurlar mesilisi heqqide hökümetke néme teklip-pikirlerni bermekchi? türkiye hökümiti néme üchün qeshqer weqesi heqqide bayanat bermidi? bu heqtiki köz qarishini élish üchün doktor rishat doghru ependi bilen söhbet élip barduq.