Xitayning enqerede turushluq bash elchi wekili shyaw jéngjün türkiye büyük birlik partiyisini ziyaret qildi

Türkiye büyük birlik partiyisi bash katipi mustafa destiji ependi 6-ayning 22-küni sa'et 14 te xitay bash elchi wekili, xitay elchixanisining 1-katipi shyaw jéngjün bilen körüshti.
Ixtiyariy muxbirimiz erkin tarim
2011.06.22
shyaw-jengjun-mustafa-destiji-305.jpg Türkiye büyük birlik partiyisi bash katipi mustafa destiji ependi xitay elchixanisining 1-katipi shyaw jéngjün bilen körüshti. 2011-Yili 22-iyun.
RFA/Erkin Tarim

Muxbirlargha yépiq halda élip bérilghan bu uchrishishta Uyghur mesilisi heqqide munazire élip bérilghan. Uchrishish axirlashqandin kéyin mustafa destiji ependi, bu uchrishishning muweppeqiyetlik ötkenlikini, xitaylardin sherqiy türkistanliqlarning heqqini telep qilghanliqini éytti.

Mustafa destechi ependi muxbirlargha bu uchrishish heqqide melumat bérip mundaq dédi:
“Hörmetlik dostlar yéqinqi yillardin béri türkiye bilen xitay otturisidiki munasiwetler bekla tereqqiy qildi. Biz büyük birlik partiyisi bolush süpitimiz bilen dunyaning qeyiride ézilgen bir millet bolsa, bular ichide musulman türkler bolsa ulargha qattiq köngül bölüp kéliwatimiz. Sherqiy türkistan m Uyghur mesilisimu büyük birlik partiyisi yéqindin köngül bölüp kéliwatqan mesililerdin biri. Eger ular bésim astida qalsa, mesilen assimilyatsiye, irqiy qirghinchiliqqa uchrisa biz bu yerde xatirjem yashiyalmaymiz. Choqum bir ish qilish éhtiyaji hés qilimiz we qilimiz. Biz we türkiyidiki sherqiy türkistanliqlar shuni telep qilimizki, Uyghurlar bölgünchi emes, ular öz zéminida anisidin tughulghanda ige bolghan heq we hoquqlirigha ige, öz örp-adetlirini, tilini qoghdighan halda yashashni arzu qilidu.”

Büyük birlik partiyisi bash sékrétari mustafa destichi ependi xitay bash elchi wekili shyaw jéngjün bilen bille muxbirlargha bergen bayanatida, bu uchrishish heqqide melumat bérip mundaq dédi:
“Bu, xitay elchi wekili bilen üchinchi qétimliq uchrishishim. Her qétimliq uchrishishimizda, uning özige u rayon heqqide biz igiligen melumatlarni yetküzüwatimen. U rayon yer asti we yer üsti bayliqlargha ige bolghan bolsimu Uyghurlarda ishsizliq bekla éghir. Bay rayondiki insanlar kembeghel yashawatidu, bu rayonning insanlirini élip bashqa rayonlargha köchürüwatidu. Uyghurlarning til we diniy erkinliki yoq, 5-iyul ürümchi weqeside bir weqening qayta meydan'gha kélishini xalimaymiz. Bu bir insanliq jinayiti, 5-iyul ürümchi weqesini türk siyasetchiler irqiy qirghinchiliq dédi. Biz Uyghurlarning bextlik bolushini tileymiz. Bügün xitay elchi wekili shyaw jünjéng ependi aldimizdiki 10 yilda Uyghur rayonigha 650 milyard dollar meblegh salimiz dédi. Bu nahayiti yaxshi ish. Xitay hökümiti bu rayonni tereqqiy qildurushi kérek.”

Kéyin xitay bash elchi wekili shyaw jéngjün muxbirlargha bayanat bérip mundaq dédi:
“Men türkiyige kelgili ikki yérim yil boldi. Bu ikki yil jeryanida türk xelqining xitaylargha bolghan dostluqini kördüm. Bu yil türkiye bilen xitay diplomatik dostluq ornatqanliqigha 40 yil boldi. Bu 40 yil jeryanida bezi egri-toqay yollarnimu bésip öttuq. Ikki dölet aliy rehberliri bezi qiyinchiliqlargha yoluqqanda ikki döletning menpe'itini asas qilip turup mesililerni hel qildi.”

Bash elchi wekili shyaw jéngjün muxbirlarning türkiye bilen xitay otturisidiki munasiwet, Uyghur mesilisi heqqidiki so'allirigha jawab berdi. Bu heqte tepsiliy melumat élish üchün erkin tarimning neq meydandin ewetken xewirini anglanglar.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.