Xitay hökümiti türkiyediki xitaylargha 'sirtqa chiqmanglar' dep buyruq chiqarghan

7 ‏- Iyul, seyshenbe küni, bir qanche ming etrapidiki xitay, qollirida kaltek - chomaq we gürjek kötürgen halda, ürümchining kochilirida körgenla uyghurni urup öltürgen we yaridar qilghan, shundaqla, ürümchidiki bir nechche meschitni weyran qilghan. Sürette, namelum bir xitay qolida, tikenlik tigh we süretke élish kamirasi bilen.

Bu heqtiki xewerge türk metbu'atliridimu keng kölemde yer bérilgen bolup, türkiyening eng nupuzluq gézitliridin biri bolghan jumhuriyet gézitide `türkiyediki xitaylargha hujum élip bérilidu dep xitay hökümiti türkiyediki xitaylargha sirtqa chiqmanglar dep buyruq chiqardi` témisida, milliyet géziti bolsa `türkiyediki xitaylargha chaqiriq` témisida, radikal gézitide bolsa `türkiyediki xitaylarning bixeterliki üchün agahlanduruldi` témisida we zaman gézitide bolsa `xitay tashqi ishlar ministirliki türkiyediki wetendashlirini agahlandurdi` témisida xewer bérildi.

Shu seweptin, bügünki künde türkiyediki xitaylar hujumgha uchrishidin qorqup sirtqa chiqalmaywatqan iken. Uning üstige türkler 7 - ayning 5 - künidin tartip xitay ashxanilirida tamaq yémeywatqan we xitay mallirini sétiwalmaywatqan bolup, türkiyede tijaret bilen shughulliniwatqan xitaylar qattiq iqtisadiy ziyan'gha uchrimaqta.

Bulardin bashqa bügün yene türk téléwizye we gézitliride xitaylarning Uyghurlarni tutqun qilishqa dawam qiliwatqanliqigha bügün'giche 2000 etrapida Uyghurni xitaylarning tutqun qilghanliqigha yer bérildi.

Xewerlerde yene xitay hökümitining rabiye qadir xanimgha qarshi dawamliq halda heriket qiliwatqanliqigha yer bérildi. Türkiyediki radikal gézitide `béyjing rabiye qadir xanimgha a'ilisi arqiliq zerbe bériwatidu` témisida, milliyet gézitide bolsa `xitay: baliliri rabiyeni éyiplidi` témisida xewer élan qildi.

Xewerde xitay hökümitining, rabiye qadir xanimning ikki balisi bilen inisining Uyghurlarning sürgündiki lidiri rabiye qadir xanimni ürümchi weqesini chiqardi dep éyiplap bayanat élan qilghanliqi ilgiri sürülgen.

Xewerde yene rabiye qadir xanim re'islikini qiliwatqan dunya Uyghur qurultiyining bundaq ishning yoqliqini ilgiri sürgenliki yézilghan. Gézittte yene dunya Uyghur qurultiyi bayanatchisi dilshat réshitning rabiye qadir xanimning balilirining normal shara'itta bundaq bir xetni yézishining mumkin emeslikini éytqanliqi yézilghan.

Biz bu heqte köz qarishini élish üchün türkiyediki mutixesislerge mikrofonimizni uzattuq.

Yuqiridiki awaz ulinishidin, bu heqtiki melumatimizning tepsilatini anglaysiler.