Bir Uyghur ziyaliyning 'Uyghur qara nopuslar' mesilisi heqqidiki közitishliri

Youtube Din élinghan bu sürette, 18 - iyul, ürümchi kochisida bir bowaq balisi bilen kétip barghan chirayi sulghun bir uyghur ayalning körünüshi.

Eslide ma'arip saheside xizmet ishligen, hazir tijaret ishi bilen chet'elge chiqqan abdurahman qasim isimlik bu kishining bildürüshiche, nöwettiki yéngi mesililerdin biri, Uyghurlar arisida shekillinip we kéngiyip bériwatqan qara nopuslar mesilisidur.

Uning bildürüshiche, nopussiz Uyghurlarning köpinchisi balilar we ösmürler؛ az bir qismi yashlar we chonglar. Mesilining kélip chiqish seweblirini abdurahman qasim bir qanche nuqtidin chüshendüridu. Birinchisi, nopusqa élishta telep qilinidighan nopus ispat xéti. Nopus ispat xéti élish üchün hamildar ayallar doxturxanida yenggishi kérek؛ xéli bir qisim Uyghurlar doxturxanigha bérish imkanidin mehrum yaki béri'ishni xalimaydu, tughut ispat xéti bolmighini üchün nopussiz qélish nöwettiki nopussiz qélishning asasliq sewebi.

Abdurahman qasimning bildürüshiche, nopussiz balilar nöwette mekteplerde oqush imkanigha ige, emma bu xil yol qoyushni buningdin kéyinmu dawamlishidu déyish tes. Bolupmu ottura mektepke chiqip aliy mektepke émtihan bérish mezgilige kelgende, nopussiz balilar mesilisi téximu chong bir mesilige aylinishi mumkin. Nöwette, salahiyet kénishkisini yénida kötürüp yürmigini üchün qamaqta yétiwatqan ehwallar nezerde tutulsa, bu balilarning kelgüsi heqqide endishe qilmasliq mumkin emes.

Abdurahman qasimning qarishiche yene, nopussizliq mesilisining shekillinishide tughut ispat xéti bolmasliq sewebidin bashqa, bir türküm yashlarda xitayning milliy siyasitige jümlidin planliq tughut siyasitige angliq türde, ünsiz shekilde qarshi turush herikiti mewjut. Chünki bular Uyghur élida xitay nopusining üstünlükni igilep kétishini Uyghur weziyiti üchün eng xeterlik tehdit dep qarighuchilardur.

Abdurahman yene, tutqundin qéchish, jazadin qéchish, hashardin qéchish we namratliqtin qéchish qatarliq amillarnimu Uyghur jem'iyitide qara nopusluq mesilisini éghirlashturuwatqan sewebler qatarida körsitip ötti.

Yuqiridiki awaz ulinishidin, bu heqtiki melumatimizning tepsilatini anglaysiler.