Özbék tarixchi: Uyghurlarning öz medeniyitini qoghdash we ana tilida telim élish tebi'iy hoquqidur (2)
2012.12.26

Tarix tetqiqatchisi kubatin endréy ependi, yeken se'idiye xandanliqini appaq ghojining ewladliri bésiwalghandin kéyin nurghunlighan Uyghurlar özbékistan'gha köchüp ketkenlikini, 19 - esirning ikkinchi yérimida manju impératorluqi sherqiy türkistanni bésiwalghanda, urush we ishghaliyet sewebidin nechche ming Uyghurning köchüp ketkenlikini. Özbék alimlarning déyishiche shu dewrde 300 ming Uyghur qoqent xanliqigha köchüp kelgenlikini bildürdi.
Kubatin endréy ependi, “Öz wetinidin ayrilip yashash échinishliq bir halet, insan üchün öz wetinide xar bolush yashashtin éghir azab bolmisa kérek”, dédi. U yene Uyghur xelqining bashqa xelqlerge qarighanda qedimi medeniyet mirasqa ige xelq ikenlikini, shu medeniyet mirasning saqlinip qélishi kéreklikini, sabiq sowét ittipaqi özbéklerning ana tilini yoq qilish üchün rusche ögetken'ge oxshash xitayning Uyghurlarning tilini yoq qilish üchün xitay tilini öginishke zorlawatqanliqini, Uyghurlarning öz ana tilida telim élish hoquqi bérilish kéreklikini tekitlidi. U sözide barliq milletlerning öz medeniyitini saqlash we ana tilida telim élish tebi'iy hoquqi ikenlikini alahide eskertti.