Xitay, 2008 xartiyisige qol qoyghan kishilerni basturush buyruqi chüshürgen

Sürette, xitay kommunist partiyisining sékrétari jaw ziyangning bash katipi, 2008 nizamnamisini qollighuchilardin biri baw tong ependi.

Istansimizning igilishiche, emdi bolsa xitay merkizi teshwiqat bölümi 2008 chaqiriqnamisige qol qoyghan metbu'at saheside ishleydighan kishilerni basturush, mezkur chaqiriqnamini imzalighan xitay ziyaliyliri teripidin yézilghan maqalilerni neshr qilmasliq toghrisida buyruq chüshürüp, bu kishilerning bayanatlirining metbu'atta élan qilinishini pütünley chekligen.

2008 Xartiyisini imzalighan béyjingdiki xitay kishilik hoquq pa'aliyetchilirining biri bolghan jaw gwangchang xitay hökümet da'irilirining xitaydiki muxbirlarni mushu mesile arqiliq özini dölet we partiyige bolghan sadaqitini körsitishke mejburlawatidu, dégen. Jaw gwangchangning éytishiche, xitay hökümet da'iriliri 2008‏ - chaqiriqnamisini imzalighan xitay ziyaliylirini tutush, soraqqa tartish , qorqutish we ularning bayanatlirining metbu'atta élan qilinishini cheklesh arqiliq téximu köp xitay ziyaliysining mezkur chaqiriqnamini imzalishining aldini élishni meqset qilmaqta.

2008 Xartiyisi deslepte 300 xitay ziyaliysi, adwokatliri we kishilik hoquq pa'aliyetchisi teripidin imzalan'ghan idi. Emma mezkur chaqiriqnamige qol qoyghanlarning sani künséri köpiyip, yéqinda 500 kishidin ashqan idi.

Lékin bezi xitay ziyaliylirining éytishiche, 2008 xartiyisi heqqide xitay metbu'ati we xitaydiki tor betlerde nurghunlighan maqale we mulahiziler élan qilin'ghan bolup, hökümet da'irilirining hökümet we dölet ichi - sirtida qollighuchiliri künsayin köpiyiwatqan 2008 chaqiriqnamisi rohining xelq arisida tarqilishning aldini élishi mumkin emes iken.

Xitay ziyaliyliri, adwokatliri we kishilik hoquq pa'aliyetchilirining dadilliq bilen otturigha chiqip, xitay asasiy qanunini özgertishke we keng kölemlik siyasiy islahat élip bérishqa chaqirghan 2008 xartiyisini élan qilishi dunya jama'etchiliki arisida ghulghula qozghighan idi.

Chéx jumhuriyitining sabiq prézidénti we 77 xartiyisi dep atalghan chaqiriqnamining layihiligüchisi watslaw hawel yéqinda bayanat élan qilip, xitay hökümitini sabiq chéxoslowakiye hökümitidin ders élishqa we jang juxu'a we lyu shawbu qatarliq xitay ziyaliyliri teripidin imzalan'ghan we xitay ichide tesiri künséri köpiyiwatqan 2008 chaqiriqnamisige qulaq sélishqa chaqirghan.