Xitayning chaghan harpisidiki qattiq basturushi Uyghur élining her qaysi jaylirida jiddiy dawam qilmaqta

Süret, uyghur aptonom rayonining reisi nur bekrining 6 - iyul küni, shinjang téléwiziyisi we xitay merkizi xelq téléwiziyiside söz qilip, shawgüen weqesi we ürümchi namayishi heqqide ipade bildürüwatqan körünüsh.

Buning üchün barliq idare, organlar 24 sa'etlik nöwetchi tüzümi yolgha qoyush, barliq jaylarda saqchi tarmaqliri gumanliq orunlargha qarita kéchilik tuyuqsiz tekshürüsh élip bérish, yéza asasiy qatlamlardimu muqimliq saqlash etretliri, mehelle nazaret mes'uliyet guruppilirini qurush tüzümi ornitish, saqchi xadimlarni köpeytish qatarliq charilerni yolgha qoymaqta.

Xitay hökümitining mexsus qanunsiz diniy pa'aliyetlerge qaratmiliq yüz künlük zerbe bérish herikiti dawam qiliwatqan bir peytte, yene yéngi yil kirishi bilen ikki bayram mezgilidiki jem'iyet muqimliqigha kapaletlik qilish bahanisidiki qattiq basturush herikiti bashlandi. Xitayning tinchliq torida Uyghur élide élip bériliwatqan yüz künlük zerbe bérish herikitining netijiliri we ikki bayram harpisida xitay da'irilirining muqimliqni qoghdashqa da'ir élan qilghan uchurliridin, xitayning chaghini kélish harpisida Uyghur élining umumiy weziyitining yene qaytidin jiddiy basquchqa kirgenliki eks etmekte.

Yéngi yil harpisida, Uyghur élining her qaysi wilayet, sheher, nahiyiliridiki jem'iy 835 saqchi orgini - 12ayning 31 - küni sa'et nölde bir tutash kéchilik tuyuqsiz aqturush élip barghan idi shinjang tinchliq torida bu heqte bérilgen uchurdin ashkarilinishigha qarighanda, da'iriler yéngi yil kéchisi bir kéchide, 835 saqchi orginidin 2871 xadimni heriketlendürüp,muqimsizliq we amanliq mesilisi bar dep guman qilghan yüz organ, ming jama'et soruni we yüz ming a'ilide tuyuqsiz tekshürüsh élip barghan bolup, bu jeryanda 16 kishini qolgha alghan, xewerde bu kishilerning salahiyiti we ularning qandaq jinayet bilen qolgha élin'ghanliqi heqqide éniqlima bérilmigen.

Xewerdin qarighanda, xitay da'irilirining bu xil tuyuqsiz aqturush élip bérishi ikki bayram mezgilidiki muqimliqqa kapaletlik qilish tedbirlirining biri iken.

Tengritagh torining - 8 yaniwar xewiride körsitishiche, xitay kompartiyisining Uyghur élidiki sékrétari jang chünshen, - 7 yaniwar échilghan xitay kommunistik partiyisi qoralliq saqchi qisim shinjang bash etriti - 3 nöwetlik komitétining - 8 omumiy yighinida söz qilip “Qoralliq saqchi qisim jezmen "üch xil küch" ge qattiq zerbe bérish mes'uliyiti, burchini ünümlük ada qilip tasadipiy weqelerni bir terep qilish, térrorluqqa qarshi turush, muqimliqni saqlash wezipisini qet'iy orundishi döletning aliy menpe'etini, muqimliqni qet'iy qoghdap, uzaq eminlikni ilgiri sürüshke yaxshi ijtima'iy muhit yaritishi kérek” dégen.

Wilayet we nahiyilerning ijtima'iy xewerliride pütünley xitay da'irilirining chaghan mezgilidiki muqimliqqa kapaletlik qilish oqturushliri chaplan'ghan bolup, uningda xitayning Uyghur élige qoyghan partkom sékrétari jang chünshenning yéngi yil we chaghan bayrimida her qaysi idare, organ, asasiy qatlam kadirlirining birdek hoshyarliqni östürüp, tasadipiy weqelerning aldini élish, muqimliqni saqlashta burchini ada qilish yolyoruqliri tekitlen'gen. Uningda asasen hazir Uyghur élining barliq saqchi organliri tarmaq etretliridin bashqa, hemme idare, organlar amanliqni qoghdash, muqimliqqa kapaletlik qilish mes'uliyetchanliq tüzümi ornitilghan shundaqla jinayetlerge qarshi maslishishchanliqni, uchur igileshni, pakit igileshni kücheytip, zerbe bérishni yenimu yuqiri pellige kötürüsh telipi boyiche, jaylarda qattiq basturush herikiti yene bir yéngi basquchqa kirgen.

Biz Uyghur élidiki téléfon nomur sürüshte qilish apparatigha télifon qilghinimizda, bu orunlarningmu saqchi da'irilirining namelum nomurlardin kelgen télifonlarni uchur bilen teminlimeslik uqturushi tapshuruwalghanliqi melum boldi:

Qeshqerning maralbéshi nahiyisidiki bir saqchi bayramliq orunlashturush boyiche özining kéchilik közetchilikte turuwatqanliqini éytqandin bashqa uchur bilen teminlimidi:

Tinchliq torida saqchi da'irilirining qattiq basturush heriketlirining ünümi heqqide misal élinishiche, ili wilayetlik saqchi da'irilirining chong délolarni pash qilish zerbe bérish ünümdarliqi 100%ke yetken bolup, istatistika qilinishiche, 2011 - yili - 1 aydin 12 - ayghiche pash qilin'ghan her xil délolar 6480 qétimgha, qolgha élin'ghan adem 2764ke yetken

Dunya Uyghur qurultiyining bayanatchisi dilshat rishit bolsa, xitay da'irilirining Uyghur élide her qandaq bahane bilen élip bériwatqan qattiq basturush heriketliride peqetla Uyghurlarni basturush nishani qiliwatqanliqini, bolupmu xitayning dölet bayrimi hemde chaghanlirida élip bériwatqan atalmish muqimliqni qoghdash heriketlirining peqet Uyghurlarni basturush arqiliq xitay köchmenlirini xatirjem qilishni meqset qiliwatqanliqini ipadilep“Xitay üchün bayram, Uyghurlar üchün apet bolmaqta” deydu:

Ürümchidiki muqimliqni qoghdash tedbirliri heqqide melumat élish üchün, ürümchi saybagh rayonluq saqchixanigha téléfon qilghan bolsaqmu, saqchi so'allirimizgha jawab bérishni ret qildi:

Emma ürümchide yashawatqinigha on yil bolghan bir köchmen xitay,xitay da'irilirining alghan tedbirliridin intayin raziliqini, - 5 iyul weqesidin kéyin élin'ghan qattiq tedbirlerdin kéyin ürümchining nöwettiki weziyitidin xatirjem ikenlikini bildürdi:

Dilshat rishit yene, xitay da'irilirining rayonda élip bériwatqan her qandaq namdiki basturush heriketlirining emelyette xelq'araliq qanunlargha hem xitay özining qanunlirighimu xilap heriket ikenlikini körsetti:

Xitayning chaghan bayrimi bu yil mushu ayning - 23 künige toghra kélidu, tömür yol xewerlirige qarighanda, ürümchide poyiz we hawa qatnishi her yilqi chaghan harpisidikidek, yoluchi toshushning eng jiddiy basquchigha kirishke bashlighan. Shu seweblik tomur yol we qatnash saqchi da'irilirimu amanliq qoghdash tekshürüsh tedbirlirini alahide kücheytken.