Kommunist xitay hazir pütün dunya miqyasida démokratik tüzüm bilen riqabetleshmekte

15 - Noyabir küni, 20 döletning aliy rehberliri washington shehirige jem bolup, xelqara pul - muamile krizisini hel qilish mesilisi boyiche yighin chaqirghan bolup, sürette, xitay prézidénti xu jintaw, saudi padishahi we fransiye prézidénti sarkoziy birlikte.

Mustebit tüzüm yürgüzüp muweppeqiyet qazinalmighan döletler kommunist xitayni hémaye qilmaqta

B b s ning bayan qilishiche, pattin ependi hazir en'gliyidiki okisfort uniwérsitétining mudiri. U yéqinda kommunist xitayning hazirqi ehwali heqqide mulahize yürgüzüp bir kitab yazghan.

 - Pütün sherqiy jenubi asiyaning ishliri siyasiy erkinlik we erkin soda muhitida yürüshüwatqan idi, - dep bayanini bashlaydu pattin ependi 'xitay pütün dunya miqyasida démokratiye tüzümi bilen riqabetleshmekte' serlewhilik yéngi kitabida, - kommunist xitayning iqtisadiy orni asiyada birinchi orun'gha ötkendin kéyinla, u siyasiy erkinlikni asasiy gewde qilghan démokratiye tüzümige riqabet qilishqa bashlidi.

Kommunist xitayning bu riqabiti hazir dunyada mustebit tüzüm yürgüzüp téxiche muweppeqiyet qazinalmighan döletlerning, hetta afriqidiki mustebit tüzümni yaqlaydighan döletlerningmu hémayisige érishmekte.

Xitay 'démokratiye tüzümini tiklimey béyish mumkinliki'ni terghip qiliwatidu

Pattin ependining qarishiche, xitay hökümiti gerche özini dunya jama'itining bir qismi dep atiwalghan bolsimu, emma u birleshken döletler teshkilati üchün birer wezipini üstige élip heriketke atlinishni hergiz xalimaydu.

Belki u xitayning pütün erzan emgek küchi, yer - zémin we tebi'iy bayliq menbelirini serp qilish arqiliqla érishken iqtisadiy bayliqqa tayinip, pütün dunya miqyasida démokratiyini yoqatmaqchi boluwatidu. Buning üchün hedep démokratiye tüzümini tiklimey béyish mumkinlikini terghip qiliwatidu.

Gherb elliride iqtisadiy tereqqiyat arqiliq emelge ashqan démokratiye xitayda emelge ashmidi

Radi'omiz muxbirlirining xewer qilishiche, kiristofér pattin ependining bu yéngi kitabi heqqide toxtalghan xongkong uniwérsitétining siyasiyshunas proféssori jén yüsho mulahiziside 'gherb elliri iqtisadiy tereqqiyat jem'iyetke démokratiye, kishilik hoquq we qanun bilen bilen idare qilidighan tüzüm élip kélidu, dep qaraydu. Bu, dunyaning bashqa jaylirida emelge ashqan bolsimu, emma xitayda emelge ashmidi' dégen.

Uning bayan qilishiche yene, üchinchi dunya elliridiki iqtisadiy tereqqiyat gerche ulargha téxiche mukemmel démokratiye élip kelmigen bolsimu, emma ulardiki iqtisadiy tereqqiyat arqiliq her bir ademning kishilik hoquqi, kishilik iptixari melum derijide hürmetke ige boldi. Emma xitayda bundaq alamet yoq.

Mustebitlik, erkinlik bolmighan we sodini birinchi orun'gha qoyidighan modil hergiz ghelibe qilmaydu

Uning qarishiche, gerche hazir xitayda iqtisad tereqqi qilghan bolsimu, emma bir partiye hökümranliq qilidighan mustebit tüzüm qilche ajizlimidi, kishilik hoquq yaxshilanmidi we buningdin kéyinmu bu jehetlerde yaxshilinish bolushtin bisharet yoq.

Emma xitayning bundaq tereqqiyat modéli - mustebitlik, erkinlik bolmighan we sodini birinchi orun'gha qoyidighan bundaq modil, xuddi pattin ependi éytqandek, hergizmu ghelibe qilmaydu. Chünki uningda démokratiye tüzümi teminleydighan bixeter achquch yoq.

Xitay hökümiti 'kishilik hoquqni depsende qilidighan üstünlüki'din paydilinip, dunya iqtisadida zor tengpungsizliq peyda qildi

Béyjingdiki chingxu'a uniwérsitétining proféssori chin xuyzéngning bayan qilishiche, xitay hökümiti 'kishilik hoquqni depsende qilidighan üstünlüki'din paydilinip, pütün dunyaning meblighini jelip qilip, uningda ishlen'gen tawarlarni ékisport qilish arqiliq dunya iqtisadida nahayiti chong tengpungsizliq peyda qildi.

Xitaydiki bundaq haletni peqet ishchi - déhqanlarning menpe'etini, kishilik hoquqini qoghdash arqiliq özgertish mumkin

Uning qarishiche, bundaq tengpungsizliq bashqa döletlerde mesile peyda qildi, xitayning dölet ichidimu xelq 'tereqqiyat' tin nep alalmidi. Xitay hökümiti peqet erzan emgek küchi, yer - zémin we tebi'iy bayliqlarni serp qilip, uninggha dollar dep atilidighan 'kök qeghez' tégiship keldi, xalas.

Xitayda üstünlük bar déyilse, peqet mushundaq bir 'üstünlük' bar. Xitaydiki bundaq haletni peqet ishchi - déhqanlarning menpe'etini, kishilik hoquqini qoghdash arqiliq özgertish mumkin.