Хитай дөләт бихәтәрлик идарисиниң 2 бөлүми уйғурлар үстидин җасуслуқ қилидикән

Униңдин башқа хитайниң бир қисим алий мәктәплиридә мәхсус җасуслуқ оргини үчүн тәсиси қилинған курслар бар икән.

Бу һәқтики мәлуматлар шәрқий түркистан маарип вә һәмкарлиқ җәмийити ‏6-айниң 17-күни истанбулда чақирған айлиқ истратегийә лексийидә оттуриға қоюлди. Лексийидә йәнә хитай җасуслуқ аппарати һәққидә илгири дейилип бақмиған бәзи йеңи мәлуматлар сөзләнди.

Йиғинға шәрқий түркистан маарип вә һәмкарлиқ җәмийитиниң рәиси һидайәтулла оғузхан риясәтчилик қилди. Йиғин қуран керимни қираәт қилиш билән башланди. Йиғинда доктор әркин әкрәм әпәнди лексийә берип, хитай истихбарат тәшкилати тоғрисида тохталди вә бу тәшкилатниң уйғурларға үстидин елип бериватқан паалийәтлири, хитай ичи-сиртида яшаватқан уйғурларға қарита қандақ усулда җасуслуқ паалийити елип бериватқанлиқи тоғрисида тохталди.

Доктор әркин әкрәм сөзидә хитай истихбарат тәшкилатиниң келип чиқиш тарихи вә хизмәт даириси тоғрисида тохталди һәмдә хитай дөләт бихәтәрлик министирлиқиниң хитай һакимийитиниң әң чоң вә әң актип истихбарат тәшкилати икәнликини вә бу тәшкилатниң хитай ичи-сиртида паалийәт қилидиған 18 бөлүми барлиқини билдүрди.

Доктор әркин әкрәмниң билдүрүшичә йәнә, хитай истихбарат тәшкилатиға қарашлиқ идарә вә органлар мәркизи аппарат дөләт бихәтәрлик министирлиқи, сиясий бөлүм, ишчи-хизмәтчиләр бөлүми, интизам тәкшүрүш бөлүми, түрмә, хитай коммунист партийә мәктипи, тәлим-тәрбийә мәктипи, назарәт бөлүми, ярдәм бөлүми, дәм елишқа чиққанларни көзитиш бөлүми қатарлиқ бөлүмләрни өз ичигә алидикән.

Мәлум болушичә, бейҗиң хәлқара мунасивәтләр институти, суҗу җияңнән иҗтимаий пәнләр институти, җуңго һазирқи заман хәлқара мунасивәтләр институти, шаңхәй хәлқаралиқ тәтқиқат институти, җуңго яшлар институти, җияңнән иҗтимаий университети қатарлиқ мәктәпләр хитай истихбарат тәшкилатиға қарашлиқ мәктәпләр икән.

Доктор әркин әкрәм сөзидә йәнә истихбарат вә җасуслуқ уқумлири тоғрисида һәр қайси алимлар оттуриға қойған чүшәнчиләрни шәрһләп, истихбарат уқуминиң “әқил”, “зерәклик”, “учур”, “мәлумат”, “учур игиләш” дегән мәниләрни ипадиләйдиғанлиқини билдүрди.

Японийиниң чүшәнчисидә, истихбарат-мунасивәтлик дүшмән дөләт һәққидики пүткүл мәлуматлар, дәп қаралса; хитайниң чүшәнчисидә, истихбарат-дүшмән тәрәпниң мәлуматлирини доклат қилиш, дәп қарилидикән.

Доктор әркин әкрәм сөзидә йәнә хитай истихбарат тәшкилатиниң уйғурларни көзитиш, назарәт қилиш бөлүмлири тоғрисида тохтилип, хитай истихбарат тәшкилатиниң сиясий вә иқтисади бөлүми болған 3-бөлүмниң уйғурларға қарита җасуслуқ қилидиғанлиқини билдүрди вә бу бөлүмниң йәнә чәтәлләрниң
Сиясий, иқтисадий вә пән-техникилириға алақидар җасуслуқ һәрикәтлири қилидиғанлиқини билдүрди.

Әркин әкрәмниң билдүрүшичә, хитай истихбарат тәшкилатиниң йәнә 10-бөлүмму уйғурларға қарита җасуслуқ паалийити елип баридикән. Бу бөлүм асаслиқи чәтәлләрдики тәшкилат вә оқуғучиларни көзитиш, җасуслуқ қилиш, мәлумат топлаш ишлириға мәсул бөлүм икән.

Доктор әркин әкрәм сөзидә йәнә җасуслуқ тоғрисида тохтилип мундақ деди: җасуслуқ дегән дөләт мәнпәитини қоғдаш яки үстүнлүкни қолға кәлтүрүш үчүн дүшмән күчләр һәққидә тоғра истихбаратни қолға кәлтүрүш, чиқим вә қийинчилиқлардин қутулуш үчүн йол издәштин ибарәт.

Доктор әркин әкрәм сөзидә йәнә истихбарат тәшкилати инсанларни өзигә хизмәт қилдуруш үчүн қандақ усулларни қоллинидиғанлиқи тоғрисида тохталди.

Бу қетимқи йиғин 4-қетимлиқ лексийә бериш йиғини болуп, буниңдин илгири өткүзүлгән лексийә бериш йиғинларда доктор әркин әкрәм, “истратегийә дегән немә? истратегийиниң әһмийити, вә истратегийиниң сиясәт бәлгиләштики орни” “истратегийә вә истратегийә тәтқиқати” дегән темиларда тохталған иди.

Йиғин ахирида шәрқий түркистан маарип вә һәмкарлиқ җәмийитиниң рәиси һидайәтулла оғузхан сөз қилип, өзиниң пикир-қарашлирини баян қилди.