Amérika metbu'atliri xitayning olimpiki heqqide yene mulahize élan qildi

 Amérikining florida shitatida chiqidighan oOrlando Sentinel géziti séntebirning béshida mexsus obzor élan qilip, olimpiktin kéyinki xitayning axbarat erkinlikige kapaletlik qilish yaki qilmasliq mesilisi üstide mulahize yürgüzdi. Mezkür mulahize xitayning axbarat erkinlikining keynige chékinish emes belki tereqqiyatqa qarap yol alidighanliqigha ishench baghlighan kishilerge yaxshi bir jawab hazirlighan bolup, bolupmu xitayning olimpik putbol komandisi heqqide élan qilin'ghan xewerlerni bir terep qilish pozitsiyisi, xitayning metbu'at erkinlikige ijabiy pikir bergüchilerge zerbe bergen.

Orlando Sentinel Ning obzorida xitay xelq'ara olimpik putbol komandisining netijisining körünerlik bolmasliqtek ehwalliri hemde olimpik musabiqiside netijige érishelmigenlik sewebliri xelq'ara metbu'atlar teripidin mesxire we tenqid qilish sheklide teswirlen'gen. Nyuyork waqti gézitining bildürüshiche, bu xil erkinlikni qobul qilalmighan xitay merkizi hökümiti teshwiqat ministirliqi buyruq chüshürüp, axbarat wastilirining xitay putbol komandisi heqqide söz qilishini chekligen.

Mulahizining axirida, olimpik murasimi jeryanida xitayning axbarat erkinlikige azraq bolsimu orun bergenliki, emma amérikining neziridiki axbarat erkinlikige yétishi üchün, xitaygha yenila intayin uzun bir müddet kétidighanliqi tekitlen'gen.

Chikagoda chiqidighan quyash waqti gézitidimu oxshashla xitayning axbarat erkinlikige munasiwetlik obzor élan qilin'ghan bolup, statistikiliq nuqti nezer buyiche analiz qilin'ghan bu maqalide xitayning bu qétimliq olimpik murasimida eng köp altun médalgha érishkenliki, eger béyjing mushundaq chong shan - sherepler astida, muhitning bulghinishini yaxshiliyalisa bu kishini téximu xoshal qilidighanliqi tilgha élin'ghan.

Obzorda yene, xitayning 51 altun médalgha ériship, altun médal buyiche ikkinchi orunda turidighan amérikidin 15 altun médalni artuq alghanliqi qeyt qilin'ghan, emma arqidinla 1 milyard 300 milyon nopusqa ige bir döletning 51 altun médalgha érishishining anche heyran qalarliq bir ish emes ikenliki alahide eskertip qoyulghan.

Chicago Sun times Gézitining obzorida, kishi béshi buyiche hésablan'ghan netijidin qarighanda, pütün dunya nopusining 20 pirsentini igileydighan xitayning altun médalgha érishish nisbiti %17 ke toghra kelgen bolup, oxshash nisbet buyiche dunya nopusining 5.4 Pirsentini igileydighan amérikining altun médalgha érishish nisbiti %12  ke yetken.

Buningdin bashqa, obzorda xitayning olimpik murasimida qolgha keltürgen altun, kümüsh, mis médallirining 100 ge yetkenliki, amérika érishken barliq médallarning omumiy sanining bolsa 110 gha yétip, omumiy netije amérikigha tewe bolghanliqi mulahize qilinish bilen birge, sanliq melumatlarni hésablash usulini her xil muddi'alar üchün ishqa sélishqa bolidighanliqi körsitilgen. Obzorning axirida xitayning olimpik murasimi ötküzüsh üchün ishletken barliq énérgiyisini ishqa salghan'gha oxshash, muhit bulghinishini yaxshilash üchünmu oxshash küch chiqirishi kérekliki otturigha qoyulghan.

Xitayning olimpik murasimi jeryanidiki mesililirini nahayiti addi uqumlar bilen xulasilap bergen, amérikining bu ikki metbu'ati xitayning qattiq tenqidige uchrighan bolup, xitay metbu'atlirida altun médalgha érishken xitay tenterbiye mahirliri amérika metbu'atliri teripidin hujumgha uchrimaqta déyilgen. Ayal gimnastika musabiqiside altun médalgha érishken bir qanche xitay gimnastikichilirining xelq'ara olimpik tenterbiye komitétining ölchemlirige xilapliq qilip, yash cheklimisde köz boyamchiliq qilghanliqi toghrisidiki xewer amérika metbu'atlirida ashkarilan'ghan idi.