Xitay olimpiki we Uyghurlarning naraziliq heriketliri

 Xitay axbaratlirida bu pa'aliyetlerning tüp meqsitining muqimliqni emelge ashurushtin ibaret ikenliki körsitilmekte. Uyghur diyarida muqimliq emelge ashamdu?

Uyghurlar weqe peyda qilishi mumkin

Bu yil mart aylirida tibetliklerning herikiti qozghilishtin ilgirila, xitay hökümiti Uyghurlarning béyjing olimpikige qarshi térror heriketliri bilen shughulliniwatqanliqini ashkare élan qilghan idi. Xitayning 1 - aydin 4 - ayghiche ürümchi, qeshqer, ghulja we xoten qatarliq rayonlarda yüz bergen weqelerni, Uyghur térroristlirining qarshiliq heriketliri katigoriyisige kirgüzüp xelq aragha bergen bayanatliri gherb metbu'atlirining diqqitini tartqan. Bolupmu, yéqinda intérpol (xelq'ara saqchi)ning béyjing olimpikining térror hujumigha uchrash éhtimalining yuqiriliqi heqqidiki agahlandurushi we bu tehditning el - qa'ide guruhi bilen hemkarlashqan Uyghur térroristliridin kélidighanliqi toghrisidiki melumatlar 24 - 25 - apréldin buyan gherb axbarat saheside téximu jelip qilarliq bir témigha aylandi.

Gérmaniyidiki „dunya géziti", "eynek" zornili, z d f téléwiziye qaniligha oxshash tesirlik axbarat wasitilirimu bu heqte uchurlar we mulahiziler élan qildi. Uyghur siyasiyonliri bolsa, bu seweblik Uyghur diyarida qattiq basturush herikitining yenimu kücheygenlikini tekitleshti.

Emma xitayning qattiq basturush siyasitini eyiblep kelgen bezi gherb siyasiyonliri xitayni agahlandurup, zorawanliqning mesile hel qilishning yoli emeslikini, eger xitay Uyghurlar kebi az sanliq milletlerge qarita dawamliq zorluq wastilirini qollinip idare qilmaqchi bolsa, zulum astida qalghan, öz awazini dunyagha yetküzelmeywatqan ajiz milletlerning olimpiktin ibaret bu pursettin ünümlük paydilinip öz iradisini namayen qilishqa urunushi mumkinlikini otturigha qoyushmaqta.

Xitayning gherizi éniq

2003 - Yili amérika we b d t namelum "sherqiy türkistan islam herikiti" teshkilatini térror tizimlikige kirgüzgendin buyan, sherqiy türkistandiki nurghunlighan qarshiliq heriketlirining térror namida qattiq basturulup kelgenliki hemmige ayan, shundaqla chet`ellerdiki Uyghur milliy herikiti we uning rehberliriningmu térror bilen qarilinip, taki bügün'giche xitayning tehditige duch kéliwatqanliqi hem dunyagha melum. Xitay bu arqiliq zadi némige érishti?

D u q ning mu'awin re'isi esqerjan ependi, aldi bilen xitayning bu neyringining gherb elliride izchil kargha kelmigenlikini we gherb démokratik ellirining xitayning bu siyasitining mahiyitini bilip yetkenlikini tekitlidi.

Esqerjan ependi yene, xitayning Uyghurlargha qarita yürgüzüwatqan térror töhmitining olimpiktin ilgiriki qattiq basturush siyasitini xelq'arada qanunlashturushni meqset qilghan bolsimu, emeliyette tamamen saxta körünüshlerni menbe qilghanliqi üchün, xitayning choylida toxtighudek bir delil - ispatni hazirgha qeder körsitelmey, öz gherizini ashkarilap qoyuwatqanliqini eskertti. Xitay élan qilghan tibetliklerning térror hujumi pilanlighanliqi toghrisidiki melumatining saxtiliqining ashkarilinishi, xitayning Uyghurlargha artiwatqan töhmetlirining asassizliqini ispatlash rolini oynighan.

Némila bolmisun, Uyghurlar mesilisining xelq`arada zor tesir peyda qilidighanliqi mölcher ichide turmaqta. Siyasiy analizchilar, öz derdini dunyagha anglitalmighan pelestinliklerning 1933 - yili gérmaniyide ötküzülgen olimpik musabiqisida weqe peyda qilip, pelestin mesilisini dunya siyasiy sehnisige élip chiqish meqsitige yetkenlikini misal qilishmaqta.