Хитайда намайишчилар билән сақчилар арисида тоқунуш келип чиққан

Гуаңдуң өлкиси луфең шәһиридики деһқанлар 9-айниң 21-күни қозғилип, йәр сетип тапқан пулини йәвалған һөкүмәт әмәлдарлириға қарши наразилиқ намайиши елип барған.
Ихтиярий мухбиримиз әкрәм
2011.09.23
guangdong-namayish-305.jpg Гуаңдуңда йәр сатқан пулни йәвалған һөкүмәт әмәлдариға қарши қозғилаң болди. 2011-Йили 23-сентәбир.
AFP

Франсийә авази радиосиниң 23-сентәбир “гуаңдуңдики йеза хәлқи йәр сатқан пулини йәвалған һөкүмәт әмәлдариға қарши қозғалди” намлиқ хәвиридә баян қилинишичә, гуаңдуң өлкиси луфең шәһири дуңхәй йезисиниң вукувән кәнтидики деһқанлар 9-айниң 21-күни қозғилип чиқип, йәр сетип тапқан пулини йәвалған һөкүмәт әмәлдарлириға қарши наразилиқ намайиши елип барған. Германийә долқунлири радиосиму бүгүн охшаш мәзмунда хәвәр тарқатти.

guangdong-lufeng-qozghilang-385.jpg
Гуаңдуң өлкиси луфең шәһиридики қозғилаңчиларниң сақчи аптомобилини өрүвәткән көрүнүш. 2011-Йили 22-сентәбир.
AFP

Хәвәрдә ейтилишичә, илгири бу йезиниң 3200 мо йери хоңкоңлиқ бир пулдарға сетилған. Йәр сетиштин киргән пулдин 700 милйон йүәнни йезидики әмәлдарлар йәвалған. Бу қетим, мәбләғ салған хоңкоңлуқ киши бу йәрдә қурулуш башлимақчи болғанда, йеза хәлқи қозғилип чиқип наразилиқ билдүргән. Йәрни қайтуруп бериш тәлипидә болған. 21-Сентәбирдики бу намайиш тинч ахирлашқан. Бирақ, йези хәлқи арисида бир өсмүр балиниң 21-сентәбир кәчтә сақчилар тәрипидин уруп өлтүрүлгәнлик хәвири тарқалған. Буниң билән ғәзәплири қайнап ташқан хәлқ 22-сентәбир күни йәнә қозғилип, йезилиқ һөкүмәт вә сақчиханини қоршивалған. Хитай һөкүмити көп санда қораллиқ қисимларни ишқа селип, бу қаршилиқни бастурмақчи болған.

Хоңкоңда чиқидиған нурлуқ гезитниң баян қилишичә, намайишчилар билән сақчилар арисида тоқунуш келип чиққан. Намайиш топилаңға айлинип кәткән. Топилаңчилар калтәк-тоқмақлар билән қораллинип, хиш-кесәкләрни етип, 10 дин артуқ сақчини яриландурған. Йезилиқ һөкүмәт вә сақчиханиға қоршап һуҗум қилған. Алтә данә сақчи аптомобилини өрүвәткән. Һөкүмәт, партком бинасини вәйран қилған. Хоңкуңлуқ байниң өйиниму бузуп ташлиған вә у қурулуш елип бармақчи болған йәрдики машина-үскүниләргә бузғунчилиқ қилған. Төт нәпәр топилаңчи нәқ мәйдандин тутуп кетилгән. Вәқәдә өлүм-йетим һадисилириниң йүз бәргәнлики мәлум әмәс.

Гуаңдуң өлкисидә мушу бир йил ичидила көп қетим һөкүмәткә қарши вәқәләр йүз бәргән. Бу йил 6-айда гуаңдуң ишчилиридин он миңлиған киши маашини өстүрүп беришни тәләп қилип намайиш өткүзүп, сақчи тәрәп билән қанлиқ тоқунушқа кирип қалған. Йәнә шу 6-айда миңлиған яқа юртлуқ ишчилар қозғилип чиқип, хитай сақчи тәрәп билән қанлиқ тоқунуш елип барған. Бу тоқунушқа һамилидар бир аялниң аманлиқ сақлиғучилар тәрипидин қаттиқ урулғанлиқ хәвири сәвәбчи болған. Намайишчиларниң сақчиларға таш-кесәк атқан, банкиниң пул аппаратлирини вә почтиханиларни вәйран қилған көрүнүшлири хитай т в қаналлирида көрситилгән. 2009-Йили 26-июн күни шявгуәндә уйғурларни уруп өлтүрүш вәқәлириму мушу гуаңдуң өлкисидә йүз бәргән иди. Буниң ақивитидә, үрүмчидә 5-июл қанлиқ вәқәси келип чиққан. Бу хусуста дуня уйғур қурултийидин ғәюр әпәнди өз қарашлирини оттуриға қойди.

Франсийә авази радиосиниң нурлуқ гезиттин нәқил елип ейтишичә, хитай һөкүмәт даирилири бу қетимқи вәқәгә 200 әтрапида киши қатнашти дегән. Әмма хоңкоңда чиқидиған нәнхуа сәһәр гезитиниң нәқ мәйдандикиләрдин учур игиләп баян қилишичә, бу қетимқи қаршилиқ һәрикитигә нәччә миң киши қатнашқан. 23-Сентәбирдин башлап, һөкүмәт тәрәп миңлиған қораллиқ қисимни һәрикәтләндүрүп, вәқә йүз бәргән йезини қоршивалған. Йеза әтрапидики пүтүн йолларни қамал қилған. Вәқәниң бесиқтурулғанлиқи тоғрисида техи ениқ мәлумат йоқ. Франсийә ахбарат агентлиқиниң бүгүн бейҗиңдин бәргән мәлуматида көрситилишичә, 23-сентәбирму бу районниң вәзийити йәнила җиддий икән. Район әтрапидики чоң йолларниң қатниши тосалғуға учриған. Кишиләрниң бу районға кирип-чиқиши мәни қилинған.

Пикир қошуң

Радиониң ишлитиш шәртлиригә асасән, пикирлириңиз тәкшүргүчиләр тәрипидин тәстиқлиниши вә мувапиқ дәриҗидә тәһрирлиниши түпәйли, тор бәттә дәрһал пәйда болмайду. Сиз қалдурған мәзмунға әркин асия радиоси җавабкар болмайду. Башқиларниң көз қариши вә һәқиқәткә һөрмәт қилишиңизни сораймиз.