Хитайдики сүпәтсиз қурулушларниң маһийити йәр тәврәштә ашкариланмақта

14‏ - Април күни тибәтләрниң каңба қәбилилири яшайдиған кйгудо районида 7.1 Бал йәр тәврәш йүз берип 95% дин күп өй - мәктәп өрүлгәндин кейин, учур вастилири хитай һөкүмитиниң бундақ еғир тәбиий апәткә қандақ муамилә қилғанлиқи һәққидә мулаһизиләр елан қилди.
Мухбиримиз вәли
2010.04.15
Xitay-Chingxey-Tibet-rayonida-yer-tewresh-305.jpg Сүрәт, 14‏ - април күни тибәтләрниң каңба қәбилилири йашайдиған кйгудо районида 7.1 Бал йәр тәврәш йүз берип 95% дин күп өй - мәктәп биналири өрүлгәндин кейинки көрүнүшләрдин бири.
Сүрәтни кйгудо районида йашайдиған чиңлин исимлик бир сүрәтчи киши тәминлигән.

Тибәтниң кйгудо районида йәр тәврәш йүз бәргәндин кейинла, тибәтләрниң мушу районда туғулған диний даһиси далай лама апәткә учриған хәлқтин һал сориди вә уларға аман -есәнлик телиди. Мушу тибәт районидики раһиплар саңрамлардин чиқип адәм қутқузушқа керишти.

Бүгүн хитайниң шинхуа агентлиқи 'чиңхәй өлкисиниң йүшу наһийисидә йүз бәргән йәр тәврәштә 617 адәм өлди, 9110 адәм яриланди, 313 адәм из -дерәксиз йоқалди, бу қетимқи йәр тәврәштә апәткә учриған 100 миңдин артуқ адәм һазир башқа җайларға көчүрүлмәкчи' дәп баян қилди.

Хитай даирилири бу қетимқи йәр тәврәш һәққидә алдин мәлумат беришни кечиктүргән

Сичуәндики гиолог фән шавниң радиомизниң зияритини қобул қилғанда баян қилишичә, адәттә йәр тәврәш 70 километир чоңқурлуқтин йоқири болған йәр қатламлирида йүз бәрсә, униң харап қилиш күчи шиддәтлик болиду. Деңиз йүзидин 4200 метир егизликтики кйгудо районида бу қетим йүз бәргән йәр тәврәшни, гәрчә америка алимлири 10 километер чоңқурлуқта йүз бериватиду, дәп алдин өлчәп ениқлиған вә буни тинч окян вә явро - асия бәлвақлирида йәр һәрикити башланғанлиқидин дерәк бериду дәп көрсәткән болсиму, әмма хитай даирилири бу һәқтә алдин мәлумат беришни кечиктүргән.
Xitay-Chingxey-Tibet-rayonida-yer-tewresh-1-305.jpg
14‏ - Април күни тибәтләрниң каңба қәбилилири йашайдиған кйгудо районида 7.1 Бал йәр тәврәш йүз берип 95% дин күп өй - мәктәп биналири өрүлгән болуп, сүрәттә, йариланған бир киши балиси билән қорқунч басқан көрүнүштә.
Сүрәтни кйгудо районида йашайдиған чиңлин исимлик бир сүрәтчи киши тәминлигән.

Шундақла бу һәқтә, пат арида харап қилиш характерлик йәр тәврәш йүз бәрмәслики мумкин дәп учур тарқатқан. Йәр тәврәш йүз бәргәндин кейин, хитай һөкүмити 'биз бундақ доклаттин хәвәр тапмиған ' дәп сәвәб көрсәткән.

Дуняда бир нәччә он дөләт апәт йүз бәргән бу тибәт районға ярдәмгә беришқа тәйяр икәнликини билдүрди

Бүгүн хитай ташқи ишлар министирлиқи елан қилған ахбараттин мәлум болушичә, дуняда бир нәччә он дөләт апәт йүз бәргән бу тибәт районидин һал сориған вә ярдәмгә беришқа тәйяр икәнликини билдүргән. Әмма хитай һөкүмити қайси бир дөләтниң чеградин кирип ярдәм беришигә рухсәт қилғанлиқи мәлум әмәс.

Хитайниң 5200 мунтизим әскири вә 4140 нәпәр сақчиси бүгүн йәр тәвригән районға йетип барди

Шинхуа агентлиқиниң баян қилишичә, хитай азадлиқ армийисиниң 5200 әскири, қораллиқ сақчи қисимниң 4140 сақчиси бүгүн йәр тәвригән бу тебәт районға йетип барди вә хитайниң йеңи чегра (шинҗаң) һәрбий район һава беригадиси 1700 километир арилиқни чарлаш үчүн 3 данә тик учарни ишқа селишқа башлиди.

Шиддәтлик йәр тәврәштә хитайдики сүпәтсиз қурулушларниң маһийити ашкариланди

'Австралян' гезитиниң язғучиси майкол сайнсбург бүгүн хитайдин йоллиған хәвиридә 'шиддәтлик йәр тәврәштә хитайдики сүпәтсиз қурулушларниң маһийити ашкариланди' дәп көрсәтти. Хитайдики мәшһур сәнәткар әй вейвей мәзкур гезитниң язғучисиға ' бу қетим тибәт районида йүз бәргән йәр тәврәштә, өрүлгән, харап болған өйләрниң мутләқ күп санлиқи хәлқниң өйлири, бу, хитайда һөкүмәт хадимлири билән хәлқни охшаш көрмигәнликиниң нәқ пакити' дәп баян қилди.

Униң ейтишичә, бу қетим тибәт районида йүз бәргән йәр тәврәшкә хитай һөкүмитиниң қолланған муамилисиму, худди бултур сичуәндики 'үчинчи сәп' дәп атайдиған районда йүз бәргән йәр тәврәшкә қолланған муамилисигә охшайду. Әйни вақитта хитай һөкүмити у җайдики 'дөләт мәхпийәтлики'ни сақлаш үчүн, алди билән һәрбий қисимларни әвәтип, бир нәччә күнгичә адәм қутқазмай, бәлки өзиниң һәрбий әслиһәлирини йөткигән иди' .

Хитайниң 'үч чоң дәря мәнбәси қурулуши'

'Хитайға нәзәр тор гезити'ниң баян қилишичә, хитайдики үч чоң дәряниң (чаңҗаң, хуаңхе, ләнсаңҗаң дәряслириниң) су мәнбәси, бу қетим йәр тәврәш йүз бәгән мушу тибәт игизликиниң бир қисми болған кйгудо районида.

Бу районниң йәр қатламлирида 36 хил мәдән бар. Хитай бу районни 1950‏ - йиллардила тибәттин айрип, чиңхәй өлкисигә тәвә аптоном област қилип қурувалған иди. Шуниңдин кейин йәнә, бу районда 'үч чоң дәря мәнбәси қурулуши' дәп атилидиған бир чоң қурулушни -‏-- интайин көп су електир қувити һасил қилидиған вә бу районниң йәр асти кан байлиқлирини кәң күләмдә ачидиған чоң бир қурулушни пиланлап келиватиду. Хитайниң бу қурулуш һәрикити тибәт районлириғила әмәс, уйғур районлириғиму вә башқа әлләргиму тақилиду.

Чиңхәй өлкилик һөкүмәтниң тор бетидин мәлум болушичә, хитай һөкүмити тибәтниң бу кйгудо районида елип баридиған ' үч чоң дәря мәнбәси қурулуши' дәп аталған бу зор қурулушни бу йил 3‏ - пәсилдә башлимақчи вә буниң үчүн кәң көләмлик көчмән йөткимәкчи болған икән.

Юқиридики аваз улинишидин, бу һәқтики мәлуматимизниң тәпсилатини аңлайсиләр.

Пикир қошуң

Радиониң ишлитиш шәртлиригә асасән, пикирлириңиз тәкшүргүчиләр тәрипидин тәстиқлиниши вә мувапиқ дәриҗидә тәһрирлиниши түпәйли, тор бәттә дәрһал пәйда болмайду. Сиз қалдурған мәзмунға әркин асия радиоси җавабкар болмайду. Башқиларниң көз қариши вә һәқиқәткә һөрмәт қилишиңизни сораймиз.