Xitayda yer - zéminidin ayrilghan kishilerning naraziliqi kücheymekte

Xitayda yolgha qoyulghan islahat échiwétish siyasiti, gerche xitaydiki sana'et ishlepchiqirishini yükseldürüp, xitay iqtisadini ashurghan bolsimu, lékin xitaydiki sana'et ishlepchiqirishining éhtiyaji we türlük iqtisadiy qurulushlar sewebidin, yer - zéminliridin ayrilip qalghan déhqanlar we sheherlerdiki öy - zéminliridin ayrilip qalghan kishilerning naraziliqi küchiyip, öy - jayliridin mejburiy köchürülgen erzdarlar mesilisi, xitaydiki zor ijtima'iy mesililerning birige aylanmaqta.
Muxbirimiz mihriban
2009.11.30
xitay-dixan-yer-mesile-305.jpg Guangdungning, guangning nahiyisidiki tümenligen déhqan yer igiligüchilerni qollighan hökümet saqchiliri bilen qattiq toqunushqan körünüsh.
RFA Photo

Amérika awazi radi'o istansisining bügünki xewiridin melum bolushiche, gu'angdung ölkisi dungwen shehiridiki 3 neper déhqan ötken hepte zorluq küchi arqiliq hökümet xadimlirining ish béjirishige dexli qilghan,digen jinayet bilen eyiblinip sotlan'ghan.

Xewerde déyilishiche, sot teripidin jaza höküm qilin'ghan bu 3 neper déhqan, "bu yil 7 - ayning 2 - küni, gu'angdung ölkisi dungwen shehiri xéngli baziri yüétang kentide, sheherlik hökümetning bu kentte qurmaqchi bolghan " dungwen ékologiye baghchisi" qurulushi sewebidin, 3000 mo térilghu yéridin ayrilip qélishqa naraziliq bildürüp, qollirigha kaltek -toxmaq, ara -gürjeklerni alghan kent ahalisige bashchiliq qilip, kent éghizida déhqanlarni öyliridin mejburiy köchürüshke ewetilgen hökümet xadimliri we saqchilardin 44 ademni yarilandurush weqesini keltürüp chiqarghan" dep eyiblen'gen.

Metbu'at xewerliridin melum bolushiche, xitayda her yili yerlik hökümet organlirining türlük iqtisadiy qurulushlar üchün hem sheher qurulushliri üchün mejburiy köchürülüwatqan kishilerning sani barghanche éshiwatqan bolup, yer -zéminliridin ayrilip qéliwatqan puqralar, öz menpe'etini qoghdash üchün yerlik hökümet da'iriliri bilen qarshilishishqa bashlighan.Xewerlerdin melum bolushiche, hetta bezi jaylarda ölüm we yarilinish hadisilirimu köpeygen.

Amérikidiki xitay démokratliri teripidin qurulghan " puqralar küchi" teshkilatining bashliqi yang jyenli ependi ziyaritimizni qobul qilip, xitayda üzlüksiz éship bériwatqan, yer - zéminliridin ayrilip qalghan puqralarning naraziliqi mesilisige nisbeten öz qarashlirini bayan qilip ötti.

Yang jyenli ependi öz sözide, bu yillarda xitaydiki erzdarlar ichide eng zor salmaqni igileydighan bir qoshunning yer - zéminidin ayrilghan déhqanlar hem sheher qurulushi bahaniside öyliri chéqilip, mejburiy köchürülgen awam sheher puqraliri ikenlikini, hazir xitay hökümitining bu türküm erzdarlar aldida amalsiz qéliwatqanliqini, mushu kishilerning naraziliq heriketliri xitay kommunist hökümitini barghanche halsizlanduridighan muhim bir küchke ayliniwatqanliqini bildürdi.

 Xitayning Uyghur élige xitay köchmenlirini üzlüksiz yötkishi we " gherbni échish " siyasiti yolgha qoyulup, Uyghur élidiki bayliqlarning bulang - talang qilinishida, xelqning yer - zémin bayliqlirini tartip élish téximu kücheygen.

Türlük bahaniler bilen, öz yer - zéminliridin ayrilip köchüshke mejburlan'ghan déhqanlar we sheher ahalisi yéqinqi bir nechche yildin buyan barghanche köpiyiwatqan bolup, istansimiz Uyghur bölümi téxi bu yil 5 - 6 - ay mezgilidiki xewerliride, ghulja nahiyisi turpanyüzi yézisi hem ara dadamtu kentidiki déhqanlarning yer - zéminliridin ayrilip qélish sewebi bilen yerlik hökümet bilen qarshilashqanliqini, qeshqer kona sheher rayonidiki ahalilerning öy - jayliridin mejburiy köchürülgenlikige narazi bolup köchüshni ret qilghanliqi heqqidiki xewerlerni bergen iduq.

Kanadadiki Uyghur ziyaliysi memet toxti ependi ziyaritimizni qobul qilip, xitay hökümitining dölet tüzümi we Uyghur élide yolgha qoyghan ichkiridin nopus yötkesh we yerlik Uyghurlarning hayatliq imkaniyetlirini tartiwélishi tüpeylidin meydan'gha kelgen Uyghur diyaridiki yer - zéminliridin mejburiy köchürülgen kishilerning naraziliqliri we buning élip kélidighan aqiwetliri heqqide toxtaldi.

Memet toxti ependi sözide yene, hayatliq éhtiyajidin ayrilghan bu kishilerning axiriqi hésabta, xitay hökümiti üchün zor bir tehditke aylinidighanliqini bildürdi.

Nöwettiki xitay weziyitini közetküchi mutexessislerning qarishiche, xitayda iqtisadiy tereqiqiyatning yüksilishige egiship, xitaydiki her xil iqtisadiy qurulushlarning yerge bolghan éhtiyaji küchiyidiken, netijide xitayda zéminidin ayrilip qalidighan, öyliridin mejburiy köchürülgen kishiler sani üzlüksiz éship, ular xitaydiki hökümet we hökümet xadimliri üstidin shikayet qilghuchi erzdarlarning asasliq qismigha aylinishi hem axiriqi hésabta ular xitay hökümitining béshini aghritidighan eng zor ijtima'iy qoshun'gha aylinishi mumkin iken.

Yuqiridiki awaz ulinishidin, bu heqtiki melumatimizning tepsilatini anglaysiler.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.