Xitay hökümiti Uyghurlarni basturushta eng nazuk mesilige duch keldi

Xitayning shinxu'a agéntliqi xotende 7‏-ayning 18-küni yüz bergen saqchixanigha hujum qilish weqesini, yawuz qaraqchilar saqchi ponkitigha hujum qildi, qoralliq qisimlirimiz derhal yétip kélip qaraqchilardin 6 ni étip tashlap, ular görüge éliwalghan kishilerni qutquzdi, merkezdin bu weqeni tekshürüsh üchün mexsus xizmet guruppisi ewetti, dep xewer qilghan idi. 7‏-Ayning 19‏-küni (bügün), birleshme agéntliqi béyjingdin yollighan xewiride, xitay da'iriliri xitay-pakistan chégrasigha yéqin jaylashqan xotende yüz bergen bu weqeni teshkillen'gen térrorluq hujum, dep jakarlidi dep bayan qildi.

Bügün xongkongda chiqidighan mingbaw géziti sün jayé isimlik xitay mulahizichisining, xitayning shinjanggha qoyghan bash emeldari jang chünshen bir yildin buyan yolgha qoyuwatqan “Shinjangni yumshaq qolluq bilen idare qilish” yéngi siyasiti hazir chong sinaqqa duch keldi, dégen mezmundiki mulahizisini élan qildi. Aptor bu mulahiziside, iqtisadiy asasi ajiz shinjangda yolgha qoyuluwatqan yumshaq qolluq siyaset shara'itida, xitayning ichki ölkiliride öy chéqish majirasi dep atilidighan kichik weqeler biwasite milliy toqunushqa ayliniwatidu, dep körsetken.

Teywendiki merkizi agéntliqi bügün élan qilghan obzorda bayan qilinishiche, xotende tünügün yüz bergen weqe, xitayni qéyin ehwalgha chüshürüp qoydi. Xitay hökümiti Uyghurlarning bölünüsh heriketlirini, bixlinip bolghuche yoqitiwétish tedbirini qolliniwatqan hökümet. Xitay ularni basturushni térrorchi dégen nam bilen yolgha qoyuwatidu. “Térrorchi” dégenning xelq'arada birlikke kelgen tebiri bar. Bigunah xelqni sewebsiz öltürüp wehime peyda qilish arqiliq siyasiy meqsetke yétishni oylighanlar térrorchi dep atilidu. Emma xotende yüz bergen bu weqe, xitayning bölgünchilik heriketlerni térrorchi dep basturushta qollinidighan saqchi orginigha qilin'ghan hujum. Xitayning saqchi orgini toluq qoralliq mudapi'e iqtidarigha ige bolghan organ. Uyghurlar özlirining xitay hökümitige bolghan naraziliqini, del xitayning mushundaq eng heywilik nuqtilirigha hujum qilish arqiliq ipadiligen. Hujumni xitay aldin bilelmigen waqitta, teyyarliqsiz turghanda, kichik kölemde, partizanliq shekil bilen ushtumtut qozghighan. Bu, Uyghurlarning qarshiliq heriketliridiki yene bir yéngi yönilish. Bu, térrorchiliqqa qarshi urushni dawamliq élip bérishqa bel baghlighan xitayning aldigha qoyulghan bir qéyin we nazuk mesile.

Bu obzorda sherhlep körsitilishiche, tünügün xotende yüz bergen bu weqe, xuddi 2008‏-yili qeshqerde ikki Uyghur xitayning chégra mudapi'e saqchilirigha ushtumtut hujum qilip ottuzdek saqchini öltürüp we yarilandurup, xitay hökümitini passip haletke chüshürüp qoyghan, charisiz qaldurghan ehwalgha oxshaydu.

Bügün xitaygha nezer tor gézitide, xotende yüz bergen saqchixanigha ushtumtut hujum qilish weqesi toghrisida munazire boldi. Bu munaziride, béziler xitay hökümitining shinjang hazir tinchip, naxsha-usul, medhiye zéminigha, bextlik, inaq jem'iyetke aylinip boldi dégen teshwiqatlirigha bérilgen zerbe, dése, béziler Uyghurlarning xitay saqchilirigha hujum qilghan herikitini qollaymiz dégen sho'arni otturigha qoyghan. Béziler, yene bir wang jénini ewetip ularni qirip tashlash kérek, dése, béziler, kommunist banditliri shinjanggha xitaydin köplep köchmen yötkep, Uyghurlarning hayatliq imkaniyetlirini barghanséri kichiklitip qoydi, Uyghurlarning mudapi'elinish iqtidari töwen bolghachqa, köchmen xitaylarni kommunist xitay bilen bir qatarda qoyidighan ishlarni qilip qoysa, uni toghra chüshinish kérek dégen. Yene béziler afriqida kazafiy xelqni bastursa, nato qisimliri xelqni qoghdash üchün kazafiygha hujum qiliwatidu, xitay hökümiti kazafiy hökümitidin wehshiy, gétlérdinmu wehshiy, binladindinmu wehshiy, xelq'ara jem'iyet emdi kommunist xitayni basturup xelqni qoghdishi kérek, dep körsetken.