Teywenlik yash tor cholpanliri atalmish “Shinjang sayahiti” ge uyushturulghan

Washin'gtondin muxbirimiz méhriban teyyarlidi
2024.12.30
taiwan-ziyaret-omek-1024 Teywen karxanichiliri qorghas éghizini sayahet qilghanda chüshken opche süret. 2024-Yili 5-awghust, qorghas
ts.cn

Yéqinda teywenlik yash oqughuchilar we tor cholpanlirining atalmish “Shinjang sayahiti” ge uyushturulushi diqqet qozghimaqta. Melum bolushiche, mezkur sayahetke qatnashqan teywen yashliri “Medeniyet almashturush” yaki “Pida'iylar xizmiti” namida atalmish “Shinjang sayahiti” ge uyushturulghan. Xitay hökümiti yene bir türküm teywenlik tor cholpanlirini atalmish “Shinjang sayahiti” ge teklip qilghan bolup, ularning zor köp qismi ijtima'iy alaqe munberliride özlirining bu qétimliq sayahiti heqqidiki tesiratlirini bayan qilghinida, xitay hökümitining Uyghur élidiki siyasitini maxtap, “Shinjang tereqqiy qilghan we intayin bixeter jay” ikenlikini teshwiq qilghan.

Halbuki, radiyomiz gu'angdung bölümining ziyaritini qobul qilghan teywen döletlik uniwérsitétining qanun fakultéti oqughuchisi shyaw xawyü isimlik yash, atalmish “Shinjang sayahiti” heqqide toxtilip, sayahet jeryanida özining shexsiy kechürmishlirining bashqiche ikenlikini bildürgen. U sözide teywenlik yash sayahetchilerning xitay hökümitining “Qizil sayahet” teshwiqatigha uyushturulghanliqini bildürüp, “Ular bizni xenzularning shinjang rayonigha qandaq kirgenlikini körüshke élip bardi, shundaqla buni shinjangning qedimiy dewridin bashlapla xitay térritoriyesining bir qismi ikenlikining ispati dep chüshendürdi” dégen.

Shyaw xawyü özining xitay orunlashturghan “Shinjang sayahiti” diki shexsiy kechürmishlirini bayan qilip, mundaq dégen: “Men ularning ‛bixeterlik‚ berpa qilishtiki küchlük arzusini hés qildim, bu méni jiddiyleshtürüwetti. Ammiwi qatnash yaki méhmanxanilargha kirgende siz ayrodurumdikige oxshashla métal tekshürüsh üskünisidin ötüshingizge toghra kélidu. Bu jaylarda lazér nuri mashinisi bar, ésimde qélishiche, kona sheherge barghinimda keynimde köz'eynek taqiwalghan, ilgiri körüp baqmighan bir boway bar idi. Uning kimlikini bilmeymen, u peqet bizge egiship bizning sayahet yétekchisidin ayrilmasliqimizgha kapaletlik qildi.”

Shyaw xawyü xitay hökümitining teshwiqati bilen özining sayahet jeryanida körgenlirining pütünley bashqiche ikenlikini bildürüp, yene mundaq dégen: “Ular özlirining shinjangning namratliqtin qutulushigha we shinjangning zamaniwi qiyapette tereqqiy qilishigha yardem bergenlikini tekitlidi. Emma men yenila nurghun xam késeklik öylerni we kepe öylerni kördüm” . Shyaw xawyü yene özining melum bashlan'ghuch mektep oqughuchilirini körgendiki ehwallarni bayan qilip, “Shinjangdiki mekteplerning hemmiside dersler xitayche ötülidighanliqi” ni bildürgen.

U siniptiki qara doskida yézilghan “Qara bolsa, qarini yoqitish؛ yamanliq bayqalsa yamanliqni yoqitish, qalaymiqanchiliqni kontrol qilish” dégen sözlerning 10 yash yaki 12 yashlardiki balilarning yazghanliqini tesewwur qilish tes ikenlikini bildürgen

U sayahet jeryanida melum bir merkizi bashlan'ghuch mektepni ziyaret qilghinida, intayin bi'aram bolghanliqini bildürgen. U siniptiki qara doskida yézilghan “Qara bolsa, qarini yoqitish؛ yamanliq bayqalsa yamanliqni yoqitish, qalaymiqanchiliqni kontrol qilish” dégen sözlerning 10 yash yaki 12 yashlardiki balilarning yazghanliqini tesewwur qilish tes ikenlikini bildürgen. Uning qarishiche, bu balilarning xitayche sewiyesi shunche nachar turuqluq, ularning mundaq sözlerni yazalishi heyran qalarliq iken.

Igilishimizche, nöwette teywendiki nurghun sayahet ömekliri, xeyr-saxawet organliri yaki yerlik teshkilatlarning xitay kompartiyesi bilen bilen qoyuq munasiwiti bar iken. Melum bolushiche, teywendiki bu organlar xitayning siyasiy we soda chembirikige qatnashqandin bashqa yene, teywendiki yerlik mekteplerge singip kirip, nurghun teywen yashlirini xitay sayahitige jelp qilghan.

Teywendiki dölet mudapi'e tetqiqatchisi shi jyenyü atalmish “Shinjang sayahiti” ning emeliyette xitay hökümitining “Yumshaq qorali” ikenlikini bildürgen. U bu “Yumshaq qoralning nazuk tesiri” de teywen bilip-bilmeyla “Qarshiliq körsitish iqtidari” ni yoqitip qoyushi mumkin iken. Uningche, nöwettiki xongkongning ehwali buning tipik ülgisi iken.

 “Teywen chong quruqluq ishliri kéngishi” radiyomizgha bu mesilige qarita “Yéqindin diqqet qiliwatqanliqi” ni inkas qilghan. Ular, “Xitay kommunistik partiyesi orunlashturghan bu xil sayahette shinjang xelqining heqiqiy ehwalini körüsh tes bolushi mumkin” dégen.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.