Йәнәр йилмаз: “түркийәдә җамаәт пикри топлап уйғур ирқий қирғинчилиқини тохтитишқа тиришимиз”

Әнқәрәдин ихтиярий мухбиримиз әркин тарим тәйярлиди
2025.02.12
Yener-Yilmaz-1024 “ийи” партийәси әнқәрә вилайитиниң мәсули, пешқәдәм сиясийон, сабиқ парламент әзаси йәнәр йилмаз зиярәтни қобул қиливатқан көрүнүш. 2025-Йили 29-ноябир, әнқәрә.
RFA/Erkin Tarim

Қурулған күнидин тартип түркийәдә уйғурларни қоллап келиватқан “ийи” партийәси әнқәрә вилайитиниң мәсули, пешқәдәм сиясийон, сабиқ парламент әзаси йәнәр йилмаз әпәнди партийәсиниң бинасидики ишханисида зияритимизни қобул қилип, уйғур ирқий қирғинчилиқини тохтитиш үчүн түркийәдә җамаәт пикри топлайдиғанлиқини, бу арқилиқ түркийә һөкүмитини һәрикәткә өткүзүшкә тиришидиғанлиқини тәкитлиди. 
 
Йәнәр йилмаз әпәнди оттура мәктәптики вақтидин тартип түрк дунясиға, болупму шәрқий түркистанға қизиқишқа башлиғанлиқини баян қилди. У, мундақ деди: “мән яш вақтимда қизиқишқа башлиғанидим. У, йилларда ‛әсир түркий хәлқләрни азад қилайли‚ шоари астида паалийәт қилаттуқ. Биз шәрқий түркистанниң әркинлики вә мустәқиллиқи һәққидә һәр хил паалийәтләрни уюштураттуқ. Түркийәму башқа дөләтләрниң таҗавузиға учриғаниди, лекин барлиқ түрк хәлқи бирлик вә иттипақлиқ ичидә уларға қарши җәң қилип, түркийә җумһурийитини қурғаниди. Шәрқий түркистан хәлқиниңму иттипақлишип хитайға қарши елип бериватқан азадлиқ көрүшиниң чоқум ғәлибә қилидиғанлиқиға ишинимән. Мән толуқсиз оттура мәктәп вақтимдин тартип шәрқий түркистан мәсилисигә көңүл бөлүп келиватимән. Парламент әзаси болған вақтимда шәрқий түркистан мәсилиси тоғрисида хитай рәһбәрләр билән сөзлишиш үчүн түркийә-хитай достлуқ гурупписида орун елип, хитай сиясәтчиләр билән болған учришишларда уйғур мәсилисини оттуриға қойғанидим. Улар маңа уйғурларниң бәхтлик яшаватқанлиқини дәп ялған тәшвиқат қилғаниди.” 

 Йәнәр йилмаз әпәнди алди билән хитайниң өзиниң уйғурларға қарита елип бериватқан ирқий қирғинчилиқ сияситини етирап қилиши керәкликини тәкитләп мундақ деди: “уйғурларниң ирқий қирғинчилиққа қарши һәққаний көрүшидә, түрк хәлқила әмәс бәлки пүтүн инсанлар бирлишип бу ирқий қирғинчилиққа қарши наразилиқимизни билдүрүшимиз керәк. 2025-Йилиға киргән бу күнлиримиздә ирқий қирғинчилиқ болмаслиқи керәк. Уйғур түрклири түрк-ислам мәдәнийитигә, җүмлидин дуня мәдәнийитигә зор төһпә қошқан бир милләт. Пүтүн инсанийәт уйғурларни қоллиши, ирқий қирғинчилиқни тохтитиш үчүн күч чиқириши керәк. Хитай һөкүмитиму инсанийәткә қарши бу җинайитини етирап қилиши керәк.” 

“ийи” партийәси 2018-йили қурулған болуп, қурулған күндин тартип уйғур мәсилисини түркийә парламентида изчил һалда оттуриға қоюп, уйғурларни қоллайдиғанлиқини тәкитләп кәлмәктә. “ийи” йәни “яхши” партийәси өткәндә 2 қетим уйғурлар тоғрисида қанун лайиһәси сунған болсиму, лекин бу лайиһә һакимийәт бешидики адаләт вә тәрәққият партийәсиниң парламент әзалири билән уларни қоллаватқан милләтчи һәрикәт партийәси парламент әзалириниң қарши чиқиши билән рәт қилинғаниди. Йәнәр йилмаз әпәнди, хитайниң уйғурларға елип бериватқан зулмини, ирқий қирғинчилиққа айланған сияситини түркийә җамаәтчиликигә аңлитиш, буниңға түркийә һөкүмитиниң диққитини тартиш үчүн әнқәрәдә һәр хил паалийәтләрни уюштуридиғанлиқини, бу арқилиқ түркийә һөкүмитини һәрикәткә өткүзүшкә тиришидиғанлиқини тәкитләп мундақ деди: “мәлум болғинидәк партийәмиздә чәт әлдики түркий хәлқләргә мәсул муавин рәислик бар. Ийи партийәсидин болған һәрбир парламент әзаси, һәр бир партийә әзаси вә бизни қоллиғучилар уйғур мәсилисигә көңүл бөлиду. Партийәмиз 2 қетим уйғурлар тоғрисида қанун лайиһәси сунғаниди, лекин бу, һакимийәт бешидики партийә билән уни қоллиғучи партийәниң парламент әзалириниң қарши аваз бериши билән рәт қилинғаниди. Партийәмиз күчләнсә, һакимийәт бешиға кәлсәк уйғур мәсилисигә техиму зор төһпә қошалаймиз. Һазирчә биз қилалайдиған ишлар әнқәрәдики 24 наһийәдә уйғур ирқий қирғинчилиқи тоғрисида һәр хил паалийәтләрни өткүзүш арқилиқ җамаәт пикри топлаш арқилиқ һөкүмәтни һәрикәткә өткүзүштин ибарәт.” 

Йәнәр йилмаз әпәнди өзлириниң дуняниң һәрқайси җайлирида паалийәт елип бериватқан, болупму түркийәдә паалийәт елип бериватқан шәрқий түркистан аммиви тәшкилатлири билән һәмкарлишишқа тәйяр икәнликини, партийәсиниң әнқәрәниң 24 наһийәсидә шөбисиниң барлиқини, бу йәрләрдә уйғур қирғинчилиқини тонуштуруш паалийити өткүзидиғанлиқини тәкитлиди. 

Сиясәтчи йәнәр йилмаз әпәнди көз дохтури болуп, көп йиллардин буян көз давалаш саһәсидә ишләп хәлқ ичигә яхши тонулған. У, 1957-йили түркийәниң орду вилайитидә дуняға кәлгән. 1999-Йилидин 2001-йилиғичә түркийә парламентида “тоғра йол” партийәсиниң парламент әзаси болуп вәзипә өтигән. Әнқәрә университетиниң көз дохтурлуқ кәспини пүттүргән йәнәр йилмаз әпәнди 1983-йилидин 1999-йилиғичә түркийәниң һәр қайси шәһәрлиридә көз дохтури вә дохтурхана башлиқи болуп ишлигән. 2017-Йилиниң ахирида “ийи” партийәсиниң әнқәрә шөбисиниң қурғучи әзалириниң ичидә орун алған. Йәнәр йилмаз әпәнди 2024-йилиниң ахиридин тартип “ийи” партийәсиниң әнқәрә шөбисиниң мәсули болуп тәйинләнгән.

Пикир қошуң

Радиониң ишлитиш шәртлиригә асасән, пикирлириңиз тәкшүргүчиләр тәрипидин тәстиқлиниши вә мувапиқ дәриҗидә тәһрирлиниши түпәйли, тор бәттә дәрһал пәйда болмайду. Сиз қалдурған мәзмунға әркин асия радиоси җавабкар болмайду. Башқиларниң көз қариши вә һәқиқәткә һөрмәт қилишиңизни сораймиз.