Remzi chayir: “Partiyemizning siyasitide sherqiy türkistan dewasi muhim orunni igileydu! ”

Ösmürlük chaghliridin tartip türk dunyasigha, bolupmu Uyghur dewasigha alahide köngül bölüp kéliwatqan türkiyediki “Milliy yol” partiyesining re'isi remzi chayir (Remzi Çayır) ependi öz partiyesining qurulush xatire yili munasiwiti bilen mexsus ziyaritimizni qobul qildi. U, xitayning Uyghur, qazaq qatarliq türkiy tilliq xelqlerge irqiy qirghinchiliq we medeniyet qirghinchiliqi qiliwatqanliqini, emma buninggha qarita türkiye jumhuriyiti bashchiliqidiki türkiy tilliq döletler we bashqa musulman memliketlirining sükütte turuwélishining échinishliq ehwal ikenlikini alahide eskertti. U bu heqtiki ziyaritimiz jeryanida “ ‛milliy yol‚ partiyesining tashqi siyasitide sherqiy türkistan mesilisi muhim orunni igileydu” dep körsetti.

 Remzi chayir ependi 23-noyabir küni “Milliy yol” partiyesining merkizide ziyaritimizni qobul qildi. U aldi bilen mezkur partiyening 2021-yili 12-ayda qurulghanliqini tekitlep, buning “Büyük birlik partiyesi” , “Milletchi heriket partiyesi” we “Sa'adet partiyesi” din ayrilip chiqqan bir guruppa dostlar birlikte qurup chiqqan partiye ikenlikini, bu partiyening bash nishani peqet türkiyediki türklerning bextlik yashishinila qolgha keltürüsh bolup qalmastin yene dunyaning herqaysi jayliridiki türkiy xelqlerningmu öz wetinide musteqil we parawan hayat kechürüshini emelge ashurush ikenlikini bildürdi.

Remzi chayir ependi özining baliliq chaghliridin tartip xitay zulmini bilidighanliqini, shuningdek özining bu mesilige köngül bölüp kéliwatqanliqini ilgiri sürüp mundaq dédi: “Biz sherqiy türkistan dewasini öz dewayimiz dep bilimiz. Biz baliliq chaghlirimizdila ‛sherqiy türkistanda qan-yash éqiwatidu‚ dégen sözlerni anglayttuq. Hazirmu sherqiy türkistan xelqi qan yighlawatidu. Men 1940-we 1950-yillarda sherqiy türkistandin türkiyege köchüp kelgen kishilerning kechürmishlirini anglighan idim. Istanbuldiki zeytinburnu rayoni, qeyseri shehiri we izmirning salihli dégen jayliridiki köchmen sherqiy türkistanliqlardin xitay zulmining qanchilik éghir ikenlikini anglighan idim. Men ularning aghzidin xitayning ulargha qilghan zulumlirini anglighan we bu xelqler toghrisida yézilghanlarni oqughan idim. Xitay burunqi dewrlerdimu sherqiy türkistan xelqige adem qélipidin chiqqan mu'amilini qilghan iken. Xitay zadila özgermidi, hazirmu shu siyasetlirini dawamlashturuwatidu. Bügünki künde bu siyasitini irqiy qirghinchiliqqa aylandurdi. Bir millet we bir medeniyet yoq qiliniwatidu” .

 U bu zulumlar heqqide tashqi dunyagha shunche köp uchurlar yétip kéliwatqandimu xitay hökümitining nomus qilmay dunyagha yalghan sözlewatqanliqini ilgiri sürüp mundaq dédi: “Xitay hazir dunya jama'etchilikige özlirini xitaygha qarshi topilangni basturuwatqan hemde buning aldini élish üchün tedbir éliwatqan qiyapette teshwiq qiliwatidu. Buning eksiche hazirghiche birleshken döletler teshkilati, kishilik hoquq teshkilatliri, musteqil sot we bezi mutexessisler sherqiy türkistandiki türkiy xelqlerge yürgüzülüwatqan irqiy qirghinchiliq delil-ispatliri bilen otturigha qoyulghan doklatlarni teyyarlidi. Qisqisi xitay Uyghurlarning örp-adetliri, tili we dinini, shundaqla qedimde yaratqan parlaq medeniyitini yoq qilishqa urunuwatidu” .

“Türkiyediki bezi siyasiy partiyeler we shexsler Uyghur mesilisini ‛amérika oydurup chiqarghan sün'iy bir mesile‚ dep kéliwatidu, siz buninggha qandaq qaraysiz? ” dégen so'alimizgha u mundaq jawab berdi: “Amérika hökümiti ‛xitay hökümiti Uyghurlargha zulum qiliwatidu‚ dégechke beziler buni amérika oydurup chiqardi, dewatidu. Buning amérika bilen néme munasiwiti bar? xitayda biwasite zulumgha uchrighan köp sanda ayallar, erler we we yash-ösmürler bu heqte guwahliq berdi. Ular jaza lagérlirida we türmilerde duchar bolghan qebihliklerni anglatti. Bularni körüp turup buni yenila amérikining oyuni déyish yaman niyetliktur” .

Remzi chayir ependi bilen söhbitimiz jeryanida türkiyediki siyasiy partiyelerning hakimiyetni qoligha élishtin burun Uyghurlar mesiliside “Ulughwar sözler” ni qilidighanliqi, emma hakimiyet béshigha chiqqandin kéyinla bu heqte süküt qiliwalidighanliqi toghrisidimu söz boldi. U bizning “ ‛milliy yol‚ partiyesi kelgüside sherqiy türkistan dewasi heqqide némilerni qilmaqchi? ” dégen so'alimizgha jawab bérip mundaq dédi: “Eger siz öktichi partiye bolghan waqtingizda zulum bar bolsa, hakimiyet béshigha kelgendin kéyin bu zulum yoq bolup ketmeydu. Epsuski türkiyediki bezi hökümetler néme üchündurki sherqiy türkistan mesiliside sükütte turuwatidu. Hazir bizni idare qiliwatqan hökümetmu mushundaq qiliwatidu. Partiyemiz saylamda utup chiqip hakimiyet béshigha chiqsa, birinchi qilidighan ishimiz xitayning aldigha bu mesilini qoyup, sherqiy türkistan'gha bérip tekshürüsh élip bérishni telep qilish. Hazir qilidighinimiz, bügün üch milyon etrapida qérindishimiz xitayning jaza lagérlirida azab chékiwatidu. Buni türk jama'etchilikige we dunya jama'etchilikige anglitishimiz kérek. Shuningdek jama'et pikri toplap türkiye hökümitige Uyghur irqiy qirghinchiliqini étirap qildurushtin ibaret” .

“Milliy yol” partiyesi türkiyede milletperwerlik idiyesini ilgiri süridighan “Büyük birlik partiyesi” , “Milletchi heriket partiyesi” we “Sa'adet partiyesi” din ayrilip chiqqan remzi chayir bashchiliqidiki bir guruppa siyasetchiler 2021-yili 12-ayda qurup chiqqan partiyedur. Mezkur partiye qurulghan kündin bashlap türkiy milletlerning mesililirige, bolupmu Uyghur mesilisige alahide köngül bölüp kelmekte. Jaza lagérliri mesilisi otturigha chiqqandin kéyinmu oxshimighan sorunda Uyghurlarning hazirqi éghir weziyitini otturigha qoyup kelmekte.