Uyghur wekilliri türkiye parlaméntidin Uyghur qirghinchiliqini öz küntertipige qoyushni telep qildi

Sherqiy türkistan kishilik hoquqini közitish jem'iyiti we xelq'ara sherqiy türkistan teshkilatlar birliki bashchiliqidiki hey'et “Iyi” partiyesining guruppa bashliqi bughra qawunju (ongdin tötinchi kishi) bilen körüshti. 2024-Yili 11-noyabir, enqere

27-Noyabir küni sherqiy türkistan kishilik hoquqini közitish jem'iyitining bash katipi abdul'ehed udun, sherqiy türkistan teshkilatliri birliki mu'awin bash katipi ibrahim sidiq bashchiliqidiki 5 kishidin terkib tapqan hey'et türkiye parlaméntidiki kishilik hoquq komitéti mes'uli derya yaniq xanim, “Iyi” partiyesining guruppa bashliqi bughra qawunju, “Sa'adet” we “Kélechek” partiyesidin bolghan parlamént ezalirining parlaménttiki guruppa mes'uli selchuq özdagh, “Sa'adet” partiyesi mu'awin re'isi, parlamént ezasi mustafa qaya we “Dewa” partiyesidin bolghan parlamént ezasi mustafa yener'oghlu qatarliqlar bilen ayrim-ayrim körüshüp, Uyghurlarning éghir weziyiti we irqiy qirghinchiliq toghrisida teyyarlighan doklatlarni sundi. Axirida bezi konkrét teleplerni otturigha qoydi.

Uchrishishta abdul'ehed udun ependi hey'et ezaliri namidin söz élip, merkizi istanbuldiki sherqiy türkistan kishilik hoquqini közitish teshkilatining élip barghan pa'aliyetliri we qolgha keltürgen netijiliri toghrisida melumat berdi. Andin türkiye hökümiti we parlaméntiningmu qérindash Uyghur xelqining bundaq éghir weziyitige qarap turmasliqi kéreklikini, héch bolmisa bularni türkiye parlaméntida otturigha qoyushi kéreklikini bildürdi.

RFA/Erkin Tarim

 Hey'et namidin abdulehed udun ependi kishilik hoquq komitéti mes'uli derya yaniq xanim we parlamént ezalirigha Uyghur diyaridiki irqiy qirghinchiliq toghrisida teyyarlan'ghan doklatlarni bergendin kéyin, qérindash türkiye jumhuriyitidin xelq'ara sorunlarda, bolupmu islam hemkarliq teshkilati bilen türk döletliri teshkilatida Uyghur qirghinchiliqini otturigha qoyushi we Uyghurlarni qollishi kéreklikini iltimas qildi.

Uchrishish axirida ziyaritimizni qobul qilghan abdul'ehed udun “Bu qétimliq uchrishishning ehmiyiti zor boldi” dep tekitlidi.

Abdul'ehed udun ependi türkiye parlaménti kishilik hoquq komitéti mes'uli we parlamént ezasi derya yaniqqa we bashqa 4 neper parlamént ezasigha tapshurghan yazma telep xétining mezmuni toghrisida bizge melumat bérip mundaq dédi: “Biz tapshurghan 4 maddidin terkib tapqan telep xétide, birinchisi, sherqiy türkistan yüz bériwatqan irqiy qirghinchiliqning türkiye parlaméntida téximu köp kün tertipke kélishi, ikkinchisi, türkiye parlaméntining xitay bilen bolghan munasiwitide sherqiy türkistandiki kishilik hoquq kirizisining köprek otturigha qoyulushi, üchinchisi, türkiyediki kishilik hoquq teshkilatlirining sherqiy türkistanda yüz bériwatqan irqiy qirghinchiliq we kishilik hoquq depsendichiliklirige téximu köprek köngül bölüshi we türk jama'etchilikige tonushturushi, tötinchisi bolsa türkiyede pa'aliyet élip bériwatqan sherqiy türkistan ammiwi teshkilatlirini her jehettin qollishini telep qilduq”.

Uchrishish axirida, parlamént ezasi bughra qawunju ependi ziyaritimizni qobul qilip mundaq dédi: “Ulargha sherqiy türkistan toghrisida her jehettin türkiye parlaméntida ularning awazi bolidighanliqimizni déduq. Ularmu özliri élip bériwatqan pa'aliyetliri toghrisida melumat berdi. Bizning partiyemiz qurulghan kündin tartip her sorunda, bolupmu türkiye parlaméntida sherqiy türkistanliqlarning awazi, Uyghur qérindashlirimizning awazi bolup keldi. Uyghurlarning teleplirini her da'im türkiye parlaméntida kün tertipke élip kelduq. Sherqiy türkistan kishilik hoquqini közitish teshkilati otturigha qoyghan teleplernimu orunlashqa tirishimiz.”

RFA/Erkin Tarim

Xelq'ara sherqiy türkistan teshkilatliri birliki mu'awin bash katipi ibrahim sidiqmu bu qétimqi ziyaretke ishtirak qilghanlarning biri. U, 27-noyabir küni enqerege élip barghan ziyarettiki meqsitining Uyghurlarning éghir weziyitini anglitish bilen birlikte türkiye parlaménti, hökümiti we türkiyediki öktichi partiyelerning Uyghur irqiy qirghinchiliqini türkiyede we xelq'ara sorunlarda, bolupmu türk hem islam dunyasida otturigha qoyushini emelge ashurush ikenlikini bildürdi.

Bu uchrishishqa xelq'ara sherqiy türkistan teshkilatliri birliki tetqiqat bölümining mutexessisi yüsüp tursun, kishilik hoquq tetqiqatchisi wildan qadi'oghlu we tashqiy munasiwetke mes'ul xadimi fatime muhemmed yüsüp qatarliqlar ishtirak qilghan. Fatime muhemmed yüsüp bu xil uchrishishlarning ehmiyitining zor ikenlikini ilgiri sürdi.

RFA/Erkin Tarim

Sherqiy türkistan kishilik hoquqini közitish teshkilati 2019-yili istanbulda qurulghan kündin bashlap 20 etrapida doklat, 10 qétimdek kishilik hoquq yighini chaqirghan hem bu jehette melum utuqlarni qolgha keltürgenidi.