Istanbulda Uyghur akadémiyesi qatarliq teshkilatlar Uyghur mesilisini türkiye küntertipide qandaq tutup turushni muzakire qildi

Uyghur akadémiyesi bilen sherqiy türkistanliqlar fédératsiyesining teshkillishide 8-ayning 17-küni istanbulda ötküzülgen “Sherqiy türkistan milliy musteqilliq körüshide qilishqa tégishlik jiddiy xizmetler heqqide yumilaq üstel yighini” da türkiyede Uyghurlar mesilisini küntertipte tutush dégendek muhim mesililer heqqide muzakire élip bérildi.

Bu yil 5-qétimliqi ötküzülgen bu yighin'gha, dunya Uyghur qurultiyi wexpisi, sherqiy türkistan wexpisi, dunya Uyghur yazghuchiliri uyushmisi, jaza lagérliri qurbanliri yéqinliri munbiri we serxillar ma'aripi qatarliq türkiyede aktip pa'aliyet yürgüzüwatqan ijtima'iy teshkilat ezaliri we bir qisim ziyaliylar qatnashti.

Biz bu heqte toluq melumat élish üchün Uyghur akadémiyesi wexpisining yéngi re'isi abdulhemit qaraxan bilen söhbet élip barduq.

RFA/Arslan

Ziyaritimizni qobul qilghan abdulhemit qaraxan bu yighinda muzakire élip bérilghan muhim nuqtilar toghrisida toxtilip mundaq dédi: “Bu yighinda asasliqi sherqiy türkistan mesilisini téximu küntertipke keltürüsh, hazir duch kéliwatqan mesililer we uni hel qilish chariliri hemde birlikte ortaq qilalaydighan xizmet türliri heqqide pikir almashturduq, bu yighinda yene türkiyede hazir sherqiy türkistan mesilisining pesiyip méngiwatqanliqi, türlük qiyinchiliqlargha yoluquwatqanliqi, bu mesililerni yéngish üchün Uyghur mesilisini türkiyediki dangliq kishilerge, sen'etchi, putbolchi we artislargha anglitish kérekliki shundaqla türkiye parlaméntida Uyghurlarni qollawatqan parlamént ezalirigha köprek melumat bérip Uyghurlarni qollashni qolgha keltürüsh ishliri we bashqilarni muzakire qilduq”.

Abdulhemit qaraxan türkiyediki Uyghur yashlirining oqush ishlirigha ehmiyet bérish toghrisidimu muzakire élip bérilghanliqini bildürüp mundaq dédi: “Türkiyede yétiliwatqan yash ösmürlirimizni dangliq aliy mekteplerde oqutush we oqup chiqqandin kéyin sherqiy türkistan dewasigha köngül bölüshke ündesh mesililiri toghrisida pikirleshtuq”.

Bu yighinda yene Uyghur we türk teshkilatliri öz ara hemkarliship Uyghurlarni qollash munbiri dégendek bir munber shekillendürüp Uyghurlar mesilisini türkiyede küntertipte tutup turush xizmetlirini élip bérish kérekliki muzakire qilin'ghan.

Dunya Uyghur qurultiyi wexpisige wakaliten bu yighin'gha qatnashqan muhemmed éli ependi mundaq dédi: “Yighinda asasliqi yéqindin buyan türkiye-xitay tijaret munasiwetlirining qoyuqlishishi bilen Uyghur dewasining küntertiptin chüshüp qéliwatqanliqi, buning üchün bir qisim teshkilatlarning mes'ulliri birge jem bolup Uyghur dewasini qandaq qilghanda türkiyede küntertipte tutup turalaymiz dégen nuqtida muzakire élip barduq”.

Uyghur akadémiyesining tor sehipiside bu heqte élan qilin'ghan uchurlarda bildürülüshiche, yighin'gha qatnashquchiliridin abdulla oghuz ependi türkiyede sherqiy türkistan mesilisi duch kelgen qiyinchiliqlar heqqide analiz élip bérip, hökümetning nöwette iqtisadiy hemkarliq jehette xitayni tallashqa mejbur boluwatqanliqi, bu sewebtin bundin kéyin sherqiy türkistan mesilisini anglitish we qollashqa érishish jehette türkiyede téximu köp qiyinchiliqlargha duch kélish éhtimalining bar ikenlikini ilgiri sürdi.

Jaza lagérliri qurbanlirining yéqinliri munbiri mes'ulliridin medine nazimi xanim, Uyghur yashlirining yolini échip bérish, ularning oqushi we ishqa orunlashturulush ishlirining muhimliqi heqqide pikir bayan qildi.