Dawid obriyan: “Dublin hökümitini wedisige wapa qilishqa qistash lazim”

Myunxéndin ixtiyariy muxbirimiz ekrem teyyarlidi
2023.12.06
roshen-abbas-irlandiye-paaliyet-1 Roshen abbas xanimning irlandiye radiyo-téléwiziye qanallirining ziyaritini qobul qilmaqta. 2023-Yili 5-dékabir, irlandiye.
RFA/Ekrem

Uyghur herikiti teshkilatining rehbiri roshen xanimning irlandiye paytexti dublindiki bir heptilik pa'aliyiti 5-dékabir bashlan'ghan. U shu küni chüshtin burun sa'et 11:00 da irlandiye tashqiy ishlar ministirliqida uchrishish élip bérip, Uyghurlar nöwette duch kéliwatqan éghir weziyet heqqide melumat bergen. Yighin'gha irlandiye tashqiy ishlar ministirliqi asiya-ténch okyan rayoni bölümining xitay ishlirigha mes'ul mu'awin re'isi sarah xamiltin (Sarah Hamilton) xanim riyasetchilik qilghan.

Roshen xanim sa'et 12:00 din 12:30 gha qeder axbarat sahesining ziyaretlirini qobul qilip, xitayning sherqiy türkistan xelqi üstidin yürgüzüwatqan zulumlirining bügünmu dawamlishiwatqanliqini, bu adaletsizlikke qarita dunyaning derhal sükütlirini terk étishi lazimnliqini, bolupmu erkinlik, démokratiye we kishilik hoquqqa yüksek derijide sadiq bolghan irlandiye xelqining Uyghurlar uchrawatqan irqiy qirghinchiliqqa qarita awaz chiqirishining zörürlükini bayan qilghan.

(Ongdin) roshen abbas xanim, jagiloniyan uniwérsitéti mari siklodowiska tetqiqat merkizining tetqiqatchisi dawid obriyan (David O’brian) we irlandiye parlamént ezasi ronan muller(Rónán Mullen) ependiler. 2023-Yili 5-dékabir, irlandiye.
(Ongdin) roshen abbas xanim, jagiloniyan uniwérsitéti mari siklodowiska tetqiqat merkizining tetqiqatchisi dawid obriyan (David O’brian) we irlandiye parlamént ezasi ronan muller(Rónán Mullen) ependiler. 2023-Yili 5-dékabir, irlandiye.
RFA/Ekrem

Biraq roshen abbas xanimning irlandiye radiyo-téléwiziye qanallirining ziyaritini qobul qilidighanliqidin aldin xewer tapqan xitayning irlandiyediki elchixanisi axbarat organlirigha xet yézip, “Shinjang mesilisi xitayning ichki ishi, hökümitimizning yolgha qoyuwatqini térrorluqqa qarshi herikettur, Uyghurlar hazir nahayiti xatirjem, bextiyar yashimaqta” dégendek sepsetilirini bazargha salghan. Roshen abbas xanim xitayning bu xildiki saxtikarliqlirigha layiqida reddiye bergen.

Roshen abbas xanim 5-dékabir yene “Irlandiye Uyghur jem'iyiti” ning qurghuchiliridin biri bolghan Uyghur ziyaliysi nuriye zeydin bilen birge fiyona krawley (Feona Krawley) bashchiliqidiki xelq'ara kechürüm teshkilati irlandiye shöbisining xadimliri bilen körüshüp, xitayning Uyghurlar üstidin yürgüzüwatqan irqiy qirghinchiliqi we insaniyetke qarshi jinayetlirige ortaq qarshi turush toghrisida söhbetler élip barghan. Söhbet esnasida u, xelq'ara kechürüm teshkilatining 2009-yili tunji bolup Uyghurlar uchrawatqan zulumlar heqqide doklat élan qilghan bir teshkilat ikenlikini, emma shundin buyan bu teshkilatning Uyghurlar mesilisige yéterlik köngül bölelmigenlikini, bolupmu jaza lagérliri qurulup, milyonlighan Uyghurlar irqiy qirghinchiliqning qurbanigha aylan'ghan bu yillarda mezkur teshkilatning Uyghurlar üchün tüzük awazini chiqiralmighanliqini, buningdin Uyghur jama'itining köp ümidsizlen'genlikini tekitligen.

Roshen abbas xanim dublin uniwérsitétida ötküzülgen “Xitayning Uyghurlarni basturushi we 10 yilliq qattiq zerbe bérish herikitige qarita dunyaning inkasi” namliq yighinda Uyghur irqiy qirghinchiliqi mesilisini otturigha qoydi. 2023-Yili 5-dékabir, irlandiye.
Roshen abbas xanim dublin uniwérsitétida ötküzülgen “Xitayning Uyghurlarni basturushi we 10 yilliq qattiq zerbe bérish herikitige qarita dunyaning inkasi” namliq yighinda Uyghur irqiy qirghinchiliqi mesilisini otturigha qoydi. 2023-Yili 5-dékabir, irlandiye.
RFA/Ekrem

Roshen abbas xanimning 5-dékabirdiki yene bir ehmiyetlik pa'aliyiti, dublin uniwérsitétida ötküzülgen “Xitayning Uyghurlarni basturushi we 10 yilliq qattiq zerbe bérish herikitige qarita dunyaning inkasi” namliq yighinda Uyghur irqiy qirghinchiliqi mesilisini otturigha qoyushi bolghan. Bu yighin 2014-yili shi jinping Uyghur rayonida bashlighan “Üch xil küchlerge qattiq zerbe bérish” herikitidin tartip jaza lagérlirini tesis qilghuche we jaza lagérliri qurulup milyonlighan Uyghurlar irqiy qirghinchiliqqa duch kelgüche bolghan 10 yilda yüz bergen Uyghur paji'esige béghishlan'ghan. Yighinda roshen abbas we jagiloniyan uniwérsitéti mari siklodowiska tetqiqat merkizining tetqiqatchisi dawid obriyan (David O’brian) qatarliqlar doklat teqdim qilghan.

Dublindin bu xususta ziyaritimizni qobul qilghan roshen abbas xanimning bildürüshiche, dublin uniwérsitétida ötküzülgen bu pa'aliyetke köpligen tetqiqatchilar, oqutquchi-oqughuchilar qatnashqan. Roshen xanim we dawid ependiler yighinda 2014-yilidin hazirgha qeder xitayning Uyghurlarni millet süpitide yoqitish üchün qollinip kelgen insaniyetke qarshi jinayetliri we irqiy qirghinchiliqlirini etrapliq otturigha qoyghan.

Yighinning axirida so'al-jawab bolghan. Yighin ishtirakchiliridin birining “Biz bir irlandiyelik bolush süpitimiz bilen, Uyghurlargha qandaq yardem qilalaymiz?” dégen so'aligha roshen abbas xanim jawab bérip, eger Uyghurlargha yardem qilimenla dése, herbir irlandiyelikning qolidin köp ishlar kélidighanliqini misalliri bilen otturigha qoyup ötken.

“Irlandiye Uyghur jem'iyiti” ning qurghuchiliridin nuriye zeydin xanim ziyaritimizni qobul qilghanda, roshen abbas xanimning nutqini anglash üchün irlandiyediki Uyghurlarning yiraq-yéqin sheherlerdin uzun musapilarni bésip, paytext dublin'gha yétip kelgenlikini we roshen xanimning nutuqliridin ilhamlan'ghanliqini tilgha aldi.

Jagiloniyan uniwérsitétining tetqiqatchisi dawid obriyan ziyaritimizni qobul qilghanda, “Uyghurlargha yardem qilish istikide boluwatqan irlandiyelikler sizche néme qilishi kérek?” dégen so'alimizgha mundaq jawab berdi: “Irlandiye hökümiti b d t kishilik hoquq kéngishige eza bolush seperwerlikini qozghighan waqitlirida, irlandiyening kishilik hoquqni qoghdash we ilgiri sürüsh üchün pütün küchi bilen xizmet qilidighanliqi toghrisida wediler bergen idi. Biraq, eza bolup kirgendin kéyin, bu wedisini orundimidi. Bolupmu b d t kishilik hoquq kéngishide Uyghurlar uchrawatqan zulumlar toghruluq héchqandaq zuwan sürmidi. Irlandiyelikler buni hökümetning yüzige sélishi, eslitishi, dublin hökümitini wedisige wapa qilishqa qistishi lazim. Yene biri, irlandiyeliklerning irlandiyede yashawatqan Uyghur dostlirimizgha yardem qilish qolidin kélidu. Irlandiyelikler Uyghurlarning hékayisige qulaq sélishi, ularning milliy kimliki we medeniyitining qoghdilishi üchün yardem qilishi, ularning irlandiyede xatirjem yashishigha shara'it hazirlap bérishi lazim. Üchinchisi, Uyghurlar uchrawatqan irqiy qirghinchiliqni irlandiye xelqige delil-ispatliri bilen keng tonutushqa ehmiyet bérishi kérek.”

Igilishimizche, 4-dékabir irlandiye paytexti dublin'gha yétip kelgen roshen abbas xanim shu küni amérikaning irlandiyediki bash elchi yardemchisi mixa'él klawsén (Mechael Clawsen) bilen amérika elchixanisida körüshüp, uninggha Uyghurlarning nöwettiki weziyiti toghrisida melumatlar bergen we Uyghur irqiy qirghinchiliqini irlandiyede xelqi we hökümitige téximu keng tonutushning yolliri toghrisida öz'ara muzakirilerde bolghan. Roshen abbas xanimning irlandiyediki bir heptilik pa'aliyitini dublindiki amérika elchixanisi uyushturghan we sahibxaniliq qilghan.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.