Amérikaning éstoniyediki elchixanisi Uyghurlar toghriliq doklat bérish yighini uyushturghan

13-May küni washin'gton waqti etigen sa'et 8 yérimdin sa'et 10 gha qeder amérikaning éstoniye we finlandiyediki elchixanilirining sahibxaniliqida “Uyghurlar: xitaydiki tereqqiyatning bedilige yürgüzülüwatqan zulum” namliq doklat bérish yighini uyushturulghan.

Amérika tashqi ishlar ministirliqining toridiki bu heqtiki uchurgha qarighanda, mezkur doklat bérish yighin'gha amérikaning éstoniyediki elchixanisining ijtima'iy munasiwetler diréktori ed dunn ependi riyasetchilik qilghan. Amérikadiki “Uyghur herikiti” teshkilatining bashliqi roshen abbas xanim Uyghurlar weziyiti heqqide mexsus doklat bérishke teklip qilin'ghan.

13-May küni etigendiki doklattin kéyin roshen abbas xanim radiyomiz Uyghur bölümining ziyaritini qobul qilip, mezkur yighinning orunlashturulushi we özi teyyarlap teqdim qilghan Uyghurlar heqqidiki doklati heqqide melumat berdi.

Roshen abbas xanimning bildürüshiche, doklat 90 minut dawamlashqan. U yighinda aldi bilen xitay hökümranliqi astidiki Uyghurlarning tarixi ehwali we nöwettiki weziyiti toghrisida 45 minut etrapida doklat bergen. Qalghan 45 minutluq waqitta yighin qatnashchilirining Uyghurlar toghriliq sorighan so'allargha jawab bergen.

Roshen abbas xanim yene mezkur doklat bérish yighinigha qatnashquchilar heqqidimu melumat berdi. Uning bildürüshiche,

Mezkur doklat bérish yighinigha 40 tin 50 kiche kishi alahide teklip qilin'ghan. Ularning ichide xitay we Uyghur weziyitige yéqindin köngül bölüp kéliwatqan amérika we yawropa elliridiki siyasiy erbablar, Uyghurshunas tetqiqatchilar we bir qisim Uyghur pa'aliyetchilirimu bar iken.

Roshen abbas xanim yene özining Uyghurlar weziyiti heqqidiki doklatida otturigha qoyulghan bir qisim mesililer we yighin qatnashchiliri otturigha qoyghan mesililer heqqidimu toluqlima berdi.

U doklatida Uyghurlarning xitaylardin perqliq bolghan milliy kimliki, Uyghurlar duch kéliwatqan basturulush weziyiti, xitay hökümiti otturigha qoyghan “Bir yol bir belwagh” qurulushining élip bérilishi dawamida Uyghurlarning “Diniy esebiylikni tügitish” bahaniside pütkül millet boyiche zerbe bérish nishanigha aylan'ghanliqi qatarliq mesililer heqqide tepsiliy chüshenche bergen

Roshen xanimning bildürüshiche, uning doklatidin kéyin yighin qatnashchiliri milyonlighan Uyghurning 2-dunya urushi dewridiki natsistlarning “Jaza lagérliri” gha oxshash yighiwélish lagérlirigha qamalghanliqi, diniy alimlar we ziyaliylarni asas qilghan Uyghur serxillirining lagér we türmilerge qamilishi, xitay shirketliri éksport qilghan mehsulatlarning Uyghurlar erzan emgek küchige aylandurulghan zawutlarda ishlen'genliki, Uyghur rayonidiki diniy we medeniy xasliqlarning yoqitilip, Uyghurlargha xitay medeniyet kimlikining mejburi téngilishi qatarliq so'allarni sorighan. Roshen xanim doklatidin kéyinki 45 minut waqit ichide bu so'allargha jawab bergen.

Yuqiriqi awaz ulinishidin mezkur doklat heqqidiki tepsilatlarni anglighaysiler.