“кишилик һоқуқ вә сода мунбири” йиғинида уйғурлар мәсилиси оттуриға қоюлди

25-Ноябир б д т да башланған “кишилик һоқуқ вә сода мунбири” йиғиниға дуня уйғур қурултийиниң хадимлириму қатнашмақта.

25-Ноябир “8-нөвәтлик кишилик һоқуқ вә сода мунбири” намлиқ хәлқаралиқ йиғин б д т ниң җәнвәдики мәркизидә башланған болуп, д у қ рәиси долқун әйса, қурултайниң программа йетәкчиси питер ирвен, қурултай хадими зумрәт турсун қатарлиқларму бу йиғинға иштирак қилған.

Йиғин б д т кишилик һоқуқ кеңиши тәрипидин уюштурулған. Йиғинниң асасий мәзмуни сода-тиҗарәт ишлириниң кишилик һоқуқ, демократийә, әркинлик билән болған мунасивити, униң хәлқара қанунларға, кишилик әхлаққа һөрмәт қилған асаста елип берилған-берилмиғанлиқи вә бу саһәдә сақлиниватқан мәсилиләрни музакирә қилишқа мәркәзләшкән болуп, түп мәқсәт иқтисадий мәнпәәт үчүн кишилик һоқуқни дәпсәндә қилишни чәкләштин ибарәт икән.

Йиғинға б д т хадимлири, һәрқайси әлләрниң б д т дики әлчилири, дуняниң һәрқайси җайлиридики чоң сода гуруһлириниң вәкиллири, иқтисадий нәп үчүн кишилик һоқуқни дәпсәндә қилған сода гуруһлири үстидин шикайәт қилғучилар, кишилик һоқуқ тәшкилатлириниң вәкиллири болуп көп санда киши қатнашқан.

Бүгүн җәнвәдин зияритимизни қобул қилған д у қ хадимлири бу қетимқи йиғин үчүн бирқанчә айдин буян алдин тәйярлиқ қилғанлиқини билдүрди. Қурултай рәиси долқун әйса әпәнди бу мунбәрниң бүгүнки күндә уйғурлар үчүн интайин муһимлиқини тилға алди. У сөзидә нурғунлиған дөләтләрниң иқтисадий мәнпәәтни кишилик һоқуқниң алдиға қойғанлиқи үчүн хитайниң шәрқий түркистандики уйғурлар үстидин йүргүзүватқан еғир зулумлириға қарши еғиз ачалмайватқанлиқини әскәртти.

Долқун әйса әпәнди бу йиғинда сөз қилғанда ғәрб демократик дөләтлиридики нурғунлиған ширкәтләрниң тиҗарий мунасивәт үчүн уйғурлар мәсилисигә, болупму җаза лагерлири мәсилисигә көз юмувеливатқанлиқини, бәзи ширкәтләрниң һәтта хитайниң дигитал назарәт техникасиға ярдәмләрдә болғанлиқини тилға елип, уларни хитай билән болған иқтисадий мунасивәттә кишилик һоқуққа, хәлқара қанунларға һөрмәт қилишқа чақирған.

Бу қетимқи йиғинға қатнашқан д у қ программа йетәкчиси питер ирвен қурултай рәисиниң уйғурлар мәсилисини мундақ муһим бир йиғинда оттуриға қойғанлиқиниң зор әһмийәтлик иш болғанлиқини тәкитлиди. У мундақ деди: “нурғунлиған дөләтләр хитайни әң чоң базар дәп қариғанлиқи үчүн хитай билән болған тиҗарий мунасивәткә алаһидә көңүл бөлүп кәлгән иди. Хитайға мәбләғ салған ғәрб ширкәтлири әзәлдин уйғурлар учраватқан зулумларға нәзәр селипму қоймиған. Җаза лагерлири мәсилиси оттуриға чиққандин кейинму нурғунлиған ширкәтләр һеч иштин хәвири йоқтәк қулақлирини йопурувалған иди. Бүгүн долқун әйса әпәнди 3 милйондин артуқ уйғурниң инсаний һәқ-һоқуқлириниң җаза лагерлирида дәпсәндә қилиниватқанлиқини, ғәрб сода ширкәтлириниң әмди көзини ечиши лазимлиқини, хитайниң шәрқий түркистандики зулум-ситәмлиригә шерик болмаслиқини оттуриға қоюп күчлүк диққәт қозғиди. Мәнчә, бу сада көплигән тиҗарәт органлириниң қулақлириға йетиду.”

Д у қ хизмәтчи хадими зумрәт турсун ханим өзиниң б д т да өткүзүлгән бу йиғинлардин алған тәсиратлирини қисқичә баян қилип өтти.

Д у қ рәиси долқун әйса әпәнди 24-ноябир канадада чақирилған “халифакс хәлқара хәвпсизлик мунбири” йиғинини ахирлаштуруп, 25-ноябир күни җәнвәгә йетип кәлгән иди. У шу күни шиветсарийәниң дөләтлик радийо-телевизийә қанилиниң нәқ мәйдан зиярити қобул қилип җаза лагерлири тоғрисида мәлумат бәргән. Бу программа шу күнила SRF қанилида тарқитилған.