Alimjan sabirli: nishanimiz perzentlerni öz tili, medeniyiti, étiqadi we zamaniwi bilimler bilen terbiyelesh

4‏-Awghust küni merkizi istanbuldiki sutuq bughraxan ilim we medeniyet wexpisining telim terbiye merkizi bölümining uyushturushi bilen ötküzülgen 2022--2023-yili istanbuldiki bashlan'ghuch we ottura mekteplerde elachi bolup oqughan Uyghur oqughuchilarni tebriklesh, mukapatlash we oqush püttürüsh murasimida, Uyghur oqughuchilar “Weten hesriti” dégen'ge oxshash her xil témilarda shé'ir déklamatsiye qildi, nesir oqudi we her xil nomur körsitip yighin'gha qatnashqan ata-anilarning qizghin alqishigha érishti.

RFA/Arslan

Murasimda échilish sözi sözligen sherqiy türkistan ölimalar birlikining re'isi doktor alimjan bughda perzentlerni yaxshi oqutushning muhimliqi toghrisida toxtilip mundaq dédi: “Biz üchün weten heqiqeten muhim, emma shu wetenni qutquzidighan eng muhim amil, bu weten'ge sahib chiqidighan yashlirimizni, perzentlirimizni eng yaxshi shekilde yétildürüshimiz kérek. Perzentlirimizge kichikidin tartip ige chiqip ularning zéhni chüshenchisini, exlaqini, étiqadini, her qaysi jehettin wetenperwerlikini nahayiti yaxshi yétildürüshimiz kérek”.

 Istanbuldiki bezi Uyghur ijtima'iy teshkilatliri Uyghur perzentlirini ana tili, milliy medeniyiti, örp-adet, dini étiqad we qimmet-qarash chüshenchiliri bilen yétishtürüsh meqsitide her xil yesli, mektep we kurslarni échip telim terbiyege ehmiyet bérip kelmekte. Merkizi istanbuldiki sutuq bughraxan ilim we medeniyet wexpisi ene shu xil telim-terbiye bilen shughullinip kéliwatqan merkezlerdin biri hésablinidu.

Istamuldiki sutuq bughraxan ilim we medeniyet wexpisi telim-terbiye merkizining mudiri alimjan sabirli ependining bildürüshiche, sutuq bughraxan ilim we medeniyet wexpisi teripidin tesis qilin'ghan yazliq tetillik telim-terbiye merkizide bashlan'ghuch we ottura mektep oqughuchiliri üchün 13 sinip échilip 270 qiz-oghul Uyghur oqughuchi ders oqughan. Uning sirtida oqush yéshigha toshmighan 4 ‏-6 yash arisidiki Uyghur perzentliridin 19 ösmürge mexsus ana tili ders ögitilip Uyghur tili sawati chiqqan.

Alimjan sabirli ependining bildürüshiche bu telim-terbiye merkizide oqughuchilargha her heptide besh kün her küni alte sa'et ders ötülgen bolup, derslerde asasliqi, Uyghur tili, qur'an kerim oqush, türkche, in'glizche, matématika we tenterbiye dersliri ötülgen.

Alimjan sabirli türkiyediki Uyghur oqughuchilargha Uyghurche ders ötüsh meqsiti toghrisida toxtilip mundaq dédi: “Wetende yüz bériwatqan assimilyatsiye herikiti hemmimizge melum, bizning weten sirtida yashawatqan, bolupmu türkiyede yashawatqan Uyghur perzentlirimizning öz ana tilini untup ketmesliki, özining weten'ge bolghan burchini untup qalmasliqi üchün ulargha ana tili derslirini ögitiwatimiz, ana tilida her xil sahediki her xil zhanirdiki eserlerni oqup chüshineleydighan, uningdin zoq alalaydighan bolup yétiship chiqishi üchün küch chiqiriwatimiz, ana til derslirimizni birinchi siniptin hetta yeslidin bashlap ottura mektepning 8‏-sinipqiche bolghan oqughuchilarning hemmisige özlirining sewiyesi boyiche ana tili dersliri bériwatimiz, oqughuchilirimizning milliy éngining yüksilishi, dini étiqadini tonushi üchün ulargha her xil ders we pa'aliyetler orunlashturup bularni hés qildurushqa tirishiwatimiz”.

Biz yene sutuq bughraxan ilim we medeniyet wexpisining telim-terbiye merkizide perzentlirini oqutuwatqan hizbulla qari isimlik kishini ziyaret qilip, perzentlirining oqush ehwali toghrisida söhbet élip barduq. Ziyaritimizni qobul qilghan hizbulla qarining bildürüshiche uning, xeyrinisa, hemze, mustapa, muhemmed isimlik ikki oghul, ikki qizi bar iken. U, töt perzentining sutuq bughraxan ilim we medeniyet wexpisining telim-terbiye merkizide oquwatqanliqini, uning perzentliridin bir qizi we bir oghlining küchlendürüsh derslirige qatnashqandin kéyin imtihandin yuqiri nomur élip döletlik nuqtiliq ottura mektepke ötkenlikini, perzentliri bilen bille oqughan 30 Uyghur oqughuchiningmu shu nuqtiliq mektepke ötkenlikini, perzentlirining yene Uyghur tili sawati chiqqanliqini, hazir perzentlirining Uyghurche kitablarni oqup rawab chüshineleydighan sewiyege yetkenlikini, bulardin memnun ikenlikini bildürdi.

 Alimjan sabirlining bildürüshiche, sutuq bughraxan ilim we medeniyet wexpisi 2012‏-yili qurulghandin buyan Uyghur oqughuchilarning her xil éhtiyajlirini qamdap, oqughuchilarning dölet mektipidiki asasiy derslirini kücheytish we tekrarlash bilen birge ularni ana tili, edebiyati, dini étiqadi, tarix we kültürini puxta bilgen, yéngi zaman bilimliri bilen yuqiri derijide qorallan'ghan ewlad qilip terbiyeleshni nishan qilghaniken.