Awstraliye hökümiti sidnéydiki Uyghurlargha qandaq yardem qilish toghrisida pikir alghan

Sidnéydiki Uyghurlardin so'al sorash arqiliq, xitayning élip bériwatqan zulumi we Uyghur élide qiliwatqan jinayi qilmishliri we milliy qirghinchiliqining chet'elde yashawatqan Uyghurlargha omumen qilip éytqanda oxshash tesir körsetkenliki yekünlen'gen.

10-Ayning 15-küni “Awstraliye yéngi jenubiy wélis shtatining rohiy we jismaniy ziyankeshliktin qutulup qalghuchilargha yardem qilish we ularni saqaytish mulazimiti”, yeni in'glizche “Startts” dep atalghan idare bilen yéngi jenubiy wélis shtati hökümiti, awstraliye köchmenlerge yardem qilish teshkilati we awstraliye Uyghur jem'iyiti birlikte chong pa'aliyet ötküzgen. Mezkur pa'aliyette “Awstraliye yéngi jenubiy wélis shtatining rohiy we jismaniy ziyankeshliktin qutulup qalghuchilargha yardem qilish we ularni saqaytish mulazimiti” xadimliri sidnéydiki Uyghur jama'etchilikidin qandaq yardemlerni qilidighanliqi yaki qandaq yardemlerni qilishi kérekliki qatarliqlar toghrisida 24 so'al sorighan.

Bu pa'aliyet toghrisida ziyaritimizni qobul qilghan dunya Uyghur qurultiyi ichki ishlar komitéti re'isi bextiyar böre ependi mundaq dédi: “Bu pa'aliyette ‛awstraliye yéngi jenubiy wélis shtatining rohiy we jismaniy ziyankeshliktin qutulup qalghuchilargha yardem qilish we ularni saqaytish mulazimiti‚, yeni ‛startts‛teshkilatining mes'ulliri we mutexessisleri söz qildi. Bulardin sirt sidnéyda yashawatqan yüzdin artuq sherqiy türkistanliq qatnashti. Awstraliye Uyghur jama'itige wakaliten Uyghur jem'iyitining bayanatchisi mehmet jelepchi ependi söz qildi”.

Bextiyar böre ependi bu pa'aliyetning meqsiti heqqide toxtilip mundaq dédi: “Bu qétimqi bu pa'aliyetning meqsiti bolsa, sidnéydiki Uyghurlar bilen ‛stratts‚ning mes'ulliri we mutexessisliri birlikte olturup, söhbet ötküzüp, Uyghurlarning ‛stratts‚tin némilerni kütidighanliqi heqqide melumat igilesh, Uyghurlarning derdini anglash, Uyghur irqiy qirghinchiliqining awstraliyediki Uyghurlargha rohiy, jismaniy we iqtisadiy jehettin körsetken tesiri qatarliqlarni uqush, axirida bu toghriliq doklat teyyarlap hökümetke sunush, hemde Uyghurlargha qaysi jehetlerdin yardem qilishni belgilep chiqishni meqset qilghan. Mushu boyiche Uyghurlardin sorash üchün 17 betlik so'al teyyarlighan. 100 Etrapida kishi 8 guruppigha ayrilip 24 so'algha jawab bergen boldi. Buningda asasiy jehettin Uyghurlarning hazirqi keypiyati, zulum keltürüp chiqarghan azablarning qaysi derijilerge barghanliqi, bu rohiy azabtin qutulush üchün ‛startts‚ bilen awstraliye hökümitining néme qilip bérishi kérekliki toghrisidiki so'allargha jawab bérildi”.

Bextiyar böre ependi Uyghurlarning 24 so'algha bergen jawabi toghrisida melumat berdi. U, mundaq dédi: “Yuqiridiki 8 guruppa bergen jawablarni her guruppigha wakaliten bir kishi xulasilep sehnige chiqip oqup berdi. Bu yerde eng muhim bolghini 100 Uyghurning 24 so'algha bergen jawabining 98 pirsenti bir-birige nahayiti yéqin yaki oxshash chiqti. Buning netijisini anglighan ‛startts‚ning mes'ulliri söz qilip, démek xitayning sherqiy türkistanda élip bériwatqan zulumi, sherqiy türkistanda qiliwatqan jinayi qilmishliri we milliy qirghinchiliqi chet'elde yashawatqan Uyghurlargha omumen oxshash tesir körsitiptu. Heqiqeten Uyghurlar oxshash derijide azab we rohiy bésimgha uchraptu, dégen xulasige kelgenlikini, buni xulasilep bir doklat teyyarlap hökümetke sunidighanliqini, Uyghurlargha yardem qilish pilani tüzidighanliqini éytti”.

Awstraliye Uyghur jem'iyitining bayanatchisi mehmet jelepchi ependi ziyaritimizni qobul qilip, “Startts” bilen bu yighinni uyushturushning Uyghurlar üchün zor paydisi bolidighanliqini tekitlidi.

Pa'aliyet “Ümid Uyghur” mektipining balilirining sen'et nomurlirini körsitishi bilen axirlashqan.

“Awstraliye yéngi jenubiy wélis shtatining rohiy we jismaniy ziyankeshliktin qutulup qalghuchilargha yardem qilish we ularni saqaytish mulazimiti”, yeni “Startts”, nechche yillardin buyan shexslerge we awstraliye Uyghur jem'iyiti arqiliq Uyghurlarning rohiy azablardin qutulushi üchün yardem qilip kelgenidi. Bolupmu yéqinqi yillardin buyan iqtisadiy yardem arqiliq diniy derslerni ötüsh, yashlarni terbiyelesh, shundaqla ayallargha tikish we layihilesh kurslirini échish qatarliq yardem xizmetlirini qilip kéliwatqan iken. Bu heqte mezkur pa'aliyetke zor küch chiqarghan awstraliye Uyghur jem'iyitining mu'awin re'isi gülmire zunun xanim melumat berdi.