Qeshqer peyziwatta ahaliler roza tutmaywatqanliqi heqqide mes'ul kadirlargha ispat yollashqa mejburlan'ghan

Ötken hepte ijtima'iy taratqulardin doyinda chiqqan bir xewerde qeshqer peyziwatta bir ahalining chüshte ghizaliniwatqanliqini widiyogha élip, özige mes'ul kadirgha yollighanliqi melum bolghan idi. Muxbirimizning téléfon ziyaretliri dawamida, buning ayrim bir ehwal emesliki, peyziwatta yolgha qoyulghan bir qatar ramzan cheklime tedbirliridin biri ikenliki yeni, ahalilerning roza tutmaywatqanliqini ispatlashqa mejburlan'ghanliqi aydinglashti.

Xitay da'iriliri yillardin béri ahalilerning roza tutushini cheklesh üchün tehdit xaraktérlik yighin échish, uqturush tarqitish, kündüzliri öy tekshürüsh élip bérish we kéchiliri paylaqchiliq qilish qatarliq tedbirlerdin bashqa yene, bazarlarda ashxanilarni ochuq tutush, idare-jem'iyetni yémek-ichmek tarqitish we ammiwi ziyapet orunlashturush tedbirlirini yolgha qoyghanidi. Inkaslardin melum bolushiche buningdinmu xatirjem bolalmighan xitay da'iriliri bu yil bezi jaylarda ahalilerni roza tutmaywatqanliqini ispatlaydighan pakit yollashqa mejburlighan.

Biz bu cheklimiler heqqide melumat élish üchün, Uyghur élining alaqidar idare-organlirigha téléfon qilduq. Kucha nahiyelik saqchi idarisi dölet amanliqi saqchi etritining bir xadimi bu yilmu roza tutushning xuddi aldinqi yillardikilerge oxshashla cheklen'genlikini tilgha aldi, emma bu yilqi perqliq tedbir heqqide melumat bérelmidi. Peyziwattin téléfonimizni qobul qilghan bir saqchi xadimi yerlik ahalilerning roza tutushigha qet'iy ruxset yoqluqini tekitlidi, emma, chet'ellik musulman sayahetchilerning roza tutushigha ruxset bar-yoqluqini sorighinimizda, özining bu heqte melumati yoqluqini bildürüp, saqchixana bashliqidin melumat soridi, emma u saqchi bashliqimu, bu toghrida bir nerse déyelmidi we bir derije yughuri organdin melumat sorap jawab qayturidighanliqini éytti.

Ötken hepte doyinda chiqqan bir uchurdin melum bolushiche, peyziwattiki ahalilerdin biri özining chüshlük tamaq yewatqanliqini widiyogha élip, özige mes'ul kadirgha yollighan. U yene bu xil widiyoluq melumat yollashni bir ay boyiche dawamlashturidighanliqini bildürgen. Peyziwattin téléfonimizni qobul qilghan, emma özini ashkarilashni xalimighan bir xadimning déyishiche, roza tutmighanliqini ispatlash üchün widiyoluq pakit yollash tüzümi bu nahiyede omumyüzlük dégüdek qollinilghan. Uning yene déyishiche, gerche yuqiridin chüshken alaqidar höjjet we uqturushlarda, bundaq bir tedbir yézilmighan bolsimu, emma asasi qatlamlardiki kadirlar wezipisini 100% orundash, yeni tewelikide roza tutqan birmu kishi bolmasliq shertini hazirlash üchün, eng ünümlük tedbir süpitide ahalilerdin zo (zohur) bilen iptar waqti ariliqida tamaq yewatqan körünüshini widiyoluq yollashni telep qilghan. Bezi kadirlar ahalilerge biwasite téléfon échip tamaq yewatqan halitini neq meydandin körsitishni telep qilghan. Uning yene eskertishiche, nöwette lagér we türmilerde jaza ötewatqanlar arisida, roza tutqanliqi üchün jazalan'ghanlarmu bolghachqa, yerlik ahaliler, da'irilerning bu jehettiki yolsiz teleplirini ret qilmighan. Peyziwattin téléfonimizni qobul qilghan saqchi xadimliri, bu xil tüzümning mewjut ikenlikini étirap qildi. Xadimlardin biri bu xil tüzümning peyziwatning gülbagh, bay'awat, térim yéziliridimu ijra qiliniwatqanliqini ashkarilidi.

Peyziwatning misha yézisida wezipe ötewatqan bir xadim, bu jayda rozini mexpiy tutuwatqan kishilerning rozisini buzush üchün kolléktip ziyapet we neghme-nawa sorunliri teyyarliniwatqanliqini ashkarilash bilen birlikte, bu yézidimu roza tutmighanliqi heqqide widiyoluq ispat yollash tedbirining ijra qiliniwatqanliqini delillidi.

Uyghur élide ramizan weziyiti yuqiriqidek jiddiy we ensiz dawam qiliwatqan bolsimu, xitayning Uyghur élidiki her derijilik axbarat orunliri ramizan bashlan'ghan bu ikki heptige yéqin waqit jeryanida, ramizan heqqide héchqandaq bir höjjet, uqturush we xewer élan qilmidi. Xitay axbaratidiki bu jimjitliqni, muhajirettiki bezi Uyghur közetküchiler xitayning weziyetni xelq'aradin yoshurushi dep qarisa, yene beziler yerlik ahalilerge ramzanni untuldurush tedbiri dep qarashmaqta.