Ақсуда розидарларниң розисини бузуш яки роза тутушқа имкан қоймаслиқ үчүн аһалиләр мәҗбурий әмгәккә селинған

Иҗтимаий таратқуларда уйғур елидә рамизан мәзгилидиму аһалиләрниң коллектип әмгәккә селиниватқанлиқи һәққидики син көрүнүшлири тарқалмақта. Бәзидә етиз-ериқ ишлириға, бәзидә тазилиқ ишлириға селиниватқан бу көрүнүшләрдә, бу әмгәкләрниң иқтисадий қиммәт яритиштин көпрәк иҗтимаий вә сиясий үнүм һасил қилиш мәқсәтлик икәнлики байқалмақта. Мухбиримизниң бу һәқтики ениқлашлири давамида ақсуда аһалиләрниң мәхпий һалда тутқан розилирини бузуш вә уларға роза тутуш пурсити бәрмәслик үчүн, хитай даирилириниң уларни мәҗбурий әмгәккә селиватқанлиқи ашкариланди.

Иҗтимаий таратқулардин “дойин” ға чиққан бир хәвәрдә рамизанниң 2 ‏-күни хотәндә аһалиләрниң ериқ-өстәң қурулушиниң ремонт ишлири билән шуғуллиниватқанлиқи көрситилгән; рамизанниң 7‏-күнидики бир учурда, аһалиләрниң коллектип һалда коча вә қоруларни тазилаватқанлиқи хәвәр қилинған. Учурларда әмгәк болуватқан орунниң нами вә бу әмгәкниң рамизандин ибарәт дәм елиш тәләп қилинидиған бу күнләрдә елип берилишиниң зөрүрийити һәққидә һечқандақ сөз яки изаһат берилмигән.

Биз уйғур елиниң рамизан вәзийити һәққидики ениқлашлиримиз давамида, ақсуниң онсу наһийәсидики алақидар хадимларға телефон қилдуқ.

Онсу наһийә базарлиқ һөкүмәтниң бир аһалиләр комитети хадими, нөвәттә, йәни рамизан башланғандин буян аһалиләрниң коллектип һалда тазилиқ әмгикигә селиниватқанлиқи вә әмгәк давамида аһалиләр өзлириниң қору вә мәһәллирини тазилаватқанлиқини ашкарилиди.

Ақсу вәзийитидин хәвәрдар кишиләрдин бириниң инкас қилишичә, даириләр кишиләрни роза тутқузмаслиқ, йошурун тутқанларниң розисини буздуруш үчүн рамизан мәзгилидә мәҗбурий әмгәк салған. Бу әмгәкләр пүтүнләй зөрүрийәтсиз әмгәкләр болғачқа, аһалиләрдә наразилиқ пәйда қилған, әмма көпинчиси наразилиқини ипадиләшкә җасарәт қилалмиған. Биз шаяр наһийәсидики бир кәнт сақчисиға телефон қилип, бу инкасниң тоғра-хаталиқини соридуқ. Мәзкур сақчи хадими, аһалиләрниң мәҗбурий әмгәктин нарази икәнликини, әмәлийәттә болса бу әмгәкниң улар үчүн пайдилиқ икәнликини илгири сүрди. Бу хадимниң дейишичә, шаяр наһийә базири ичидики гүлбағ коча башқармисидики аһалиләр, бағ-варан вә һойла-қорулирини тазилаш вә тәртипкә селиш ишлири билән мәшғул икән. Бу хадим, шаяр наһийәсидә мәҗбурий әмгәкниң 2014 ‏-йилдин буян азайған” лиқини илгири сүрүш давамида, бу наһийәдә аһалиләрниң нөвәттә йилиға 60-70 күн һәқсиз ишләйдиғанлиқини ашкарилиди.

Вәзийәттин хәвәрдар кишиниң инкасида йәнә дейилишичә, бу йил рамизан киргәндин буян йезида сиясий өгиниш йиғинлириму тохтап қалмиған. Бу йиғин бәзидә әтигән зоһор вақти яки кәч иптар вақтиға кәлтүрүлгән, бәзидә әмгәк мәйданидики қисқа дәм елиш пурсәтлиридә, партийә-һөкүмәтниң алақидар һөҗҗәтлири тәшвиқ қилинған. Учтурпан наһийәсидин телефонимизни қобул қилған бир сақчи хадими, рамизан мәзгилидики бу мәҗбурий әмгәкниң мәқсити, аһалиләрниң идийә вә кәйпиятини көзитиш икәнликини ашкарилиди. Униң дейишичә, әмгәк мәйданидики мағдурсизлиқлири вә тезла чарчап қелишлири, әмгәк җәрянида һечқандақ бир йемәк-ичмәккә еғиз тәгмәслики, униң идийәсидә мәсилә барлиқиниң, йәни роза тутқанлиқи вә бирқанчә йилдин бери давам қиливатқан “диний әсәбийликтин қутулуш” тәрбийәсиниң йоқалмиғанлиқиниң бир испати икән.