Үрүмчи 1-дохтурхана қизитма бөлүминиң хадими: “юқумланғанлар көп, кариват йетишмәйватиду”

Уйғур елиниң партком секретари ма шиңрүй юқум әһвали бир қәдәр еғир болған или областида тәкшүрүштә. Или области, 2022-йили 8-ай.

Хитайда 2020-йилдин башлап йолға қоюлған “юқумни нөлгә чүшүрүш” қамали мәғлуп болуп, бу тәдбир бикар қилинғандин кейин, хитайда юқум еғирлишип адәм өлүш әһвали еғирлашқан. Бу вәзийәт иҗтимаий алақә мунбәрлиридә көпләп ашкариланмақта.

Һалбуки, һөкүмити бу һәқтики хәвәрләрни қаттиқ қамал қилип, бултур 12-айниң ахириқи һәптисидин башлап, хитай дөләт ичи вә уйғур аптонум районлуқ һөкүмәт таратқулирида юқумқа алақидар санлиқ мәлуматлар вә башқа учурларни елан қилишни тохтатқан.

Даириләрниң бу қилмиши кишиләрдә гоя уйғур диярида юқумлиниш ахирлашқандәк, нормал ишләпчиқириш, хизмәт вә турмуш әслигә кәлгәндәк хата туйғу бәрмәктә. Бирақ радийомиз уйғур бөлүми үрүмчидики мунасивәтлик дохтурханиларға телефон қилип әһвал игилигәндә, районда юқум барғанчә еғирлишип, “юқуланғанлар көп, дохтурханиларда кесәл каривити йетишмәйватқан” вәзийәтниң шәкилләнгәнлики ашкариланди.

Уйғур дияридики көплигән дохтурханиларға қилған телефонлиримиз җавабсиз қалған болсиму, әмма уйғур аптонум районлуқ һөкүмәт тәрипидин 2022-йили 8-айниң 18-күни “юқумлинишни тәкшүрүп бекитиш вә давалаш мәркизи” дәп елан қилинған үрүмчи 1-дохтурханисиниң тудуңхаба районидики қизитма кесәлликләр бөлүминиң телефони уланди.

Телефонимизни алған хитай аял “һазир позитип чиққан юқумдарлар көпму?” дегән соалимизға “юқумланғанлар көп, карватлар тошуп кәтти. Балилар бөлүмидә ятақта йетип давалинишқа карват йоқ” дәп җавап бәрди. Биз униңдин “балнитсада йетип давалиниш имканийити йоқму?” дәп сориғинимизда, у кәскинлик билән “йоқ” дәп җавап бәрди.

У сөзини йәниму изаһлап: “дохтурханиға келип кесәл корситишкә болиду. Әмма дохтурханида йетип давалинишқа имканийәт йоқ,” деди. У бизниң “дохтурханида қурамиға йәткән кесәлләр көпму?” дегән соалимизға җавап берип, “һазир дохтурханимизда давалиниватқан чоңларниң карватлири тошуп кәтти. Мәйли қайси дохтурхана болмисун, һәммисидила чоңлар көп” деди.

Биз униңдин “өйдә даваланғанғучиларни дохтурхана керәклик давалаш әслиһәлири билән тәминлийәләмду?” дәп сориғинимизда, у: “бундақ қилишқа болмайду, биздә техи ундақ илғар шараитлар йоқ” дәп җавап бәрди.

Хитайниң һөкүмәт таратқулири райондики юқумланғучилар сани һәққидә хәвәр бәрмигән. Әмма “шинҗаң хәвәрләр тори” ниң 2022-йил 29-декабирдики санида ашкарилинишичә, уйғур районида 2022-йилниң ичидә мәхсус ковид юқумдарлирини давалайдиған дохтурханилардин 20 си көпәйтилгән.

Хәвәрдә дейилишичә, уйғур аптонум районлуқ сәһийә назарити 2022-йилииниң ахири бу һәқтә хәвәр берип, “2021-йили уйғур аптонум районида мәхсус ковид юқумдарлирини давалайдиған аһалә олтурақ районини мәркәз қилған дохтурханиларниң 10 икәнлики, буниңға 2022-йили ичидә йеңидин йәнә 20 җайда давалаш мәркәзлири бәрпа қилинип қошулғанлиқи” ни билдүргән.

Зияритимизни қобул қилған үрүмчи 1-дохтурханисиниң тудуңхаба районидики қизитма кесәлликләр бөлүминиң мәзкур хадими, бу һәқтә сориған соалимизни аңлиғандин кейин, сәзгүрлишип, соаллиримизға давамлиқ җаваб бериштин өзини қачурди. У дохтурханидин бундақ учур характерлиқ мәсилиләрни сүрүштә қилмаслиқимизни тәләп қилди.

Биз униңдин “һазир бу кесәлдин өлгәнләр көпму?” дәп сориғинимизда, у териккән һалда, “бу соалиңизға җавап берәлмәймән, чүнки бу әһвалларни мән билмәймән. Мән қизитма кесәлликлири бөлүминиң хадими, башқа ишларни билмәймән! мән техи бүгүн қизитма бөлүмигә йөткилип кәлдим” дәп җавап бәрди.

Муһаҗирәттә яшаватқан уйғурларму иҗтимаий алақә мунбәрлиридин пайдилинип, юртида қалған уруқ-туғқанлири арисида юқумниң еғирлашқанлиқини, һәтта давалаш үнүм бәрмәй өлүп кәткәнләрниң көрүливатқанлиқини ашкарилимақта.

Бу һәқтә 1-айниң 4-күни радийомиз зияритини қобул қилған бирәйләнниң билдүрүшичә, униң юртида юқумлиниш еғир болуп, йәсли балилиридин тартип яшанғанларғичә көплигән кишиләр юқумланған. Униң вәтәндики уруқ-туғқанлириму униңға өзлириниң коруна вируси билән юқумланғанлиқини билдүргән.

Уйғур дияридин игилигән әһвалларға қариғанда, нөвәттә дохтурханиларда кесәл карвити йетишмәй, қизитма, йөтәл, зукам дорилири интайин кәмчил болмақтикән. Дора йетишмәслик еғир болғачқа юқумланғанлар амалсиз йәрлик усуллардики әнәниви теббий давалаш вә озуқлуқ билән давалаш усулида өз өйлиридә давалинишқа мәҗбур болмақтикән.