Küchlük xelq'araliq bésim wolkiswagénni ürümchidin ayrilishqa mejburlidi

Roytérs agéntliqining 27-noyabir élan qilghan “Wolkiswagén shinjangdiki mulazimitidin chékindi, zawut we sinaq yollirini satmaqchi” namliq xewerge asaslan'ghanda, uzun yillardin buyan xelq'arada “Uyghur mejburiy emgiki bilen chétishliq” dep qattiq eyiblinip kelgen bolsimu, ürümchidiki zawutini taqashqa jahilliq bilen qarshi turup kelgen wolkiswagén, mana emdi küchlük xelq'araliq bésim we iqtisadiy müshkülatlar sewebidin ürümchidin ayrilishni qarar qilghan.

Xewerde ilgiri sürüshiche, wolkiswagén ürümchidiki zawutini we aptomobillarni sinaq qilish üchün yasighan yollirini xitayning shangxeydiki dölet igilikidiki bir aptomobil zawutigha sétip béridiken. Buningdin ilgiri, wolkiswagén gérmaniyediki 3 zawutini taqighan we yene bezi zawutlirini taqashqa teyyarliq qiliwatqanliqini ochuq élan qilghan idi.

Xewerde mundaq bayan qilin'ghan: “Yéqinqi yillardin buyan, wolkiswagénning ürümchidiki mewjutluqi bash aghritidighan bir mesilige aylinip qaldi, chünki meblegh salghuchilar bu aptomobil sodigerlirige bu rayondin chékinish heqqide izchil bésim qilip keldi. Kishilik hoquq organlirida bu rayondiki zorawanliq qilmishlirining xatiriliri bar, bu öz nöwitide jaza lagérliridiki zor kölemlik mejburiy emgeknimu öz ichige alidu. Béyjing bolsa bundaq zorawanliq qilmishlirining mewjutluqini izchil inkar qilip keldi.”

D u q re'isi turghunjan alawudun ependining bildürüshiche, wolkiswagénning ürümchidin chékinishige d u q we bashqa kishilik hoquq organlirining yillardin buyanqi bésimliri küchlük tesir körsetken iken. Némila bolmisun, wolkiswagénning ürümchidin chékinishini “Uyghurlar üchün bir xush xewer”dep qarashqa bolidighanliqini tilgha alghan gérmaniyediki weziyet analizchisi enwer ehmetning bildürüshiche, wolkiswagénning bu qararni élishida gérmaniye hökümitiningmu belgilik roli bolghan.

Gerche metbu'atlar wolkiswagénning ürümchidin chékinishige küchlük iqtisadiy hem téxnikiliq riqabetlerningmu seweb bolghanliqini ilgiri sürsimu, yillardin buyan wolkiswagén'gha qarshi pa'aliyetlerning aldinqi sépide xizmet qilip kelgen gérmaniyediki weziyet analizchisi gheyur qurban ependining qarishiche, wolkiswagénning sherqiy türkistandin chékinishidiki tüp seweb, iqtisadiy mesilige emes, belki Uyghurlar mesilisige baghlinidiken. U sözide, d u q ning uzun mezgillerdin buyan wolkiswagén'gha bésim ishlitip, talay qétim wolkiswagénni xelq'ara jem'iyet aldida özini aqlashqa mejburlighanliqini eskertip ötti. Uning tekitlishiche, wolkiswagénning ürümchidin chékinishi, bashqa chet el shirketlirining xitaydin chékinishigimu belgilik tesirler körsitidiken.

Halbuki, “Wolkiswagén shinjangdiki mulazimitidin chékindi, zawut we sinaq yollirini satmaqchi” namliq xewerge asaslan'ghanda, elmisaqtin menpe'et üchün herqandaq mustebitler bilen hemkarlishishtin bash tartmay kelgen wolkiswagén aptomobil guruhi ürümchidin chékinsimu, xitayning dölet igilikidiki aptomobil shirketliri bilen bolghan hemkarliqini taki 2040-yiligha qeder dawamlashturidiken.