Хитай һөкүмити пүтүнләй хитайлаштурушни нишан қилған “14- бәш йиллиқ мәдәнийәт пилани” ни елан қилди

Мухбиримиз меһрибан
2022.08.18
Xitay-Yangger-usuli-Aqsu-Onsu-Uyghur-dehqanliri Хитайниң баһар байримида "яңгер" усули ойнаватқан уйғур деһқанлири. 2022-Йили январ, ақсу вилайитиниң онсу наһийиси.
Photo: ts.cn

Хитай  таратқулири 17- авғуст күни хитай  компартийәси мәркизи комитет  ишханиси вә дөләт ишлири кабинети бирликтә   елан қилған“14- бәш йиллиқ мәдәнийәт пилани” һәққидә хәвәр бәрди.

Хитай таратқулири хәвәрлиридә “ши җинпиң дәвридә партийәниң идеологийә  вә мәдәнийәт хизмитидики рәһбәрликини күчәйтиш, улуғ җуңхуа арзусини әмәлгә ашуруш, җуңхуа мәдәнийити тәшәббусини  һәр милләт хәлқиниң роһиға сиңдүрүш  һәтта дуняға тәсир көрситиш” дегәнләр тәкитләнгән.

Хитай мәркизий телевизийә истансисиниң  17-авғуст бу һәқтә бәргән мәхсус хәвиридә “14- бәш йиллиқ мәдәнийәт пилани” һәққидә:“ 14- бәш йиллиқ  мәдәнийәт тәрәққият пиланидики нишан ши җинпиңниң йеңи дәврдики хитайчә алаһидиликкә игә сотсиялистик идийәсини нурландуруш, җуңхуа миллитиниң дөләтни аилә дәп билиш идийәсини күчәйтиш, хәлқ арисидики өзара қошулуш йеқинлишишни күчәйтиш, җуңхуа мәдәнийити  тәсир күчини йәниму күчәйтиш, хитайчә сотсиялистик мәдәнийәт түзүмини йәниму мукәммәлләштүрүш” дәп мәзкур пиланниң түп нишанини көрситип бәргән.

Хитайниң мәзкур  мәдәнийәт пиланидики  юқириқи нуқтилар анализчиларниң диққитини қозғиған болуп, америкадики хитайниң уйғур сиясити анализчилиридин дуня уйғур қурултийи иҗраийә комитетиниң муавин мудири илшат һәсән әпәнди бу пиланниң хитай һөкүмитиниң  ассимилятсийә истратегийәсини әмәлгә ашуруш үчүн түзүлгәнликини  билдүрди .

 Униң билдүрүшичә, ши җинпиң дәвридики хитайниң  сияситидә худди мәзкур пиланда көрситилгинидәк, җаһангир дөләт болуш арзусини әмәлгә ашурушқа шәрт һазирлашқа киришкән. Пиланда тилға елинған “улуғ җуңхуа арзусини әмәлгә ашуруш, җуңхуа мәдәнийити тәшәббусини  һәр милләт хәлқиниң роһиға сиңдүрүш  һәтта дуняға тәсир көрситиш” дегән ибариләр хитайниң ассимилятсийә мәқситини ипадиләп бәргән.

Илшат һәсән әпәнди йәнә, хитай һөкүмитиниң уйғурларға йүргүзгән “ирқий қирғинчилиқ” сияситидә, уйғурларниң тили, мәдәнийити, диний етиқадини мәркәз қилған уйғур кимликини, уйғур тарихини йоқитишниму нишани қилғанлиқини баян қилип өтти.

 Илшат һәсән әпәндиниң билдүрүшичә, нөвәттә хитай һөкүмити  елан қилған аталмиш “14- бәш йиллиқ мәдәнийәт пилани” әмәлийәттә мәдәнийәт қирғинчилиқиниң юқири пәллиси  икән. Униң тәкитлишичә, бу пиланниң һәқиқий мәқсити уйғурларға  охшаш өз мәдәнийәт алаһидиликини сақлап келиватқан  хитай болмиған башқа милләтләрни пүтүнләй хитайлашштуруп “ бир милләт бир дөләт модели”дики хитай дөлитини қуруп чиқиш икән.

Германийәдики вәзийәт анализчиси әнвәр әхмәт әпәндиму зияритимизни қобул қилип,  хитай мәркизи һөкүмити елан қилған“14- бәш йиллиқ мәдәнийәт пилани” һәққидә өз қарашлирини оттуриға қойди. Әнвәр әхмәт әпәндиниң  қаришичә, әмәлийәттә хитай һөкүмити йиллардин буян “чоң хитайчилиқ тәшвиқати” ни үзлүксиз тәшвиқ  қилип кәлгән.

Униң билдүрүшичә, хитайниң һөкүмәт таратқулирида көрситилгинидәк  мәзкур пилан ши җинпиңниң көрсәтмиси билән елан қилинған болуп, мәзкур пиланниң истратегийәлик мәқсити,  хитай һөкүмити  уйғур диярида мәҗбурий йүргүзүп келиватқан  “җуңхуа миллити ортақ гәвдиси еңини турғузуш”, “мәдәнийәт җәһәттә озуқландуруш”  намидики “ мәдәнийәт қирғинчилиқи”  сияситини пүткүл дөлитигә кеңәйтип ахирқи һесабта “бир хитай мәдәнийити” дөлитигә айландуруш  икән.

Пикир қошуң

Радиониң ишлитиш шәртлиригә асасән, пикирлириңиз тәкшүргүчиләр тәрипидин тәстиқлиниши вә мувапиқ дәриҗидә тәһрирлиниши түпәйли, тор бәттә дәрһал пәйда болмайду. Сиз қалдурған мәзмунға әркин асия радиоси җавабкар болмайду. Башқиларниң көз қариши вә һәқиқәткә һөрмәт қилишиңизни сораймиз.