“Millet” géziti xitay hökümitining siyasiy teshwiqat élanigha yer berdi

13-Séntebir küni, “Millet” gézitining yéngi sanining 11-bétide, “Xitay-shinjang étnik barawerlik siyasitining shahiti we menpe'etlen'güchiliri” namida bir siyasiy teshwiqat yazmisi élan qilin'ghan.
Mezkur yazma xitay hökümitige a'it bir élan bolup, “Millet” gézitining 11-biti pütünley bu élan'gha ayrilghan.
Türkiyediki alaqidar belgilimiler boyiche, élan bilen xewerlerning perqi éniq bolushi shert bolsimu, lékin xitay elchixanisining bergen élanliri xewerge oxshitip layihilen'gen. Oqurmenning xewer béti bilen élan bétini perq qilishi qesten tesleshtüriwétilgen bolup, xitay diplomatik organlirining siyasiy teshwiqat élanliri gézitning resmiy xewerlirige oxshitip élan qilin'ghan.
Mezkur élanda xitayning Uyghur élidiki siyasetliri oqurmenlerge “Térrorluqqa qarshi heriketning bir parchisi” süpitide tonushturulghan bolup, élanda Uyghur élidiki yerlik milletlerning “Bext-sa'adet ichide, xushal-xuram yashawatqanliqi” ilgiri sürülgen.
Élanda yene, Uyghur we bashqa étnik guruppilarning siyasiy, iqtisadiy, ijtima'iy we dini hoquqqa ige ikenliki, her millet xelqining erkinlikining tamamen qoghdilinidighanliqi yézilghan.
Xitay hökümiti yéqinqi waqitlardin buyan, türkiyede élan bérish usuli arqiliq siyasiy teshwiqatlirini qanat yaydurup kelmekte. Buningdin burun, “Höriyet” gézitide xitay elchixanisining roza héyt bayrimi tebriknamisi, “Jumhuriyet” gézitide qishliq olimpik tenheriket musabiqisi élani, xitay diplomatliri bilen alahide ziyaret xatiriliri, shinxu'a xewer agéntliqi teyyarlighan pütün sehipilik élanlar bérilgenidi.
Xitay diplomatik organlirining bu tirishchanliqi bezi közetküchiler teripidin xitayning iqtisadiy küch arqiliq türkiye axbaratigha tesir körsitish urunushi dep qaralmaqta. Bezi mutexessisler bolsa, xitay hökümitining pul arqiliq Uyghur élidiki siyasetlirini aqlashqa tirishishini ularning axbaratning qollishidin mehrum qalghanliqining ispati dep bahalimaqta.
Istanbuldiki ibni xaldun uniwérsitétining doktoranti mewlan tengriqut ependi ziyaritimizni qobul qilip, xitay hökümitining élan arqiliq siyasiy teshwiqat tarqitishining sewebliri we tesiri heqqide köz qarashlirini ortaqlashti.
“Serbestiyet” gézitning muxbiri, zhurnalist onur erkan ziyaritimizni qobul qilip, mundaq dédi: “Türkiye axbaratida bundin burunmu bu xil élanlar körülgenidi. Sabah, höriyet, jumhuriyet qatarliq idé'ologiyelik pozitsiyesi mewjut axbarat wastilirida bu xildiki xitay élanliri bérildi. Bu qétim élan'gha élanni bergen xitay dölet apparatining ismi yézilmighan. Uning üstige bu élan yene xewer sheklide yézilghan, diqqet qilmighan oqurmen ongayla bu élanni xewer dep oylap qalidu. Uning üstige bir dölette bolushi kérek bolghan kishilik hoquq, qanun we eqelliy erkinlikni xitay hökümiti özining ghelbisidek körsitip, buni pul bilen élan bérip, gézitke basturghan. Men bu jehettin xitayning siyasiy teshwiqatchilirini intayin yaramsiz dep qaraymen”.
Uyghur sotining guwahliqliri ghelibilik ayaghlashqan we dunyaning diqqiti Uyghur mesilisige yene bir qétim merkezleshken mezgilde xitay hökümitining iqtisadiy küchi arqiliq “Qirghinchiliq” siyasetlirini aqlimaqchi bolushi közetküchiler teripidin teshwiqatta meghlup bolghanliqining ipadisi dep qaralmaqta.