Канададики дөләт мисралири байримида “уйғур” намида чедир тикилгән

Мухбиримиз гүлчеһрә
2022.08.04
Канададики дөләт мисралири байримида “уйғур” намида чедир тикилгән Канаданиң алберта вилайитидики едмонтон шәһиридә өткүзүлгән 49-нөвәтлик дөләт мираслири фестивалида уйғур чедириниң алдида хатирә сүрәт. 2022-Йили 1-авғуст.
Photo: RFA

Дуня миқясида корона вирус юқуминиң алдини елиш йүзисидин икки йилдин буян давам қилған җиддий һаләттин кейин, бу йил яз нурғун дөләтләрдики аммиви байрам паалийәтлири, һәр түрлүк фестиваллар қайта җанлинишқа башлиди. Җүмлидин түрлүк мәдәнийәт-сәнәт фестиваллар өткүзүлүп туридиған канададиму бу хил җанлиниш, алберта вилайитидики едмонтон шәһиридә өткүзүлгән 49-нөвәтлик дөләт мираслири фестивалида өз ипадисини тапқан. Күндилик адәм сани 100 миңдин ешип кәткән бу фестивалда, бу нөвәт уйғурлар алаһидә диққәт тартқан.

“едмонтон” журнилиниң 27-июл санида, бу фестивал һәққидә елан қилған тонуштуруш мақалисидә ейтилишичә, мәзкур фестивал едмонтон шәһириниң хаврелак бағчисида, 49 йилдин буян һәр йили 7-айниң ахиридин 1-авғустқичә 3 күн давам қилип кәлмәктә. Бу көп хил мәдәнийәтләрни тәбрикләш фестивалиға бу йил тәхминән 80 дөләт қатнашқан болуп, уйғурлар бу фестивалға йеңидин қетилған.

“едмонтон” журнилиниң мақалисида чедирларда һәр хил дөләтләрниң миллий йемәклик, миллий кийим вә өзлиригә хас миллий мәдәнийәт хатирә буюмлириниң сетилидиғанлиқи, һәмдә һәр қайси дөләтләрниң миллий нахша-усул музикилири орундилидиған көп мәнбәлик, рәңдар бир байрам болидиғанлиқи тонуштурулған.

Канаданиң алберта вилайитидики едмонтон шәһиридә өткүзүлгән 49-нөвәтлик дөләт мираслири фестивалида уйғур чедириниң алдида хатирә сүрәт. 2022-Йили 1-авғуст.

Һәр қайси дөләтләрниң миллий мәдәнийәт мираслирини намайәндә қилиш пурсити берилгән бу мирас фестивали канададики әң көп адәм иштирак қилидиған байрамларниң бири болуп, бу чоң фестивалда һәр қайси дөләтләрниң исимлири билән чедирлар тикилидикән. 66-Номурлуқ чедирға “уйғур” дегән көк рәңлик лозунка есилған. Лозункиға ақ рәңдә йезилған уйғур дегән сөзниң икки тәрипи болса, әйни чағдики шәрқий түркистан дөләт герби нусхиси чүшүрүлүп безәлгәникән. Уйғурларға хас бу чедирни 3 күнлүк бу байрам давамида зиярәт қилғучиларниң айиғи үзүлмигән.

Мәзкур фестиевалда уйғурларға айрим орун берилишини қолға кәлтүргән вә бу уйғур чедирини тәйярлашқа мәсул болған, алберта уйғур җәмийитиниң қурғучиси мукәррәм қурбан ханим бу фестивалиниң ахирқи күни зияритимизни қобул қилди. Униң “тәлийимизгә бәк җиқ адәм чедиримизни зиярәт қилди. . .” дәп башлиған сөзлиридин, һаяҗанланғини билинип туратти.

Мукәррәм қурбан ханимниң чүшәндүрүшичә, бу фестивалда уйғурларға орун берилиши үчүн у мунасивәтлик органларға бир йилдин буян йол маңғаникән.

Униң дейишичә, мәдәнийәт фестивали болғини үчүн гәрчә сиясий паалийәт елип бериш чәкләнгән болсиму улар чедир ичигә уйғурларниң кийим-кечәклири, доппилири, мәдәнийәт буюмлири, таамлирини қойғандин сирт йәнә, башқиларниң уйғурларни, уйғурлар вәзийити чүшиниши үчүн уйғурлар ким? шәрқий түркистан қәйәрдә? у йәрдә немә болди? уйғурларниң өзгичә, тарих-мәдәнийәт өрп-адәтлири дегәндәк темиларда тәйярлиған варақчә вә кичик қолланмиларни, уйғурчә китаб вә уйғур қирғинчилиқиға даир сүрәтләрниму көргәзмигә қойғаникән.

Фестивалға даңлиқ уйғур серк артиси айгүл мәмәт вә уйғур аптоном райони нахша усул өмикиниң сабиқ усулчилиридин гүлмирә азад, зумрәт сабит 3 нәпәр кәспий артислар торонто шәһиридин келип, юқири сәвийәдики сәнәт номурлирини көрсәткән. Алберта һәмдә униң әтрапидин кәлгән уйғурлар вә уйғур өсмүрлири қатарлиқлар гүзәл вә шох тетик усулларни көрсәткән. Уйғурларниң сәр хил сәнәт номурлири фестивалға қатнашқанларни мәһлия қилған.

Айгүл мәмәт ханим зияритимизни қобул қилип, 3 күнлүк бу фестивалда күндә 3 қетимдин оюн қойғанлиқини, гәрчә чарчиған болсиму, шунчә күп инсанға уйғурларни тонуштуруш пурсити яритилғанлиқидин вә буниңда өзлириниң ролини җари қилдуралиғанлиқидин мәмнун икәнликини билдүрди.

Айгүл мәмәт кичик пеиллиқ билән: “сәнәткар болуш сүпитимиз билән, биз миллитимиз үчүн чоң иш қилип берәлмисәкму, өзимизниң қолидин келидиған талантимиз вә маһаритимиз арқилиқ уйғурларниң хитайдин пәрқлиқ мәдәнийәткә игә, бир милләт икәнликимизни тонуталиғинимиздин хушал” деди.

Уйғурларниң мәзкур фестивалға қатнишишида түрткилик рол ойниған мукәррәм ханим, буниңдин кейинму едмонтон мирас фестивалиға техиму пухта тәйярлиқлар билән қатнишишни пиланлаватқанлиқини вә буниңға канада һәмдә пүтүн дунядики уйғурларниң бирликтә күч чиқириши вә аваз қетишини арзу қилидиғанлиқини билдүрди.

Пикир қошуң

Радиониң ишлитиш шәртлиригә асасән, пикирлириңиз тәкшүргүчиләр тәрипидин тәстиқлиниши вә мувапиқ дәриҗидә тәһрирлиниши түпәйли, тор бәттә дәрһал пәйда болмайду. Сиз қалдурған мәзмунға әркин асия радиоси җавабкар болмайду. Башқиларниң көз қариши вә һәқиқәткә һөрмәт қилишиңизни сораймиз.