Washin'gtondiki Uyghur oqughuchilar xongkonggha medet tilesh pa'aliyiti ötküzdi

Muxbirimiz eziz
2019.09.03
xongkong-qollash-paaliyettin-korunush.jpg Uyghurlar amérika paytexti washin'gtonda teshwiqat pa'aliyiti uyushturup, xongkongdiki namayishini qollaydighanliqini ipadilidi. 2019-Yili 2-séntebir.
Photo: RFA

Amérikaning döletlik bayramlirining biri bolghan “Emgekchiler bayrimi” küni, yeni 2-séntebir chüshke yéqin washin'gton shehiridiki simwolluq sayahet nuqtiliridin bolghan “Washin'gton xatire munari” etrapigha bir top yashlar bir-birlep yighilishqa bashlidi. Ularning beziliri bügünki yighilish üchün alayiten kiyip kelgen badam doppa we etles könglekler bularning Uyghurlar ikenlikini, yol boyigha qatar tizilghan Uyghurlar diyaridiki siyasiy weziyet teswirlen'gen süretler ramkisi we xongkongdiki démokratiye namayishini qollash chaqiriqliri bu kishilerning bu jaygha sayahet üchün kelmigenlikini körsetmekte idi.

Bayram bolghanliqi üchünmu munar etrapida sayahetchiler pewqul'adde köp idi. Chüshke yéqin bu jaygha toplan'ghan Uyghur oqughuchilar birnechche guruppigha bölünüp, ötken kechkenlerni “Uyghurlar xongkong bilen bille” témisidiki imza qoyush taxtisigha imza qoyushqa chaqirishqa bashlidi. Kishilerning beziliri derhalla razimenlikini bildürüp, aldin teyyarlap qoyulghan renglik xatire waraqlirigha özlirining xongkong namayishini qollash arzulirini qisqa ibariler bilen yézip imza taxtisigha chaplisa, yene beziliri xongkongda néme ishning bolghanliqini soraytti. Uyghur yashliri xitay kompartiyesining saxtipezliki tüpeylidin xongkongdiki “Bir dölette ikki xil tüzüm bolush” wedisining buzulghanliqi, bu halning xuddi Uyghurlargha aptonomiye wedisi bérilgendek bir qétimliq aldamchiliq bolghanliqi, bu aldamchiliq sewebidin hazir nechche milyon Uyghurning lagérgha qamalghanliqini chüshendürgech yol boyigha tizip qoyulghan lagérlar heqqidiki teshwiqat resimlirini körsitetti.

Pa'aliyet ariliqida biz bu qétimqi pa'aliyetning aktip qollighuchiliridin biri bolghan tomaris almasni ziyaret qilduq. U bu qétimqi pa'aliyetni amérikidiki ikkinchi ewlad Uyghur köchmenliri bolghan bir qisim oqughuchilarning teshkilligenliki heqqide melumat berdi.

Mezkur pa'aliyetning teshkilligüchilirining biri bolghan Uyghur yashliridin irade qeshqeri bu heqte söz bolghanda özlirining xongkongdiki démokratiye namayishini Uyghurlargha munasiwetsiz, dep qarimighanliqini, eksiche xongkongdiki weziyet bilen Uyghurlarning hazirqidek pütkül millet matemdar bolush weziyitini “Xitay kompartiyesidin ibaret ortaq düshmen peyda qilghan” dep qarighanliqtin bu qétimliq pa'aliyetni teshkilligenlikini sözlep ötti.

Pa'aliyet ötküzülüwatqan “Washin'gton xatire munari” paytexttiki eng simwolluq orunlardin biri bolghanliqi, shundaqla aq sarayning udulida bolghanliqi üchün alaqidar belgilimiler boyiche köp adem biraqla topliniwélishqa, shundaqla ünlük sho'ar towlashqa bolmaydiken. Shunga Uyghur yashlar türkümlerge bölünüp ötken kechkenlerni imza qoyushqa dewet qilatti. Chüsh bolghanda imza taxtisi alliqachan yüzligen imzalar bilen toshup ketkenidi.

Yashlarni qollash üchün bu jaygha kelgenlerdin amérikadiki Uyghur pa'aliyetchi roshen abbas ziyaritimizni qobul qilghanda yashlarning bu xildiki pa'aliyetlirini qizghin qollashning muhimliqini, buning Uyghur dawasigha waris bolghuchi izbasarlarni terbiyeleshte zor ehmiyetke ige ikenlikini bildürdi.

Bu qétimliq pa'aliyet chüshtin kéyin sa'et tötkiche dawam qildi. Pa'aliyette eng muhimi Uyghurlarning herqachan müshkülatta qalghanlargha qolidin kélishiche yardem qilidighan we heqqaniyetni kökrek kérip himaye qilidighan aliyjanab xislitini yene bir qétim namayan qilindi.

Melum bolushiche, dunyaning bashqa jayliridiki Uyghurlarmu xongkongdiki démokratiye namayishini qollash pa'aliyetlirini ötküzgen bolup, kanada Uyghurlirining medet tilesh namayishi belgilik tesir qozghighan.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.