Lời giới thiệu: Sau khi Macau được giao hoàn về cho Trung Quốc, Bắc Kinh không dấu diếm ý định đẩy mạnh việc thu hồi Đài Loan càng sớm càng tốt. Qua những lời tuyên bố của các nhân vật lãnh đạo Hoa Lục và qua những bài bình luận của báo chí nhà nước, ý định đó được lập lại nhiều lần khiến dư luận quốc tế đặc biệt chú ý. Dựa trên một số nguồn tin liên quan của các hãng thông tấn AP và Reuters, Lê Dân lược thuật vấn đề như sau. Nắm quyền kiểm soát Macao chưa trọn một ngày, Chủ tịch Giang Trạch Dân đã chuyển mục tiêu của ông sang Đài Loan và tuyên bố rằng Bắc Kinh quyết tâm thu hồi hòn đảo này càng sớm càng tốt. Trước đó, trong diễn văn nhận lại chủ quyền Macau, ông đã lập lại lời cảnh cáo Đài Loan chớ nên tuyên bố chính thức độc lập, và nhấn mạnh rằng Nhà nước và nhân dân Trung Quốc không bao giờ khoan thứ bất cứ toan tính nào nhằm chia cắt Trung Hoa vĩnh viễn. Bất chấp sự phản đối mãnh liệt từ phía Đài Bắc, ông Giang Trạch Dân vẫn buộc Đài Loan tái hội nhập với Hoa Lục theo thể chế Ộmột quốc gia, hai hệ thốngỢ từng áp dụng với Hồng Kông và nay với Macau, cho phép hai cựu nhượng địa này được giữ nguyên cấu trúc xã hội tư bản của chúng, trong một nước Trung Hoa cộng sản. Ông cho rằng đây là giải pháp tốt nhất để giải quyết vấn đề Đài Loan. Tối thứ Hai, tại một dạ hội tưng bừng ở Bắc Kinh với trên 10,000 khách mời đặc biệt, ông Giang Trạch Dân mạnh dạn tuyên bố rằng tái thống nhất là chiều hướng lịch sử không thể tránh khỏi, và không một ai hoặc thế lực nào có thể cưỡng lại. Ông nói thêm là Bắc Kinh có đủ quyết tâm và khả năng để giải quyết vấn đề Đài Loan một cách sớm sủa. Trung Quốc từng chiêu dụ Đài Loan chấp nhận thể chế Ộmột quốc gia, hai hệ thốngỢ, ngay cả hứa hẹn sẽ cho đảo quốc này giữ nguyên lực lượng quân sự của họ, đồng thời cho Đài Loan hưởng chế độ tự trị rộng rãi hơn Hồng Kông và Macau. Tuy nhiên, gần như ngay lập tức, Phó tổng thống Liên Chiến của Đài Loan đã phản bác bằng những lời lẽ và luận cứ mạnh mẽ nhất. Ông cho biết chính phủ và nhân dân Đài Loan không bao giờ chấp nhận thể chế Ộmột quốc gia, hai hệ thốngỢ do Bắc Kinh đề nghị. Trước hết, Đài Loan chỉ tái thống nhất với Trung Quốc một khi Hoa Lục trở thành dân chủ thật sự. Ngoài ra, Đài Loan là một quốc gia có đầy đủ chủ quyền trong thực tế từ hơn 50 năm nay. Không giống như Hồng Kông hay Macau, vốn chỉ là thuộc địa. Đây không hẳn là vấn đề chính trị, mà Phó tổng thống Liên Chiến hàm ý nhắc đến vấn đề ý thức nữa. Người dân Đài Loan từng hãnh diện với sự thịnh vượng, tự do và dân chủ họ đang hưởng, sẽ không bao giờ muốn trở thành công dân của một lãnh địa đặc biệt, theo kiểu Ộmột quốc gia, hai hệ thốngỢ do Bắc Kinh đề nghị. Hội đồng Hoa Lục Sự Vụ của chính phủũ Đài Loan cũng lên tiếng cho rằng hành động lập lại các lời đề nghị lẫn đe dọa của Bắc Kinh là khiêu khích và xúc phạm dân chúng Đài Loan. Tựu trung, vấn đề xung đột giữa Đài Loan và Bắc Kinh về việc tái thống nhất vẫn không có gì mới, khác chăng là cường độ công kích lẫn nhau gia tăng hơn trước, và được dư luận quốc tế chú ý hơn vì nhằm thời điểm Macau được giao hoàn, mà Bắc Kinh cho đó là chương hai của một cuốn sách chỉ có ba chương, ý nói mục tiêu cuối cùng của họ chỉ còn lại Đài Loan. Nhận định về vấn đề này, tờ United Daily News được phát hành rộng rãi ở Đài Loan gióng lên tiếng chuông báo động, rằng đã đến lúc người dân Đài Loan phải tự quyết định vận chính trị cho chính mình, chứ không thể đợi 50 năm nữa, xem những lời cam kết của Bắc Kinh có được thực hiện nghiêm chỉnh ở Hồng Kông và Macau hay không ?
